شنبه 19 ربیع‌الثانی 1447
۱۹ مهر ۱۴۰۴
11 اکتبر 2025

(۶۵۹۰) من دانشجو هستم و برخی از هم‌کلاسی‌هایمان غیر مسلمان هستند، آیا جایز است که شروع کننده‌ی سلام به آن‌ها بود؟

(۶۵۹۰) سوال: من دانشجوی دانشکده هستم و برخی از هم‌کلاسی‌هایمان غیر مسلمان هستند، آیا جایز است که شروع کننده‌ی سلام به آن‌ها بود؟

جواب:

در ابتدا سلام کردن به غیر مسلمانان حرام است و جایز نیست زیرا رسول اللهﷺ می‌فرماید: «لَا تَبْدَءُوا الْيَهُودَ، وَلَا النَّصَارَى بِالسَّلَامِ، فَإِذَا لَقِيتُمْ أَحَدَهُمْ فِي طَرِيقٍ؛ فَاضْطَرُّوهُ إِلَى أَضْيَقِهِ»[۱]: (آغازگر سلام به يهود و نصارا نباشید و اگر در راهی با آنها روبرو شديد، آنان را ناگزير کنيد که به تنگ ترين قسمتِ راه بروند) ولی اگر به ما سلام کردند، واجب است که به آن‌ها جواب دهیم به خاطر عموم قول اللهÀ که می‌فرماید: {وَإِذَا حُیِّیتُم بِتَحِیَّةفَحَیُّوا۟ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَاۤ أَوۡ رُدُّوهَاۤ} [سوره النساء: ۸۶]: (و چون شما را تحیت (و سلام) گویند، پس پاسخی بهتر و یا همانند آن بدهید).

یهودیان بر رسول اللهﷺ سلام می‌کردند و می‌گفتند: السام علیک یا محمد. و السام به معنای مرگ است و برای رسول اللهﷺ دعای مرگ می‌کردند لذا رسول اللهﷺ فرمود: «إِنَّ الْيَهُودَ إِذَا سَلَّمُوا عَلَيْكُمْ، يَقُولُ أَحَدُهُمُ: السَّامُ عَلَيْكُمْ، فَقُلْ: عَلَيْكَ»[۲]: ( هرگاه یهود به شما سلام کرد، یکی از آن‌ها می‌گوید: السام علیکم، پس (در جواب آن‌) بگو: علیک) پس هنگامی که غیر مسلمانی به مسلمانی سلام کرد و گفت: السام علیکم پس ما می‌گوییم: وعلیکم؛ در این قول رسول اللهﷺ که فرمودند: «فقل عليك»: (پس بگو: علیک) دلیلی بر آن است اگر که گفتند: السلام علیکم پس یعنی سلام بر ایشان لذا چیزی که آن‌ها گفتند به خودشان می‌گوییم و برای همین بعضی از اهل علم گفته‌اند: اگر یهودی یا نصرانی یا غیر مسلمانی با لفظ صریح گفت: السلام علیکم، جایز است که بگوییم: علیکم السلام و همچنین جایز نیست که در ابتدا به آن‌ها تحیت مانند أهلا و سهلا و مانند آن را گفت زیرا که اکرام و تعظیم آن‌ها می‌باشد ولی اگر مثل آن را به ما گفتند پس ما نیز مثل آن را به آن‌ها می‌گوییم زیرا اسلام با عدالت و دادن هر حقی به حق‌دارش آمده است.

 مشخص است که مسلمانان بالاترین مکانت و جایگاه را نزد اللهÀ دارند لذا شایسته نیست که خود را در برابر غیر مسلمانان خوار کنند و در ابتدا سلام نمایند.

بنابراین خلاصه‌ی جواب این است: جایز نیست که شروع کننده‌ی سلام به غیر مسلمانان بود زیرا رسول اللهﷺ از آن نهی کرده‌اند همچنین در آن ذلیل شدن مسلمان می‌باشد از آن جهت که شروع  به تعظیم غیر مسلمان می‌کند و مسلمان بالاترین درجه را نزد اللهÀ دارد لذا شایسته نیست که خود را در این خوار کند اما اگر به ما سلام کردند به مانند آن جوابشان را می‌دهیم همچنین جایز نیست که  در ابتدا ما به آن‌ها تحیت مانند أهلا و سهلا و مرحبا و مانند آن، بگوییم به خاطر تعظیمی که در آن برای آن‌ها وجود داردزیرا  این نیز مانند شروع کردن سلام به آن‌ها خواهد بود.


[۱] صحیح مسلم: كتاب السلام باب النهي عن ابتداء أهل الكتاب بالسلام وكيف يرد عليهم، شماره (٢١٦٧).

[۲] صحیح بخاری: كتاب الاستئذان باب كيف يرد على أهل الذمة السلام، شماره (٥٩٠٢)، و صحیح مسلم: كتاب السلام، باب النهي عن ابتداء أهل الكتاب بالسلام وكيف يرد عليهم، شماره (٢١٦٤).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أنا طالب بالكلية، وهناك البعض ممن يَدرُسون معنا من غير المسلمين فهل يجوز البدء بالسلام عليهم؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: البدء بالسلام على غير المسلمين محرّم، ولا يجوز، لأن النبي صلى الله عليه وسلم قال: «لَا تَبْدَءُوا الْيَهُودَ وَلَا النَّصَارَى بِالسَّلَامِ، فَإِذَا لَقِيتُمْ أَحَدَهُمْ فِي طَرِيقٍ، فَاضْطَرُّوهُ إِلَى أَضْيَقِهِ». ولكنهم إذا سلَّموا وجب علينا أن نَرُدَّ عليهم، لعموم قوله تعالى ﴿ وَإِذَا حُیِّیتُم بِتَحِیَّةࣲ فَحَیُّوا۟ بِأَحۡسَنَ مِنۡهَاۤ أَوۡ رُدُّوهَاۤ ﴾ [النساء: ٨٦].

وكان اليهود يسلمون على النبي صلى الله عليه وسلم فيقولون: السام عليك يا محمد. والسام بمعنى الموت، يدعون على رسول الله صلى الله عليه وسلم بالموت، فقال النبي -عليه الصلاة والسلام -: «إِنَّ الْيَهُودَ إِذَا سَلَّمُوا عَلَيْكُمْ يَقُولُ أَحَدُهُمُ: السَّامُ عَلَيْكُمْ. فَقُلْ عَلَيْكَ». فإذا سلَّم غير المسلم على المسلم فقال: السام عليكم. فإننا نقول: وعليكم. وفي قوله: «فَقُلْ عَلَيْكَ». دليل على أنهم إذا كانوا قد قالوا: السلام عليكم. فإن عليهم السلام، فما قالوا نقوله لهم، ولهذا قال بعض أهل العلم إن اليهودي، أو النصراني، أو غير المسلمين إذا قالوا بلفظ صريح: السلام عليكم جاز أن نقول : عليكم السلام ولا يجوز كذلك أن يُبدؤوا بالتحية، كأهلا وسهلا، وما أشبهها، لأن في ذلك إكراما لهم، وتعظيما لهم، ولكن إذا قالوا لنا مثل هذا، فإننا نقول لهم كما يقولون، لأن الإسلام جاء بالعدل، وإعطاء كل ذي حَقٌّ حَقَّه.

ومن المعلوم أن المسلمين أعلى مكانا ومرتبة عند الله -عز وجل- فلا ينبغي أن يُذِلُّوا أنفسهم لغير المسلمين فيبدؤوهم بالسلام.

إذا خلاصة الجواب: لا يجوز أن يبدأ غير المسلمين بالسلام، لأن النبي صلى الله عليه وعلى آله وسلم نهى عن ذلك، ولأن في هذا إذلالا للمسلم، حيث يبدأ بتعظيم غير المسلم، والمسلم أعلى مرتبة عند الله -عز وجل- فلا ينبغي أن يُذِلَّ نفسه في هذا، أما إذا سلموا علينا فإننا نَرُدُّ عليهم بمثل ما سلموا، وكذلك أيضا لا يجوز أن نبدأهم بالتحية، مثل أهلا وسهلا ومرحبا وما أشبه ذلك، لما في ذلك من تعظيمهم، فهو كابتداء السلام عليهم.

مطالب مرتبط:

(۶۶۰۸) حکم رها کردن پسمانده‌های غذا در مجاری‌ای که به فاضلاب می‌ریزد چیست؟

وقتی که چیزی از پسمانده‌های غذا در آن مخلوط نیست، اشکالی ندارد....

ادامه مطلب …

(۶۵۹۳) حکم پاسخ به سلام با اشاره‌ی سر در فاصله‌ی نزدیک

مانند این جواب دادن به او واجب نیست زیرا در صورتی واجب می‌شود که سلام مشروع کرده باشد و آن نیز لفظ: السلام علیکم می‌باشد...

ادامه مطلب …

(۶۶۰۷) بررسی صحت و ضعف احادیث درباره‌ی آداب خوردن پیامبر صلّى‌الله‌عليه‌وآله‌وسلّم

لیسیدن انگشتان بعد از غذا در سنت آمده است و رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم بدان امر نموده‌اند و برخی از مردم برای من ذکر کرده‌اند که پزشکان گفته‌اند در سرانگشتان ترشحات مخفی‌ای وجود دارد که فهمیده نمی‌شود و به هضم غذا کمک می‌کند...

ادامه مطلب …

(۶۵۹۶) هنگامی که از رادیو می‌شونم که گوینده سلام می‌کند، حکم جواب دادن آن هنگامی که می‌گوید: السلام علیکم، چیست؟

دراین‌باره توقف می‌نمایم ولی اگر جواب داد و گفت: علیکم السلام إن شاء الله اشکالی ندارد....

ادامه مطلب …

(۶۵۷۶) دوست داریم در مورد احکام سلام روشن‌گری نمایید چون بسیاری از مردم در این امر بزرگ، سهل‌انگاری می‌کنند

سلام کردن از امور شرعی و حقوق مسلمان بر برادرش می‌باشد و از حقوق مسلمان این است که وقتی برادرش را ملاقات کرد، به او سلام کند و برای همین رسول اللهﷺ هجر برادر مسلمان را بیش از سه (شب) حرام نموده است...

ادامه مطلب …

(۶۶۲۲) حکم سفر طولانی بدون همراه چیست؟

سفرهایی که در آن مسیر رهگذرهایی زیادی قرار دارند، در حقیقت تنهایی به حساب نمی‌آید زیرا مردم در آن مسیر بسیار عبور می‌کنند...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه