(۶۸۶۳) سوال: شیخ بزرگوار، حکم کسی که بخش زیادی از حقوق خود را صرف خرید عطر عود یا بخور و سایر رایحه‌های خوشبو می‌کند، چیست؟ و آیا قول رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم که فرمودند: «حُبِّب إليَّ من دُنياكُم ثلاث: النساء والطيب والصلاة»: (از دنیای شما سه چیز برای من محبوب شده است: زنان، عطر و نماز)، به عطر عود در زمان ما اشاره دارد؟ لطفاً دراین باره توضیح دهید، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به شما جزای خیر بدهد.

جواب:

بدون شک استفاده از عطر و خوشبوکننده‌ها به دلایل زیر امری پسندیده و دارای فضیلت است:

اولاً: زیرا چیزی است که برای رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم محبوب بود.

دوما: باعث شادابی روح و خوشی دل می‌شود.

سوما: انسان را در میان مردم محبوب و دوست‌داشتنی می‌سازد و به همین دلیل وقتی شخصی بوی بدی دارد، دیگران دوست ندارند حتی برای لحظه‌ای با او بنشینند؛ پس استفاده از عطر و رایحه‌های خوشبو کاملاً خیر است اما زیاده‌روی در خرج کردن برای آن داخل در این قول الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است که می‌فرماید: {وَلَا تُسۡرِفُوۤا۟} [سوره اﻷنعام: ۱۴۱]: (و اسراف نکنید).

برخی ممکن است در خرید عطر زیاده‌روی کنند و در مقابل، در تأمین چیزهایی که بر او واجب است کوتاهی کند مثل این‌که در نیازهای مانند غذا، نوشیدنی و لباس برای کسانی که نفقه‌ی آن‌ها بر او واجب است کوتاهی کند، که بدون شک این اشتباه است و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کسانی را مدح می‌کند که در هنگام خرج کردن نه اسراف می‌کنند و نه بخل می‌ورزند و در میان این دو حد، متعادل هستند.

اما آنچه سوال‌کننده درباره سخن رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم اشاره کرد که فرموده است: «حُبِّب إليَّ من دُنياكُم ثلاث: النساء والطيب والصلاة»: (از دنیای شما سه چیز برای من محبوب شده است: زنان، عطر و نماز) صحیح نیست و حدیث صحیحی که از ایشان وارد شده، این است: «حُبِّبَ إِلَيَّ مِنَ الدُّنْيَا النِّسَاءُ وَالطَّيبُ، وَجُعِلَ قُرَّةُ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ»[۱]: (از دنیا، زنان و عطر برای من محبوب شده‌اند و روشنایی چشم من در نماز قرار داده شده است) و نفرمود: (سه چیز برای من محبوب است) و کلام درست نمی‌گردد که کسی بگوید: (سه چیز از دنیا برای من محبوب است: زنان، عطر و نماز) زیرا نماز از امور دنیایی نیست بلکه از اعمال آخرت است بلکه اگر کسی بخواهد با نمازش به دنیا برسد، نمازش قبول نمی‌شود چون برای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ خالص نبوده است.

لذا بر برادر سوال‌کننده واجب است که به این مسأله توجه کند زیرا حدیث به این شکل که او گفت نیست: «حُبِّب إليَّ من دُنياكُم ثلاث» بلکه صحیح آن این است: «حُبِّبَ إِلَيَّ مِنَ الدُّنْيَا النِّسَاءُ وَالطَّيبُ، وَجُعِلَ قُرَّةُ عَيْنِي فِي الصَّلَاةِ»[۲]: (از دنیا، زنان و عطر برای من محبوب شده‌اند و روشنایی چشم من در نماز قرار داده شده است).

به همین مناسبت، به برادران مسلمان هشدار می‌دهم که از نقل احادیث جعلی و دروغین یا احادیث ضعیف نسبت به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم خودداری کنند مگر اینکه بخواهند آن‌ها را برای مردم ذکر کنند که ضعف یا جعلی بودنشان را بیان کنند که این خوب و پسندیده است.

اما اینکه احادیثی را به عنوان داشتن اصل و صحیح بودن ذکر کنند، این جایز نیست و از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم ثابت است که فرموده است: «مَنْ تَعَمَّدَ عَلَيَّ كَذِبًا فَلْيَتَبَوَّأْ مَقْعَدَهُ مِنَ النَّارِ»[۳]: (هر کس عمداً بر من دروغی ببندد، جایگاه خود را در آتش آماده کند) و نیز فرمودند: «مَنْ حَدَّثَ عَنِّي بِحَدِيثٍ يُرَى أَنَّهُ كَذِبٌ، فَهُوَ أَحَدُ الْكَاذِبِينَ»[۴]: (هر کس حدیثی از من بازگو کند که آن را دروغ می‌داند پس او نیز یکی از دروغ‌گویان است) یعنی او گناه دروغگو را دارد، و العیاذ بالله.

برای هیچ کس جایز نیست حدیثی به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم نسبت دهد مگر اینکه در نزد اهل علم صحیح یا حسن و قابل قبول باشد اما احادیث ضعیف یا جعلی برای هیچ کس جایز نیست که آن‌ را نقل کند.

ما هر از چندگاهی نشریاتی می‌بینیم که در آن‌ها احادیث جعلی نسبت به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم منتشر می‌شود در حالی که اهل علم می‌دانند که این احادیث اصلی ندارند و دروغ هستند با این حال، مردم آن‌ها را نقل می‌کنند حتی برخی در کنار چراغ‌های راهنمایی می‌ایستند و وقتی خودروها متوقف می‌شوند، این احادیث را توزیع می‌کنند و فکر می‌کنند که کار خوبی انجام می‌دهند در حالی که در واقع به خود و دیگران بدی می‌کنند و مردم را بدون هدایت، گمراه می‌کنند.

همچنین ما هر از چندگاهی نشریات دیگری می‌بینیم که به دروغ، خواب‌هایی به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم نسبت داده می‌شود (یعنی می‌گویند: رسول الله  صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم را در خواب دیده‌اند) پس باید از این موارد که به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم نسبت داده می‌شود، چه خواب و چه بیداری، به شدت بر حذر بود.

بر عامی (کسی که به این مسائل علم ندارد) واجب است اگر با چنین احادیثی مواجه شد، آن‌ها را به اهل علم عرضه کند تا حق واضح گردد.

 برادران طالب علم را تشویق می‌کنم که اگر احادیثی از این قبیل به دستشان رسید و می‌دانند که دروغ هستند، یکی از ایشان آن‌ مقدار که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ خواست را بر این ورقه بنویسند و سپس از آن کپی بگیرد و توزیع کنند تا با حق، باطل را رد کنند.

و اما طِیب، هر چیزی است که بوی خوشی دارد، چه ریحان باشد، چه گل، چه دُهن عود یا هر چیز دیگری باشد.

[۱] مسند أحمد (۳/ ۱۲۸ ، شماره (۱۲۳۱۵)، و سنن نسائي: كتاب عشرة النساء، باب حب النساء، شماره (۳۹۳۹).

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] صحیح بخاری: كتاب العلم، باب إثم من كذب على النبي  صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم شماره (۱۰۸)، و صحیح مسلم: کتاب المقدمة، باب تغليظ الكذب على رسول الله  صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم شماره (۲).

[۴] صحیح مسلم: كتاب المقدمة، باب وجوب الرواية عن الثقات، وترك الكذابين.