(۶۶۹۶) حکم گرفتن مرخصی بدون عذر پیش از آغاز تدریس

(۶۶۹۶) سوال: معلمی از مدیر خود درخواست کرده است که به او پنج روز قبل از شروع درس‌ها مرخصی بدهد، در حالی که کاری ندارد و معلم تصمیم گرفته است که حقوق این روزها را به دانش‌آموزان فقیر و جوایز برای دانش‌آموزان ممتاز و موارد مشابه اهدا کند؛ راهنمایی شما برای ما در این زمینه چیست؟

جواب:

برای انسان جایز نیست که مرخصی درخواست کند مگر در صورتی که قانون آن را مجاز بداند، اگر قانون آن را مجاز بداند، اشکالی ندارد و در این صورت حقوقی که به او برای این روزها تعلق می‌گیرد، برای او حلال است.

اما اگر قانون آن را مجاز نداند، مدیر نمی‌تواند با درخواست او موافقت کند و اگر هم موافقت کند، حقوقی که برای این روزها به او تعلق می‌گیرد برای او حلال نیست، حتی اگر آن را به دانش‌آموزان فقیر یا برای منافع مدرسه خرج کند.

من دوست دارم در این مناسبت، به برادران کارمندم نصیحت کنم که در مورد خودشان، دولت‌شان و ملت‌شان تقوای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را پیشه کنند، زیرا گرفتن چیزی که مستحق آن نیستند، ظلم به خودشان است زیرا خوردن مال به باطل و ناحق را برای خودشان مباح کرده‌اند و این ظلم به خود می‌باشد لذا باید تقوای الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را رعایت کنند و آن‌هایی که از انجام وظایف‌شان طبق قانون کوتاهی می‌کنند از آنچه رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرموده است برحذر باشند: «أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ لَا يَقْبَلُ إِلَّا طَيِّبًا، وَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ الْمُؤْمِنِينَ بِمَا أَمَرَ بِهِ الْمُرْسَلِينَ، فَقَالَ: {يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ} [المؤمنون: ۵۱]، وَقَالَ: {يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ} [البقرة: ۱۷۲]، ثُمَّ ذَكَرَ الرَّجُلَ يُطِيلُ السَّفَرَ أَشْعَثَ أَغْبَرَ يَمُدُّ يَدَيْهِ إِلَى السَّمَاءِ: يَا رَبِّ يَا رَبِّ، وَمَطْعَمُهُ حَرَامٌ، وَمَشْرَبُهُ حَرَامٌ، وَمَلْبَسُهُ حَرَامٌ، وَغُذِيَ بِالْحَرَامِ، فَأَنَّى يُسْتَجَابُ لِذَلِكَ»[۱]: (ای مردم الله پاک است و فقط پاکيزه را می‌پذيرد؛ الله به مؤمنان همان دستوری را داده که به پيامبران داده است؛ چنانکه می‌فرمايد: «ای پيامبران، از نعمت‌های پاکی که نصيب‌تان کرده ايم، بخوريد و کارهای شايسته انجام دهيد؛ همانا من به کردارتان دانا هستم» و می‌‌فرماید: ‌ای کسانی که ایمان آورده‌اید، از چیزهای پاکیزه‌ای که روزیِ شما کرده‌ایم بخورید» سپس درباره‌ی شخصی سخن گفت که سفری طولانی کرده و ژوليده موی و غبارآلود است؛ دستانش را به سوی آسمان بلند می‌کند و می‌گويد: پروردگارا، پروردگارا؛ درحالی که آب و غذا و لباسش (از مال) حرام بوده و با حرام تغذيه شده است؛ چگونه دعای چنين شخصی پذيرفته می‌شود؟ ) برحذر باشند که مانند این‌ها گردند.

به همین دلیل، فقها از شروط دعا، اخلاص و پرهیز از خوردن مال حرام را ذکر کرده‌اند؛ پس مؤمن باید از سهل‌‌انگاری در انجام وظایفی که در بخش دولتی یا در بخش خصوصی بر عهده‌اش است، برحذر باشد.

[۱] صحیح مسلم: كتاب الزكاة، باب قبول الصدقة من الكسب الطيب وتربيتها، شماره (١٠١٥).

تعداد بازدید: 1

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: مُعلَّم عرض على مديره أن يعطيه إجازة لمدة خمسة أيام قبل بدء الدراسة، وليس هناك عمل، وقرر المعلم أن يتنازل عن راتب هذه الأيام لفقراء الطلاب، وجوائز للمتفوقين وما أشبه ذلك، وجهونا في ضوء هذا السؤال؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: لا يَحِلُّ للإنسان أن يطلب إجازة إلا حيث يجيز ذلك النظام، فإن أجاز النظام هذا، فلا بأس، وحينئذ يحل له الراتب الذي يكون له على هذه الأيام.

أما إذا كان لا يجيزه النظام، فإنه لا يحلُّ لمديره أن يوافقه على ذلك، وإن قدر أنه وافقه، فإن الراتب المقابل لهذه الأيام لا يحل له، حتى وإن صرفه لفقراء الطلاب، أو لمصالح المدرسة. وإنني بهذه المناسبة أحب أن أنصح إخواني الموظفين أن يتقوا الله -عز وجل- في أنفسهم، وفي حكومتهم، وفي شعبهم، فإنَّ أخذ ما لا يستحقون ظُلم لأنفسهم، لأنهم يستبيحون لأنفسهم أكل مال بالباطل بدون حق، وهذا مِن ظُلم النفس، فعليهم أن يتقوا الله، وليحذر أولئك الذين يقصرون في أداء الواجب عليهم في النظام، ليحذروا مما حدث به النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم – حيث قال: «أَيُّهَا النَّاسُ، إِنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ لَا يَقْبَلُ إِلَّا طَيِّبًا، وَإِنَّ اللَّهَ أَمَرَ الْمُؤْمِنِينَ بِمَا أَمَرَ بِهِ الْمُرْسَلِينَ، فَقَالَ ﴿ يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ ﴾ [المؤمنون: ٥١] وَقَالَ ﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ ﴾ [البقرة: ۱۷۲] ثُمَّ ذَكَرَ الرَّجُلَ يُطِيلُ السَّفَرَ أَشْعَثَ أَغْبَرَ، يَمُدُّ يَدَيْهِ إِلَى السَّمَاءِ، يَا رَبِّ، يَا رَبِّ، وَمَطْعَمُهُ حرَامٌ، وَمَشْرَبُهُ حَرَامٌ، وَمَلْبَسُهُ حَرَامٌ، وَغُذِيَ بِالْحَرَامِ، فَأَنَّى يُسْتَجَابُ لِذَلِكَ؟». ليحذروا أن يكونوا مثل هؤلاء.

ولهذا ذكر الفقهاء -رحمهم الله- من شروط الدعاء الإخلاص، واجتناب أكل الحرام، فليحذر المؤمن من التهاون في أداء ما يجب عليه أداؤه من العمل، سواء كان في الحكومة، أو في القطاع الخاص.