(۹۰۰) سوال: الله عَزَّوَجَلَّ می‌فرماید: {وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا} [نساء: ١٥٧]: (و به خاطر این گفته‌شان که: ما مسیح، عیسی پسر مریم پیامبر الله را کشتیم. در حالی‌که نه او را کشتند و نه به دار آویختند، لکن امر بر آنها مشتبه شد. و هر آینه آنان که درباره‌ی او اختلاف کردند، قطعاً از آن در شک هستند و علم به آن ندارند و تنها از گمان پیروی می‌کنند و به یقین او را نکشته‌اند). 

تا آنجا که می‌فرماید: {وَإِنْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ إِلَّا لَيُؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكُونُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا} [نساء: ١٥٩]: (و از اهل کتاب نیست مگر این‌که قبل از مرگش به او ایمان می‌آورد، و روز قیامت بر آنها گواه خواهد بود). همچنین الله عَزَّوَجَلَّ در سوره‌ی مائده می‌فرماید: {مَا قُلْتُ لَهُمْ إِلَّا مَا أَمَرْتَنِي بِهِ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمْ وَكُنْتُ عَلَيْهِمْ شَهِيدًا مَا دُمْتُ فِيهِمْ فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ وَأَنْتَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ شَهِيدٌ} [مائده: ١١٧]: (من چیزی جز آنچه مرا به آن فرمان دادی به آنها نگفتم، که الله را بپرستید که پروردگار من و پروردگار شماست و تا زمانی که در میان آنها بودم مراقب و گواهشان بودم و چون مرا میراندی تو خودت مراقب آنها بودی و تو بر هر چیز گواهی).

معنای این دو آیه از عیسی بن مریم علیهما السلام چیست؟ آیا الله عَزَّوَجَلَّ او را میرانده یا هنوز زنده است؟ اگر زنده است معنای این فرموده‌ی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ چیست: {فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ}؟

جواب:

این آیات در مورد عیسی بن مریم علیهما السلام است. در این آیات، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دروغ بودن ادعای یهود را که می‌گویند: ما عیسی بن مریم را به قتل رسانده‌ایم، بیان می‌کند. زیرا یهود چنین ادعایی کرده‌اند. اما الله آنها را تکذیب می‌نماید: {وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَكِنْ شُبِّهَ لَهُمْ}. یعنی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ شباهت او را در مردی که آنجا بود قرار داد و آنها آن مرد را کشتند و به صلیب کشاندند. سپس ادعا کردند که عیسی بن مریم را کشته‌اند و به صلیب کشیده‌اند. اما الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آنها را تکذیب نمود. سپس برای تأکید فرمود: {وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا * بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَكَانَ اللَّهُ عَزِيزًا حَكِيمًا} [نساء: ١٥٨]: (به یقین او را نکشته‌اند. بلکه الله او را به سوی خود بالا برد و الله، عزیز حکیم است).

پس عیسی بن مریم به قتل نرسید و از دنیا هم نرفته است. بلکه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را بنا بر صحیح‌ترین قول از میان اقوال اهل علم، در حالت زنده به سوی خود برد.

اما اینکه یهود او را به قتل نرسانده‌اند، نص قرآن است. هرکس ادعا کند که آنها او را به قتل رسانده‌اند، قرآن را تکذیب و هر کسی که قرآن را تکذیب نماید به الله کافر می‌شود. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا}، یعنی قولی یقینی که آنها عیسی بن مریم علیهما السلام را به قتل رسانده‌اند، وجود ندارد.

می‌ماند بررسی این آیه: {فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ} و این آیه: {بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ} و این قسمت از آیه: {وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا}. حال چگونه بین این آیات جمع بندی می‌شود؟

جواب: جمع بین آنها چنین است: منظور از وفات در این آیه: {فَلَمَّا تَوَفَّیتَنِی}، یا به معنای قبض و گرفتن است که توفّی نامیده می‌شود. مثلا می‌گویند: (توفّی حقه) یعنی حقش را به صورت کامل گرفت. یا منظور از وفات، خواب است؛ چرا وفات به معنای خواب هم می‌آید. الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {اللَّهُ يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضَى عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَيُرْسِلُ الْأُخْرَى إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى} [زمر: ٤٢]: (الله جان‌ها را به هنگام مرگ‌شان قبض می‌کند و آنها را که درخواب خود نمرده‌اند، (قبض می‌کند) آنگاه (جان) کسانی که فرمان مرگ‌شان را صادر کرده نگه می‌دارد و (جان) دیگری را تا مدتی معین باز پس می‌فرستد).

نیز می‌فرماید: {وَهُوَ الَّذِي يَتَوَفَّاكُمْ بِاللَّيْلِ وَيَعْلَمُ مَا جَرَحْتُمْ بِالنَّهَارِ ثُمَّ يَبْعَثُكُمْ فِيهِ لِيُقْضَى أَجَلٌ مُسَمًّى} [انعام: ٦٠]: (و او کسی است که شما را در شب می‌گیرد و آنچه در روز کرده‌اید می‌داند، سپس شما را در آن (روز از خواب) بر می‌انگیزد تا موعد مقرر فرا رسد). پس آیه بدین معناست که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را به خواب فرو برد. سپس او را در حال خواب، از زمین به آسمان برد و منظور از وفات، مرگ نیست. زیرا عیسی عَلَيْهِ‌السَّلَام الان نمرده و در آخر الزمان به زمین فرود می‌آید و با شریعت پیامبرﷺ در بین مردم حکم می‌کند. جزیه را نمی‌پذیرد و جز اسلام دینی را قبول نمی‌کند. با این توضیح معلوم می‌شود که بین آیه‌ی: {فَلَمَّا تَوَفَّيْتَنِي كُنْتَ أَنْتَ الرَّقِيبَ عَلَيْهِمْ} و آیه‌‌ی: {بَلْ رَفَعَهُ اللَّهُ إِلَيْهِ} و آیه‌ی: {وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا}، هیچ تعارضی وجود ندارد.

سائل: جناب شیخ! در مورد نزول عیسی عَلَيْهِ‌السَّلَام به زمین و حکم نمودن ایشان به شریعت اسلام؛ آیا کسی که قبل از نزول عیسی عَلَيْهِ‌السَّلَام مسلمان نبوده و بعد از نزول عیسی ایمان بیاورد، مؤمن حقیقی به حساب می‌آید؟

جواب: بله مؤمن حقیقی محسوب می‌شود.

سائل: جناب شیخ! یعنی تا آن موقع هنوز فرصت برای توبه وجود دارد؟

جواب: فرصت توبه تا زمانی است که خورشید از مغرب طلوع کند.

***