(۱۰۸۳) سوال: جمع بندی بین این دو حدیث چگونه است؟ رسول اللهﷺ در حدیث اول می‌فرماید: «انسان ظرفی بدتر از شکمش را پر نکرده است».[۱] در حدیث دومی به ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ می‌فرماید: «بنوش ای ابوهریره، او نوشید. دوباره به او فرمود: بنوش ای ابوهریره. باز هم نوشید تا اینکه ابوهریره می‌گوید: قسم به کسی که تو را به حق پیامبر کرد، دیگر جایی برای آن نمی‌یابم»؟[۲]
جواب:
جمع بین این دو حدیث چنین است: آنچه برای ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ پیش آمده، امری نادر می‌باشد و اگر انسان گاهی اوقات سیر شود اشکالی ندارد. اما مقصود از این فرموده‌ی پیامبرﷺ که انسان هیچ ظرفی بدتر از شکمش را پر نکرده، این است که همیشه هنگام غذا خوردن، چنان بخورد که از سیری بترکد. اما اگر گاهی اوقات سیر می‌شود و شکمش را پر می‌کند، اشکالی ندارد. حدیث ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ نیز بر این مساله حمل می‌شود. نکته‌ی دیگر اینکه حدیث ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ در رابطه با نوشیدن شیر است و شیر یک غذای سبک است و حتی اگر انسان آن را به حدی بنوشد که شکمش را پر کند، خیلی سریع هضم می‌شود. برخلاف غذاهای دیگر که اگر انسان شکمش را پر کند، معده به سختی می‌تواند آن را هضم کند و هضمش برای معده، خسته کننده و سخت است.
***
[۱]جامع ترمذی: کتاب الزهد، باب کراهیة کثرة الأکل. حدیث شماره: (۲۳۸۰)، و حدیث حسن صحیح است. سنن ابن ماجه: کتاب الأطعمة، باب الإقتصاد فی الأکل و کراهیة الشبع. حدیث شماره: (۶۶۴۹). از مقدام بن معدیکرب رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «ما ملأ ابنُ آدمَ وعاءً شرًّا من بطنِه».
[۲] صحیح بخاری: کتاب الرقاق، باب کیف کان عیش النبیﷺ و أصحابه و تخلیهم من الدنیا. حدیث شماره: (۶۰۸۷). از ابوهریره رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ با این لفظ: «اشرَبْ يا أبا هُريرةَ؛ فشرِبَ، فَقالَ: إشرَبْ يا أبا هُريرةَ؛ فَشَرِبَ حَتی قال أبوهریرة والذي بعَثَكَ بالحقِّ، ما أجِدُ له مَسْلَكًا».
