چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۶۴۲۲) حکم مواجهه با منکر هنگام ناآگاهی از حکم شرعی

(۶۴۲۲) سوال: اگر من منکری را ببینم ولی حکم شرعی آن را کاملاً ندانم و من بر صاحب این منکر انکار نمی‌کنم، آیا من کار درستی انجام می‌هم یا خیر؟

جواب:

بله، کار درست را انجام می‌دهی، اگر انسان نمی‌داند آن فعلی که از شخصی سر زده منکر است، پس جایز نیست آن را بر او انکار کند، زیرا اگر چنین کند و آن فعل در دین منکر نباشد، قولی را به الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بدون علم نسبت داده است که این کار تحریم بسیار شدید است و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ آن را در کنار شرک آورده است و فرموده: {قُلۡ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّیَ ٱلْفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَ وَٱلۡإِثۡمَ وَٱلۡبَغۡیَ بِغَیۡرِ ٱلۡحَقِّ وَأَن تُشۡرِكُوا۟ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ یُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَـٰنࣰا وَأَن تَقُولُوا۟ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ} [سوره اﻷعراف: ۳۳]: (بگو: «پروردگارم زشتکاری‌ها را ـ چه آشكار [باشد] و چه پنهان‌ـ و گناه و ستم ناحق را حرام نموده است و اینكه کسی [یا چیزى] را شریک الله بدانید كه دلیلى بر [حقانیت‌] آن نازل نكرده است و اینكه چیزى را كه نمى‌دانید به الله نسبت دهید) اما اگر فرض شود کسی به او گفته که این فعل منکر است، پس اشکالی ندارد که به فاعل آن بگوید: ای فلانی تو این و آن کار را انجام دادیدر حالی که به من گفته شده است آن منکر است تا اگر از آن سوال شود کارش بر اساس بصیرت باشد و این اشکالی ندارد اما کاری که انسان نه خودش درباره‌اش علمی دارد و نه از طرف دیگری چیزی به او رسیده، جایز نیست که از آن نهی کند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: عندما أرى منكرًا لا أعلم الحكم الشرعي له تماما، فإنني لا أنهى صاحب هذا المنكر، فهل أنا على صواب أم لا؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: نعم على صواب إذا كان الإنسان لا يعلم أن هذا الفعل الواقع من شخص ما منكر، فإنه لا يجوز له أن يُنكره، لأنه لو أنكره، وهو غير منكر في دين الله لكان قد قال على الله بلا علم، والقول على الله بلا علم محرم تحريما شديدا، حتى إن الله -تعالى- قرنه بالشرك به، فقال -جل وعلا – ﴿قُلۡ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّیَ ٱلْفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَ وَٱلۡإِثۡمَ وَٱلۡبَغۡیَ بِغَیۡرِ ٱلۡحَقِّ وَأَن تُشۡرِكُوا۟ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ یُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَـٰنࣰا وَأَن تَقُولُوا۟ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ﴾ [الأعراف: ٣٣].

لكن لو فُرض أن الإنسان قد قيل له: إن هذا منكر. فهنا لا بأس أن يقول لفاعله : يا فلان أنت فعلت كذا وكذا، وقد قيل لي: إنه منكر. فلو سألت عنه، حتى يكون عملك على بصيرة. فهذا لا بأس به، أما شيء ليس عند الإنسان فيه علم لا من قبل نفسه، ولا من قبل غيره، فلا يجوز أن ينهى عنه.

مطالب مرتبط:

(۶۴۰۳) مسلمان چگونه دعوت به‌ سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را ابلاغ کند؟

مسلمان دعوت به‌سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ را با این‌که به سرزمین‌های مختلفِ برود و با مردم سخن بگوید و آن‌ها را پند دهد، انجام می‌دهد اما دعوت عمومی، در مساجد، مدارس و گردهمایی‌ها صورت می‌گیرد....

ادامه مطلب …

(۶۴۱۱) آیا جایز است که امام مسجد برای جماعت حاضر در مسجد نوارهای ضبط‌ شده‌ای را پخش کند که شامل نشست‌ها، سخنرانی‌ها و خطبه‌هایی از برخی مشایخ و خطبا باشد؟

می‌گوییم: اشکالی در این کار نیست؛ زیرا آنچه به‌طور مستقیم در مسجد گفته می‌شود، جایز است که از طریق این وسایل نیز در مسجد پخش شود، مادامی که آن سخن، مفید و سودمند باشد اما بدون شک بهتر و شایسته‌تر آن است که خودِ امام سخن بگوید...

ادامه مطلب …

(۶۴۰۹) حكم تابلوهایی که در جاده‌های طولانی نصب شده‌اند، با عباراتی مانند «الله را یاد کنید»

نظر من این است که چنین کاری جایز است...

ادامه مطلب …

(۶۴۲۵) پاسخ شرعی به استناد نادرست «لَکُمْ دِينُكُمْ وَلِيَ دِينِ» در ترک واجب

این سخن مانع از امر به معروف و نهی از منکر نیست، به‌ویژه اگر آن شخص خود را ملتزم به شریعت بداند؛ چرا که مسلمان ملتزم به شریعت است، و جز با التزام به احکام اسلام مسلمان نشده است...

ادامه مطلب …

(۶۴۱۸) حکم حضور در مجالس خانوادگی همراه با منکرات و تکلیف امر به معروف

اگر توانایی از بین‌بردن منکر را ندارد، پس دعوت را اجابت نمی‌کند؛ زیرا کسی که در مجلسی بنشیند که در آن منکری انجام می‌شود، در گناه با آن‌ها شریک است...

ادامه مطلب …

(۶۴۰۶) حکم خواندن کتاب توسط امام بلافاصله پس از نماز و تأثیر آن بر اذکار مأثو

کسانی که پس از نماز سخن می‌گویند چه از روی کتاب‌هایی که ذکر شد که احادیث در آن‌ها نوشته شده، چه از روی برگه‌ای که احادیث مفید بر آن نوشته شده، و چه به‌صورت فی‌البداهه، در واقع فوراً شروع به سخن‌گفتن می‌کنند، چون می‌ترسند اگر منتظر بمانند تا مردم تسبیح بگویند، برخی از آن‌ها از مسجد خارج شوند....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه