(۶۷۴۸) حکم دروغ گفتن در مورد خواب دیدن به منظور مصلحت عمومی چیست؟

(۶۷۴۸) سوال: ‌ای شیخ بزرگوار، حکم دروغ گفتن در مورد خواب دیدن به منظور مصلحت عمومی چیست؟ و مصلحت خصوصی مانند شوهری که نماز نمی‌خواند برای ترساندنش از جهنم تا او را از ترک نماز بازگرداند؟

جواب:

دروغ گفتن در مورد خواب دیدن حرام است بلکه از گناهان کبیره محسوب می‌شود زیرا اگر کسی دروغ بگوید که در خواب چنین و چنان دیده است در حالی که آن را ندیده، در روز قیامت عذاب خواهد دید چنان که از رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم روایت شده است: «مَنْ تَحَلَّمَ بِحُلْمٍ لَمْ يَرَهُ كُلِّفَ أَنْ يَعْقِدَ بَيْنَ شَعِيرَتَيْنِ، وَلَنْ يَفْعَلَ»[۱]: (کسی که ادعا کند خوابی دیده که در واقع ندیده است، مکلف می‌شود که دو دانه جو را به هم گره بزند و هرگز نخواهد توانست این کار را انجام دهد) نمی‌توان گفت که اگر مصلحتی در کار باشد، دروغ گفتن جایز است زیرا نمی‌توان با معصیت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به دعوت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ پرداخت اما کافی است که از قرآن و سنت برای موعظه استفاده کنیم؛ لذا اگر مردی که در نماز یا سایر واجبات کوتاهی می‌کند، با آنچه در قرآن و سنت آمده موعظه شود، کفایت می‌کند اگر عبرت گرفت، این همان چیزی است که مطلوب است و اگر عبرت نگرفت، حجت بر او تمام شده است و حساب او با الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است.

به همین دلیل الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به پیامبرش محمد صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرموده است: {فَذَكِّرۡ إِنَّمَاۤ أَنتَ مُذَكِّرࣱ* لَّسۡتَ عَلَیۡهِم بِمُصَیۡطِرٍ* إِلَّا مَن تَوَلَّىٰ وَكَفَرَ * فَیُعَذِّبُهُ ٱللَّهُ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَكۡبَرَ* إِنَّ إِلَیۡنَاۤ إِیَابَهُمۡ* ثُمَّ إِنَّ عَلَیۡنَا حِسَابَهُم} [سوره الغاشية: ۲۱-۲۶]: (پس (ای پیامبر) پند بده، که تو تنها پند دهنده‌ای* تو بر آن‌ها مسلط (و چیره) نیستی (که بر ایمان مجبور‌شان کنی)* مگر کسی‌که روی گرداند کافر شود* پس الله با عذاب بزرگ او را عذاب می‌کند* همانا بازگشت آن‌ها به سوی ماست* سپس بی‌گمان حساب‌شان (نیز) با ماست).

حساب خلایق با الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است؛ کسی که علمی دارد، تنها وظیفه‌اش این است که علم خود را به کسی که آن را نمی‌داند، برساند و هدایت مردم بر عهده او نیست: {۞لَّیۡسَ عَلَیۡكَ هُدَىٰهُمۡ وَلَـٰكِنَّ ٱللَّهَ یَهۡدِی مَن یَشَاۤءُ} [سوره البقرة: ۲۷۲]: (هدایت آنان بر عهده‌ی تو نیست، ولی الله هر که را بخواهد هدایت می‌کند).

[۱] صحیح بخاری: كتاب التعبير ، باب من كذب في حلمه، شماره (٦٦٣٥).

تعداد بازدید: 8

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: يا فضيلة الشيخ، ما حكم الكذب في الحلم للمصلحة العامة؟ وخاصة على الزوج الذي لا يُصلِّي، كتخويفه من النار حتى يرجع عن إهماله في الصلاة؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الكذب في الحلم حرام، بل من كبائر الذنوب، لأن الإنسان إذا كذب في الحلم أي قال: إني رأيت في المنام كذا وكذا. وهو لم يره، فإنه يُعذب يوم القيامة، كما جاء عن النبي صلى الله عليه وسلم: «مَنْ تَحَلَّمَ بِحُلْمٍ لَمْ يَرَهُ كُلَّفَ أَنْ يَعْقِدَ بَيْنَ شَعِيرَتَيْنِ، وَلَنْ يَفْعَلَ».

ولا يقال: إنه إذا كان هناك مصلحة جاز الكذب. لأنه لا يمكن أن يُدعى إلى الله بمعصية الله أبدا، ولكن يكفينا ما في القرآن والسُّنَّة من المواعظ، فإذا وعظ هذا الرجل المفرّط في الصلاة، أو في غيرها من الواجبات بما في القرآن والسُّنَّة كفى ذلك، فإن اتعظ، فهذا هو المطلوب، وإن لم يتعظ فقد قامت عليه الحُجّة وحسابه على الله -عز وجل-.

ولهذا قال الله تعالى لنبيه محمد -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- ﴿فَذَكِّرۡ إِنَّمَاۤ أَنتَ مُذَكِّرࣱ* لَّسۡتَ عَلَیۡهِم بِمُصَیۡطِرٍ* إِلَّا مَن تَوَلَّىٰ وَكَفَرَ * فَیُعَذِّبُهُ ٱللَّهُ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَكۡبَرَ* إِنَّ إِلَیۡنَاۤ إِیَابَهُمۡ* ثُمَّ إِنَّ عَلَیۡنَا حِسَابَهُم﴾ [الغاشية:21-26].

فحساب الخلق على الله، مَن كان عنده علم، فإنه لا يُكلف إلا بإبلاغ عِلْمه إلى مَن لم يعلمه وليس عليه هدى الناس ﴿لَّیۡسَ عَلَیۡكَ هُدَىٰهُمۡ وَلَـٰكِنَّ ٱللَّهَ یَهۡدِی مَن یَشَاۤءُ﴾ [البقرة: ٢٧٢].