(۲۱۲۳) حکم گفتن “الله و اکبر” به جای “الله اکبر” در اذان و نماز

(۲۱۲۳) سوال: بسیار از مردم شنیده‌ام که می‌گویند: (الله و اکبر) و نمی‌گویند: (الله اکبر) حتی در اذان و هنگامی که از ایشان سوال می‌کنیم می‌یابیم که این‌گونه فهمیده‌اند: (الله و اکبر) پس حکم این چیست؟ وفقکم الله.

جواب:

در جواب این سوال می‌گوییم: جایگزین کردن (همزه) و (واو) در لغت جایز است پس هنگامی که گفت: (الله و اکبر) پس اذانش صحیح است ولی به شرط این که به معنای مقصود معتقد (الله اکبر) باشد.

اما اگر معتقد باشد این (واو) عطف است و (اکبر) غیر از (الله) است همانگونه که ظاهر سوال است جایز نیست یعنی (الله) و (چیز بزرگ‌تر) که جایز نیست و عطف مقتضای مغایرت است پس واجب است که مفهوم این مؤذن یا قائل تصحیح شود سپس تلاش کند که به لغت فصیح تلفظ کند و آن این است که با همزه و بدون واو جایگزین تلفظ کند.

در این مناسبت دوست دارم که اشاره به این کنم که بسیاری از مؤذنین می‌گویند: (أشهد أن محمدًا رسولَ الله) یعنی رسول را با فتحه می‌خوانند ولی معتقد هستند که آن خبری است که فایده برای آن حاصل شده است و معنی جمله این است که محمد او رسول الله است پس ایشان رسول را خبر می‌دانند هرچند که فتحه گرفته است و مثل این در لغت عرب وارد شده است هرچند که خلاف مشهور در لغت عرب است و برای آن قول شاعر است: {إن حراسنا أسدًا} (قطعا نگهبانان ما شیر هستند)

و هر دو جز را منصوب کرده است و برای همین این اذان مؤذنی که می‌گوید: (أشهد أن محمدًا رسولَ الله) صحیح است چون قصد او از رسول خبر است ولی آن را فتحه داده است و مادامی که این در لغت فصیح عربی جایز است هرچند که مشهور نباشد پس اذانش باطل نیست ولی شایسته است که تعبیر لغت فصیح یاد داده شود و آن: (أشهد أن محمدا رسولُ الله) یعنی به ضمه است.

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أسمع كثيرًا من الناس يقول: الله وأكبر وليس الله أكبر، حتى في الأذان، وحين نسأله نجده يفهمها: الله وأكبر. فماحكم ذلك وفقكم الله؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: نقول في جوابنا على هذا السؤال: إن إبدال الهمزة واوا جائز في اللغة، فإذا قال: الله واكبر فإن أذانه . يصح، لكن بشرط أن يكون معتقدًا لمعناها المقصود بها، وهو: أن الله تعالى أكبر.

أما إذا كان يعتقد أن الواو للعطف، وأن (أكبر) غير (الله) كما هو ظاهر السؤال، يعني: (الله) و (شيء أكبر) مثلا، فإن هذا لا يجوز، لأنه لم يبدل الهمزة بواو، وإنما أتى بواو يقصد بها العطف والعطف يقتضي المغايرة، فعلى هذا يجب أن يُصحح مفهوم هذا المؤذن أو هذا القائل، ثم يحاول أن ينطق باللغة الفصحى، وهي: أن يأتي بالهمزة دون الواو المبدلة منها.

وبهذه المناسبة أيضًا أود أن أشير إلى أن كثيرًا من المؤذنين يقولون: أشهد أن محمدا رسول الله بفتح رسول، لكنهم يعتقدون أنها هي الخبر الذي حصلت به الفائدة، وأن معنى هذه الجملة أن محمدا صلى الله عليه وسلم وهو رسول الله فهم يريدون أن تكون رسول خبرًا ولو كانت بالنصب، ومثل هذه أيضًا وردت في اللغة وإن كانت خلاف المشهور من لغة العرب وعليها قول الشاعر:

إن حراسنا أسدا

فقد نصب الجزأين، وعلى هذا فأذان مثل هذا المؤذن الذي يقول: أشهد أن محمدًا رسول الله صحيح لأنه يقصد أن رسول خبر ولكنه نصبها، وما دام هذا جائزا في اللغة العربية الفصحى وإن كان غير مشهور فإنه لا يُعد أذانه باطلا، ولكنه ينبغي أن يُعلم التعبير باللغة الفصحى، وهي: أشهد أن محمدا رسُولُ الله بالضم.