یکشنبه 20 ربیع‌الثانی 1447
۲۰ مهر ۱۴۰۴
12 اکتبر 2025

(۶۷۷۳) علاج افسردگی و سستی در عبادت

(۶۷۷۳) سوال: مشکلم این است که من قبلاً در سطح بالایی از تقوا و دین بودم و بسیار قرآن می‌خواندم، نماز و تهجد و روزه و زیاد عبادات را انجام می‌دادم و به خاطر خشیت از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بسیار گریه می‌کردم و ایمانم به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ سعادت بزرگی برایم بود اما اخیراً وضعیت من کاملاً تغییر کرده است، دچار نگرانی و افسردگی زیادی شده‌ام و سعی می‌کنم قرآن بخوانم اما بی‌فایده است حتی اگر قرآن بخوانم، نمی‌توانم تلاوت را به پایان برسانم همچنین وقتی اذکار صبحگاه و شامگاه را می‌خوانم، با خودم می‌گویم: هیچ فایده‌ای ندارند و دیگر به نماز تهجد و روزه اهمیت نمی‌دهم و احساس می‌کنم که تمام کارهای بدی که انجام می‌دهم به خواست خودم نیست و زندگی بسیار ناخوشایندی دارم تا جایی که گاهی بعث، حساب، عذاب قبر، و بهشت و جهنم را انکار می‌کنم و اکنون فردی دیگر شده‌ام و نمی‌دانم دلیلش چیست و بسیار از خاتمه بد می‌ترسم؛ چه کاری باید انجام دهم، ‌ای شیخ محمد؟ با توجه به اینکه بارها در تلاش‌هایم شکست خورده‌ام، مرا راهنمایی کنید، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دشما را پاداش خیر دهد.

جواب:

از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای او عافیت می‌طلبم و از او می‌خواهم که او را به حالت رشد قبلی خود بازگرداند و به او بشارت می‌دهم که این وسوسه‌هایی از سوی شیطان است که وارد قلب انسان مؤمن می‌شود تا زندگی‌اش را تیره کند و دینش را فاسد نماید.

درمان آن با این دو کار می‌باشد:

اول: بی‌توجهی به این حالت، فراموش کردن آن و استمرار در انجام اعمال صالح.

دوم: که در حقیقت همان راه اول است: پناه بردن به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده، به این صورت که هر وقت چنین وسوس‌هایی را احساس کرد، بگوید: اعوذ بالله من الشیطان الرجیم، این همان چیزی است که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم به کسی که دچار وسوسه‌های شیطان می‌شود، راهنمایی کرده‌اند.

همچنین، این که او گاهی بعث، بهشت و جهنم را انکار می‌کند نیز از وسوسه‌ها است زیرا اگر از او پرسیده شود که آیا بعث را انکار می‌کنی؟ او خواهد گفت: پناه بر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، آیا من بعث را انکار می‌کنم؟ ، اگر پرسیده شود: آیا بهشت و جهنم را انکار می‌کنی؟ ، او خواهد گفت: پناه بر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، آیا من بهشت و جهنم را انکار می‌کنم؟ بنابراین، آنچه در قلب او به عنوان این وسوسه‌ها رخ می‌دهد، بی‌اثر است و برای او ضرری ندارد؛ پس به او بشارت به خیر می‌دهم و او از شیطان رانده شده به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ پناه ببرد و از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای ایمان راسخ و اعمال صالح کمک بخواهد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة مشكلتي أنني كنت على درجة طيبة من التقوى والدين، فكنت كثيرا ما أقرأ القرآن وأكثر من الصلاة والتهجد والصيام والعبادات، وكم بكيت كثيرا من خشية الله -عز وجل- وكنت في سعادة كبيرة لإيماني بالله، ولكن منذ فترة بسيطة تغيرت حالي تماما، حيث أصبحتُ كثيرة القلق والاكتئاب أحاول قراءة القرآن، ولكن دون جدوى، حتى إذا قرأت لا أستطيع أن أكمل التلاوة، وكذلك إذا قرأت أذكار الصباح والمساء أقول في نفسي: لا فائدة منها. ولم أعُد أهتم بصلاة التهجد، أو الصيام، وأُحِسُّ بأن كل ما أفعله من سيئات ليس بإرادتي، وأصبحت أعيش حياة تعيسة جدا، لدرجة أنني أحيانا أنكر البعث والحساب، وأنكر عذاب القبر، وأنكر الجنة والنار، وأنا الآن إنسان آخر، لا أعرف ما السبب، وكثيرا ما أخاف من خاتمة السوء، فماذا أعمل يا شيخ محمد ؟ مع العلم بأنني فَشِلْتُ كثيرا في محاولاتي، وجهوني وأرشدوني، جزاكم الله خيرا؟

