(۱۰۸۶) سوال: در دعای سید الاستغفار می‌آید: «اللَّهمَّ أنتَ ربِّي وأنا عبدُكَ لا إلهَ إلَّا أنتَ خلَقْتَني وأنا عبدُكَ»[۱]: «پروردگارا تو ربّ من هستی، هیچ معبود – بر حقی – جز تو نیست و مرا خلق کردی و من بنده‌ی تو هستم»، تا آخر این دعا یا حدیث، آیا زن باید عبارت «أنا عبدك»: «من بنده‌ی تو هستم» را به «أنا أمتك»: «من کنیز تو هستم» تبديل کند؟
جواب:
در این مورد علما اختلاف دارند. بعضی گفته‌اند: بهتر است حدیث با همین لفظ باقی بماند که در نتیجه زن هم می‌گوید: «و أنا عبدک»؛ چون در حقیقت او نیز بنده‌ی الله است و اگر صالحه باشد، از بندگان صالح الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به شمار می‌رود. بعضی دیگر از علما گفته‌اند: باید معنا را رعایت کرد. در این صورت، زن باید بگوید: «و أنا أمتک و أنا علی عهدک و وعدک ما استطعت»، که این صحیح‌تر است. زیرا بقای لفظ و گفتن «أنا عبدک» نیاز به تاویل دارد. اما گفتن «و أنا أمتک» نیازی به تاویل ندارد. چون او در حقیقت کنیز الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌باشد. به همین خاطر در حدیث صحیح آمده است: «لا تَمْنَعُوا إماءَ اللَّهِ مَساجِدَ اللَّهِ»: «کنیزان الله را از رفتن به مساجد الله منع نکنید».[۲]
***
[۱] صحیح بخاری: کتاب الدعوات، باب أفضل الإستغفار. حدیث شماره: (۵۹۴۷).
[۲] صحیح بخاری: کتاب الجمعة، باب هل علی من لم یشهد الجمعة غسل من النساء و الصبیان و غیرهم؟ حدیث شماره: (۸۵۸). صحیح مسلم: کتاب الصلاة، باب خروج النساء إلی المساجد إذا لم یترتب علیه فتنة و أنها لا تخرج مطیبة. حدیث شماره: (۴۴۲). از عبدالله بن عمر رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُمَا با این لفظ: «لَا تَمْنَعُوا إِمَاءَ اللَّهِ مَسَاجِدَ اللَّهِ».
