(۱۷۵۸) آیا کسی که فقط برخی مواقع نماز می‌خواند اسم کافر بر او اطلاق می‌شود یا نه؟

(۱۷۵۸) سوال: کسی که برخی مواقع نماز نمی‌خواند و برخی مواقع می‌خواند و روزه‌ی رمضان را فقط بعضی از روزهایش می‌گیرد، اسم کافر بر او اطلاق می‌شود یا نه؟

جواب:

جواب در مورد حکم تارک نماز گذشت و با ادله‌ی قرآن و سنت بیان کردم که کافر و خارج از دایره‌ی دین اسلام است.

و بر همین منوال او غسل و کفن کرده نمی‌شود و بر او نماز خوانده نمی‌شود و در قبرستان مسلمانان دفن نمی‌شود و خویشاوندانش مسلمانش از او ارث نمی‌برند و ازدواج او منسوخ می‌شود و وارد شدن به مکه و حرم آن برایش حلال نمی‌باشد همانگونه که در قسمت قبل بیان شد.

و اما سوالی که پرسید که حکم کسی که گاهی اوقات نماز می‌خواند و گاهی نمی‌خواند و فقط بعضی از ایام رمضان را روزه می‌گیرد، چیست؟ می‌گوییم: اگر این را از روی انکار فرض بودن آن و یا شک در وجوب آن انجام می‌دهد کافر است و به این خاطر کافر است که شک در وجوب این کرده یا وجوب آن را انکار کرده است چون فرض بودن نماز و روزه با کتاب و سنت و اجماع قطعی مسملین ثابت است و هیچ یک از مسلمین فرض بودن آن را انکار نکرده است مگر این که شخصی تازه مسلمان شده باشد و از احکام اسلام چیزی نداند و امر بر آن مخفی مانده باشد.

اما هنگامی که بعضی از نمازهای پنجگانه و روزه‌ی بعضی از ایام رمضان را ترک می‌کند ولی اقرار بر وجوب همه‌ی آنها دارد در مورد ترک نمازش اختلاف است و با ترک روزه‌اش کافر نمی‌باشد بلکه فاسق می‌گردد ولی به نسبت نماز که در مورد آن صحبت کردیم می‌گوییم: علما اختلاف کرده‌اند که آیا با ترک یک نماز کافر می‌شود یا با دو نماز یا با ترک نماز به صورت کلی کافر می‌شود؟ و چیزی که برای من ظاهر گشته است این است که تکفیر نمی‌شود مگر با ترک مطلق نماز یعنی او نماز نمی‌خواند و از او شناخته نیست که نماز خوانده است و مستمر بر ترک نماز است اما اگر بعضی مواقع می‌خواند و برخی مواقع نمی‌خواند با این وجود که اقرار به فرض بودن آن دارد نمی‌توان حکم کفرش را داد چون حدیث می‌گوید: «إِنَّ بَيْنَ الرَّجُلِ وَبَيْنَ الشِّرْكِ وَالْكُفْرِ تَرْكَ الصَّلَاةِ»[۱] (فاصله‌ی انسان با شرک و کفر ترک نماز است) و کسی که بعضی موقع نماز می‌خواند بر او صدق نمی‌کند که نماز را ترک کرده است و در حالی که حدیث می‌گوید: «ترك الصلاة» و «إِنَّ الْعَهْدَ الَّذِي بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمُ الصَّلَاةُ، فَمَنْ تَرَكَهَا فَقَدْ كَفَرَ»[۲] ( عهد بین ما و ایشان نماز است پس کسی آن را ترک کند حقیقتا کافر گشته است) و نگفت: {ترك صلاة} بلكه گفت: {ترك الصلاة} و ظاهر آن این است که کافر نمی‌شود مگر با ترک مطلق نماز ولی اگر گاهی اوقات نمی‌خواند او فاسق است و مرتکب امر بسیار بزرگی شده است و جنایت عظیمی بر نفس خود کرده است.

سوال: شیخ بزرگوار اگر او وفات کرد و با ترک نمازش در حالت فسق بود آیا او کافر است یا نه؟

جواب: خیر او کافر نیست مگر این که در زمانی که نماز نمی‌خوانده است بمیرد در نزد من محل نظر است زیرا ما نمی‌دانیم که در نیّت او بعد از این ترک، خواندن دوباره‌ی نماز بوده یا نه و اصل این است که او ترک کرده و به سوی نماز برنگشته است و به نظر من اینگونه می‌آید که اگر بعضی موقع نماز می‌خواند و در زمانی بمیرد که نماز نمی‌خوانده است در مورد او توقف می‌کنم و امر او با اللهÀ است.