فأجاب – رحمه الله تعالى -: أسأل الله -تعالى- لها العافية، وأن يُعيدها إلى رُشدها السابق، وأُبَشِّرها بأن هذا وساوس من الشيطان يدخلها في قلب المرء المؤمن، ليُعَكّر عليه حياته، ويفسد عليه دينه.

ودواء ذلك بأمرين:

أحدهما: الإعراض عن هذا الشيء، وتناسي هذا الشيء، والتغافل عنه، والاستمرار في العمل الصالح.

والثاني: وهو حقيقة الأول: الاستعاذة بالله من الشيطان الرجيم، بأن تقول كلما أحست بمثل ذلك : أعوذ بالله من الشيطان الرجيم. هكذا أرشد النبي صلى الله عليه وسلم مَن يقع في قلبه وساوس من الشيطان.

ثم إن قولها إنها أحيانا تُنكر البعث وتُنكر الجنة والنار. هذا أيضا من الوساوس، لأنها لو سئلت أتُنكرين البعث؟ قالت: أعوذ بالله، أنا أنكر البعث؟ لو سئلت أتنكرين الجنة والنار ؟ قالت: أعوذ بالله، أنا أنكر الجنة والنار ؟ وبناء على هذا يكون ما يقع في قلبها من مثل تلك الوساوس لا أثر لها، ولا ضرر عليها فيه فلتبشر بالخير، ولتَسْتَعِذ بالله من الشيطان الرجيم ولتَسْتَعن بالله -عز وجل- على الإيمان الراسخ، والعمل الصالح.

مطالب مرتبط:

(۶۷۸۱) حکم صحت نماز و روزه در حالت ابتلا به کبر

بر کسی که به یک بیماری روانی - مانند وسواس‌ها و غیره - مبتلا شده است، واجب است که به پروردگارش پناه ببرد و با اصرار و امید به اجابت و حسن ظن به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بسیار دعا کند...

ادامه مطلب …

(۶۷۷۰) علاج وسواس در صحت روزه و حکم شرعی تردیدهای مکرر در رمضان

راه حل برای این زن که به این وسواس دچار شده، این است که به یاد الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ زیاد بپردازد و از او بخواهد که آنچه که بر او واقع گشته است را از او دور کند و زیاد به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده پناه ببرد ...

ادامه مطلب …

(۶۷۷۶) تاثیر وسواس‌های قلبی در ذکر و شهادتین

این‌ها وسواس هستند، پس به آن‌ها اهمیت نده و توجهی نکن و اگر چنین وسواسی را احساس کردی، از شیطان رانده به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ پناه ببر....

ادامه مطلب …

(۶۷۷۴) راه رهایی و تمرکز در عبادت

راه رهایی از آن‌ها افزایش ذکر و پناه بردن به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده و خواندن آیة الکرسی است ...

ادامه مطلب …

(۶۷۷۱) چگونه می‌توان از وسوسه‌ها در مورد وضو و نماز رهایی یافت؟

ولین کار: پناه بردن به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ از شیطان رانده شده زیرا شیطان در دل‌های مردم وسوسه می‌کند و آنها را در امور دینی‌شان و حتی در امور غیردینی‌شان دچار شک می‌کند تا بر انسان مسلط گردد ...

ادامه مطلب …

(۶۷۸۲) آیا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ افرادی را که به وسواس قهری مبتلا هستند، مورد مؤاخذه قرار می‌دهد؟

الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ کسی را که به وسواس قهری مبتلا شده است، مؤاخذه نمی‌کند زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه