(۲۶۵) آیا رزق و ازدواج، در لوح محفوظ نوشته شده است؟

(۲۶۵) سوال: آیا رزق و ازدواج، در لوح محفوظ نوشته شده است؟ مثلا آیا از قبل نوشته شده که من با فلان دختر معیّن ازدواج می‌کنم؟ آیا یک فرد هر مقدار هم تلاش کند، مقدار رزق و روزی او مشخص است؟ دلیل این مسائل چیست؟

جواب:

از زمانی که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ قلم را آفرید تا روز قیامت، هر چیزی که رخ می‌دهد در لوح محفوظ نوشته شده است زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ چنان که در حدیث آمده است: «إنّ أوَّلَ مَا خَلَقَ اللهُ القَلَمَ قَالَ لَهُ: اكتُبْ. فَجَرَى فِي تِلكَ السَّاعَةِ بِمَا هُوَ كَائِنٌ إلَى يَومِ القِيَامَةِ»: (نخستین چیزی که الله آفرید، قلم بود؛ سپس به آن فرمود: بنویس. پس در آن لحظه، هر چیزی که تا روز قیامت وجود خواهد داشت و رخ می‌دهد را نوشت) همچنین از پیامبر ﷺ ثابت است که وقتی جنين چهار ماه را در شکم مادرش گذراند، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرشته‌ای را به سویش می‌فرستد تا روح در او بدمد و رزق، زمان مرگ، عمل و خوش‌بختی یا بدبختی‌ وی را بنویسد. رزق نیز نوشته شده است و کم و زیاد نمی‌شود اما الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ اسبابی قرار داده که موجب کاهش یا افزایش رزق می‌شود؛ از جمله:

۱- انسان برای کسب روزی کار و تلاش نماید همان طور که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرمود: {هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولاً فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِنْ رِزْقِهِ وَإِلَيْهِ النُّشُورُ} [الملک: ۱۵]: (او همان کسی است که که زمین را برایتان رام نمود؛ پس در اطرافش پراکنده شوید و از رزقش بخورید و برانگیخته شدن و بازگشت به سوی او است). ۲- صله‌ی رحم و به جای آوردن حقوق خویشاوندی از جمله خوبی به پدر و مادر و ارتباط با نزدیکان؛ زیرا پیامبر ﷺ فرمود: «مَن أحَبَّ أنْ يُبْسَطَ له في رِزْقِهِ، ويُنْسَأَ له في أثَرِهِ، فَلْيَصِلْ رَحِمَهُ»^۱ : (کسی‌ که دوست دارد و خوشحال می‌شود که رزقش زیاد شود یا عمرش طولانی شود باید به صله‌ی رحم بپردازد).

۳- تقوای الله همان طور که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجاً * وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لا يَحْتَسِبُ} [الطلاق: ۲-۳]: (هر کس تقوای الله را پیشه سازد، برایش راه چاره قرار می‌دهد و از جایی به او روزی می‌رساند که گمانش را نمی‌برد) نگو: رزق و روزی ثبت و مشخص شده است و در پی اسباب و عوامل رزق نمی‌روم. این سخن، بیان‌گر ناتوانی و ضعف است اما مقتضای عقل و زیرکی این است که برای رزق و آن ‌چه در دین و دنیا برایت سودمند است تلاش کنی. پیامبر ﷺ فرمود: «الكِّيسُ من دان نفسَه وعمل لما بعد الموتِ والعاجزُ مَن أتبَعَ نَفسَهُ هَوَاهَا وَتَمَنَّى عَلَى اللهِ»([۱]) : (زيرک کسی است که خويشتن را محاسبه کند و برای پس از مرگ تلاش نماید و ناتوان کسی است که از خواسته‌ها و آرزوهای نفسانی‌اش پيروی کند و امید نا به جا به الله داشته باشد).

([۱]) سنن ترمذی: أبواب صفة القيامة والرقائق والورع، باب ما جاء في صفة آنية الحوض، شماره(٢٤٥٩).

***

صحیح بخاری: كتاب البيوع، باب من أحب البسط في الرزق، شماره (٢٠٦٧) / صحیح مسلم: كتاب البر والصلة والآداب، باب صلة الرحم وتحريم قطيعتها، شماره (٢٥٥٧). ↩︎

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل هل الرزق والزواج مكتوب في اللوح المحفوظ؟ وهل مكتوب مثلا أني أتزوج فلانة بعينها مسبقا؟ وهل الرزق محدد مهما كد الشخص وتعب؟ وما الدليل على ذلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى: كل شيء يجري منذ أن خلق الله القلم إلى يوم القيامة فإنه مكتوب، مكتوب في اللوح المحفوظ ؛ لأن الله -سبحانه وتعالى- كما في الحديث : «إِنَّ أَوَّلَ مَا خَلَقَ اللهُ الْقَلَمُ، ثُمَّ قَالَ: اكْتُبْ فَجَرَى فِي تِلْكَ السَّاعَةِ بِمَا هُوَ كَائِنٌ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ ». وثبت عن النبي صلى الله عليه وسلم أن الجنين في بطن أمه إذا مضت أربعة أشهر بعث الله إليه ملكًا ينفخ فيه الروح، ويكتب رزقه وأجله وعمله، وهل هو شقي أم سعيد. والرزق أيضًا مكتوب لا يزيد ولا ينقص، ولكن الله -سبحانه وتعالى- قد جعل له أسبابًا يزيد بها وينقص، فمن الأسباب:

1 – أن يعمل الإنسان بطلب الرزق، كما قال تعالى: ﴿ هُوَ الَّذِي جَعَلَ لكُمُ الْأَرْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِن رِزْقِهِ، وَإِلَيْهِ النُّشُورُ ﴾ [الملك: ١٥].

2- صلة الرحم من بر الوالدين وصلة القرابات، فإن النبي صلى الله عليه وسلم قال: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ يُبْسَطَ لَهُ فِي رِزْقِهِ، أَوْ يُنْسَأَلَهُ فِي أَثَرِهِ، فَلْيَصِلْ رَحِمَهُ».

3- تقوى الله عز وجل، كما قال الله تعالى: ﴿ وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مخرجًا وَيَرْزُقَهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ ﴾ [الطلاق: ٢-٣]. ولا تقل: إن الرزق مكتوب ومحدود، ولن أفعل الأسباب التي توصل إليه. فإن هذا من العجز، ومن الكياسة والحزم أن تسعى لرزقك، ولما ينفعك في دينك ودنياك. قال النبي عليه الصلاة والسلام: «الكَيْسُ مَنْ دَانَ نَفْسَهُ وَعَمِلَ لَا بَعْدَ الْمَوْتِ،وَالعَاجِزُ مَنْ أَتْبَعَ نَفْسَهُ هَوَاهَا وَتَمَنَّى عَلَى اللَّهِ».