[۱] [تخریج آن گذشت]

[۲] [تخریج آن گذشت]

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: من مات ولم يصل يسمى كافرا، ولا يُغسل ولا يُصلى عليه ولا يُدفن مع المسلمين. وسؤالي هو: هل من صلى أحيانًا وترك أحيانًا، وصام عدة أيام وترك أكثر أيام رمضان يطلق عليه اسم كافر أم لا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: لقد سبقت الإجابة عن حكم تارك الصلاة، وبينت بالأدلة من كتاب الله وسنة رسوله صلى الله عليه وسلم أنه كافر كفرًا مخرجا عن الملة.

وعلى هذا: فإنه لا يُغسل ولا يُكفن ولا يُصلى عليه، ولا يُدفن في مقابر المسلمين، ولا يرثه أقاربه المسلمون، وتنفسخ منه زوجته، ولا يحل له دخول مكة وحرمها، كما هو مبين في حلقة سابقة.

ولكن السؤال الذي أورده وهو أنه إذا كان يترك الصلاة أحيانًا، ويصلي أحيانًا ويصوم بعض أيام رمضان ويترك البعض فما حكمه؟ نقول: إن كان يفعل ذلك إنكارًا للوجوب والفرضية، أو شكا في الوجوب فهو كافر. كافر من أجل هذا أي من أجل شكه في وجوب هذا الشيء، أو من أجل إنكاره لوجوب هذا الشيء، لأن فرض الصلاة والصيام معلوم بالكتاب والسنة والإجماع القطعي من المسلمين، ولا ينكر فرضيته أحد من المسلمين، إلا رجلا أسلم جديدًا ولم يعرف عن أحكام الإسلام شيئًا فقد يخفى عليه هذا الأمر.

وأما إذا كان يترك بعض الصلوات أو بعض أيام رمضان وهو مقر بوجوب الجميع فهذا فيه خلاف بالنسبة لترك الصلاة، أما الصيام فليس بكافر، لا يكفر بترك بعض الأيام بل يكون فاسقا، ولكن الصلاة هي التي نتكلم عنها، فنقول : اختلف العلماء القائلون بتكفير تارك الصلاة هل يكفر بترك فريضة واحدة أو فريضتين، أو لا يكفر إلا بترك الجميع؟ والذي يظهر لي أنه لا يكفر إلا إذا ترك تركا مطلقا، بمعنى أنه كان لا يصلى، ولم يعرف عنه أنه صلى، وهو مستمر على ترك الصلاة. وأما إذا كان أحيانًا يصلي وأحيانًا لا يصلي مع إقراره بالفرضية فلا أستطيع القول بكفره؛ لأن الحديث يقول: «بين الرجل وبين الشرك والكفر ترك الصلاة»، ومن كان يصلي أحيانًا لم يصدق عليه أنه ترك الصلاة، والحديث يقول: ترك الصلاة»، و«العهد الذي بيننا وبينهم الصلاة، فمن تركها فقد كفر لم يقل : فمن ترك صلاة فقد كفر، ولم يقل: بين الرجل وبين الشرك والكفر ترك صلاة، بل قال: ترك الصلاة، فظاهره أنه لا يكفر إلا إذا كان تركا عاماً مطلقا، وأما إذا كان يترك أحيانًا ويصلي أحيانًا فهو فاسق ومرتكب أمرًا عظيما، وجان على نفسه جناية كبيرة.

يقول السائل: فضيلة الشيخ: لو توفي وهو في حالة فسقه بتركه الصلاة هل يعتبر كافرًا أم لا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: لا يعتبر كافرا، اللهم إلا إذا مات في الفترة التي لا يصليها فهذا عندي محل نظر، لأننا لا نعلم عَوْدَهُ، وهل في نيته أن يصلي بعد هذا الترك أو لا، والأصل أنه تركها ولا يعود إليها، هذا الظاهر لي، إذا كان ممن يترك أحيانًا ويصلي أحيانًا ومات في الفترة التي كان تاركًا لها فأنا أتوقف فيه، وأمره إلى الله.