۴۶۱ – از شیخ رحمه الله سوال شد: وصف انسان به حیوان ناطق چه حکمی دارد؟
جواب دادند: حیوان ناطق، چنان که اهل منطق ذکر می‌کنند، به انسان اطلاق می‌شود، و نزد آنها هیچ عیبی هم ندارد. زیرا تعریفی برای حقیقت انسان است. اما در عرف، عیب به شمار می‌آید. به همین خاطر وقتی انسان به یک شخص عامی چنین بگوید، آن عامی، این سخن را طعنه می‌پندارد. در این صورت، جایز نیست عامی با چنین سخنی مورد خطاب قرار گیرد؛ زیرا هر چیزی که مسلمان از آن بدش آید، حرام است. اما وقتی کسی مورد خطاب قرار گیرد که بر حسب اصطلاح اهل منطق، متوجه قضیه است، اشکالی ندارد. زیرا شکی نیست که انسان به اعتبار اینکه حیات دارد، حیوان است، و آنچه باعث تمایز او از بقیه‌ی حیوانات می‌شود، نُطق است. به همین خاطر گفته‌اند: کلمه‌ی «حیوان»، جنس است، و کلمه‌ی «نطق» برای فصل کردن این جنس از بقیه است. زیرا جنس، معروف و غیر معروف را در بر می‌گیرد، و فصل، معرَّف را از غیر آن جدا می‌کند.
