(۶۵۲۹) سوال: خویشاوندانی که بر من واجب است صله‌ی رحم آن‌ها را به جا آورم و قطع رابطه‌ی خویشاوندی با آن‌ها حرام است، چه کسانی می‌باشند؟
جواب:
خویشاوندانی که واجب است صله‌ی رحم آن‌ها را به جا آوری، نزدیکان پدر یا مادر هستند و کسانی که انسان در جد چهارم با آن‌ها جمع می‌شود و هرآنچه نزدیک‌تر باشد، به جا آوردن صله‌ی رحم او نیز واجب‌تر است لذا صله‌ی برادر واجب‌تر از عمو است مگر این که سببی وجود داشته باشد که اقتضا کند صله‌ی رحم عمو را بیشتر از برادر به جا آورد مانند این که اگر عمو بیشتر دچار فقر باشد یا بیمار باشد که نیاز عیادت یا مانند آن باشد.
برای کسی که صله‌ی رحم را به جا می‌آورد، مهم است که به این امر توجه نماید که قصد و نیت او، این باشد که با ثوابی که اللهÀ برای کسانی که صله‌ی رحم می‌کنند، قرار داده است، به اللهÀ نزدیک شود چون اللهÀ بر عهده گرفته است کسی که صله‌ی رحم را به جا آورد شامل رحمت و فضل خویش کند و به کسانی که صله‌ی رحم را قطع می‌کنند تحذیر داده است که از رحمت و فضل اللهÀ جدا می‌گردند.
پس اگر کسی بگوید: چکار کنم اگر که نزدیکانم کسانی هستند که با من قطع رابطه کرده‌اند و صله‌ی رحم من را به جا نمی‌آورند؟ جواب: صله‌ی رحم آن‌ها را به جا آور اگر چه آن‌ها صله‌ی رحم تو را به جا نیاورند چون کسی، حقیقتا صله‌ی رحم را به جا می‌آورد که اگر با او قطع رابطه کنند نیز صله‌ی رحم آن‌ها را به جا می‌آورد همانطور که در حدیث آمده است، رسول اللهÀ فرمودند: «لَيْسَ الْوَاصِلُ بِالْمُكَافِئِ، وَلَكِنِ الْوَاصِلُ الَّذِي إِذَا قَطَعَتْ رَحِمُهُ وَصَلَهَا»[۱]: (به جا آوردن پيوند خويشاوندى به طور متقابل صله‌ی رحم (راستين) نيست، بلكه صله‌ی رحم (راستين) هنگامى است كه اگر خويشاوندان ارتباط خويش را با كسى قطع كردند، او همچنان پيوند خويشاوندى را با آنان حفظ مى‌كند) و رسول اللهﷺ راست گفتند.
بنابراین صله‌ی رحم خود را به جا آور اگرچه آن‌ها این کار را نکنند حتی اگر احساس کردی که از رفتن تو نزدشان خوشایند نیستند ولی به آن توجهی نکن بلکه آن‌ها را زیارت کن و بر آن‌ها سنگینی ایجاد نکن تا از کسانی باشی که صله‌ی رحم را به جا آورده است و آن‌ها از کسانی باشند که صله‌ی رحم را به جا نیاورده‌اند.
[۱] صحیح بخاری: كتاب الأدب، باب ليس الواصل بالمكافئ، شماره (٥٦٤٥).
