(۶۳۰۵) زمان‌هایی که دعا در آن استجابت می‌گردند، چه زمان‌هایی است؟

(۶۳۰۵) سوال: زمان‌هایی که دعا در آن استجابت می‌گردند، چه زمان‌هایی است؟

جواب:

دعا زمان‌ها و حالت‌هایی دارد که در آن‌ها به اجابت نزدیک‌تر است، از جمله زمان‌ها:

یک‌سوم آخر شب؛ چون رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمودند: «يَنْزِلُ رَبُّنَا تَبَارَكَ وَتَعَالَى كُلَّ لَيْلَةٍ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا، حِينَ يَبْقَى ثُلُثُ اللَّيْلِ الْآخِرُ، يَقُولُ: مَنْ يَدْعُونِي فَأَسْتَجِيبَ لَهُ، مَنْ يَسْأَلُنِي فَأُعْطِيَهُ، مَنْ يَسْتَغْفِرُنِي فَأَغْفِرَ لَهُ»^{^[۱]}: (پروردگارمان در هر شب، هنگامى كه يک سوم شب باقى مى‌ماند، به آسمان دنيا نازل مى شوند، و مى‌فرمايند: چه كسى مرا مى‌خواند تا او را اجابت کنم؟ چه كسى از من طلب مى‌كند تا به او ببخشم؟، چه كسى طلب استغفار مى‌كند تا او را بيامرزم؟) همچنین بین اذان و اقامه؛ زیرا در این بازه، دعا رد نمی‌شود و همچنین جمعه؛ زمانی که امام وارد می‌شود تا پایان نماز، یا ساعت پایانی روز جمعه پس از عصر، این ساعتی است که «لا يُوَافِقُهَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ قَائِمٌ يُصَلِّي، فَسَأَلَ اللَّهَ خَيْرًا إِلَّا أَعْطَاهُ»^{^[۲]}: (هیچ بنده‌ی مسلمانی در آن ساعت در حال انتظار نماز نباشد و از الله خیری نخواهد، مگر آن‌که آن را به او عطا می‌کند).

اما حالت‌هایی که امید اجابت در آن‌ها می‌رود: حال سجده است؛ زیرا رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمودند: «وَ أَمَّا السُّجُودُ فَاجْتَهِدُوا فِي الدُّعَاءِ، فَقَمِنٌ أَنْ يُسْتَجَابَ لَكُمْ»^{^[۳]}:(و در وقت سجود بسیار دعا کنید که در این صورت سزاوار است که مورد اجابت قرار گیرید) و نیز فرمودند: «أَقْرَبُ مَا يَكُونُ الْعَبْدُ مِنْ رَبِّهِ وَهُوَ سَاجِدٌ»^{^[۴]}: (نزدیک‌ترین زمان قرب بنده نسبت به پروردگارش، زمانی است که به سجده می‌رود) و از جمله این حالت‌ها، حالت اضطرار است؛ چرا که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دعای فرد مضطر را اجابت می‌کند، روشن است که فرد مضطر با اخلاص و نیاز و با اعتقاد به این‌که الله توانای بر رفع گرفتاری اوست، دعا می‌کند؛ به همین دلیل الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دعای مضطر را اجابت می‌کند، حتی اگر کافر باشد، چنان‌که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرموده است: {فَإِذَا رَكِبُوا۟ فِی ٱلۡفُلۡكِ دَعَوُا۟ ٱللَّهَ مُخۡلِصِینَ لَهُ ٱلدِّینَ} [سوره العنكبوت: ۶۵]: (وقتی [مشرکان] در کشتی سوار می‌شوند، الله را با اخلاص می‌خوانند).

و از جمله این حالت‌ها، حالتی است که انسان مظلوم باشد؛ چرا که دعای مظلوم رد نمی‌شود، رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم زمانی که معاذ رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُ را به یمن فرستادند، فرمودند: «اتَّقِ دَعْوَةَ الْمَظْلُومِ، فَإِنَّهُ لَيْسَ و بَيْنَهَا وَبَيْنَ الله حِجَابٌ»^{^[۵]}: (از دعای مظلوم بترس که بین او و الله حجابی نیست)، این‌ها مواضیع و حالت‌هایی هستند که امید اجابت دعا در آن‌ها (بیشتر) است.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

[۳] تخریج آن گذشت.

[۴] تخریج آن گذشت.

[۵] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: ما هي الأوقات التي يستجاب فيها الدعاء؟

فأجاب رحمه الله تعالى: الدعاء له أوقات، وأحوال تكون أقرب إلى الإجابة، أما الأوقات، فمنها ثُلُثُ الليل الآخِر، لقول النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «يَنْزِلُ رَبُّنَا – تَبَارَكَ وَتَعَالَى- كُلَّ لَيْلَةٍ إِلَى السَّمَاءِ الدُّنْيَا حِينَ يَبْقَى ثُلُثُ اللَّيْلِ الآخِرُ يَقُولُ: مَنْ يَدْعُونِي، فَأَسْتَجِيبَ لَهُ، مَنْ يَسْأَلُنِي فَأُعْطِيَهُ، مَنْ يَسْتَغْفِرُنِي فَأَغْفِرَ لَهُ».

ومنها ما بين الأذان والإقامة، فإن بين الأذان والإقامة لا يُرَدُّ الدعاء، ومنها ساعة الجمعة، وهي ما بين دخول الإمام إلى أن تُقضَى الصلاة، أو آخر ساعة بعد العصر، فإن هذه الساعة «لا يُوَافِقُهَا عَبْدٌ مُسْلِمٌ قَائِمٌ يُصَلِّي، فَسَأَلَ اللَّهَ خَيْرًا إِلَّا أَعْطَاهُ».

أما الأحوال التي تُرجى فيها الإجابة، فهي أحوال السجود، فإن النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- قال: «وَأَمَّا السُّجُودُ فَاجْتَهِدُوا فِي الدُّعَاءِ، فَقَمِنٌ أَنْ يُسْتَجَابَ لَكُمْ».

وقال – صلى الله عليه وعلى آله وسلم-: «أَقْرَبُ مَا يَكُونُ الْعَبْدُ مِنْ رَبِّهِ وَهُوَ سَاجِدٌ، فَأَكْثِرُوا الدُّعَاءَ».

ومنها حال الضرورة، فإن الله – سبحانه وتعالى – يجيب المضطر إذا دعاه، ومعلوم أن المضطر يدعو بإخلاص وافتقار ، واعتقاد أن الله قادر على رفع هذه الضرورة، ولهذا يستجيب للمضطر ، ولو كان كافرا، كما قال الله -تعالى- ﴿ فَإِذَا رَكِبُوا۟ فِی ٱلۡفُلۡكِ دَعَوُا۟ ٱللَّهَ مُخۡلِصِینَ لَهُ ٱلدِّینَ ﴾ [العنكبوت: ٦٥] الآية.

ومنها إذا كان الإنسان مظلوما، فإن دعوة المظلوم لا تُرَدُّ، لقول النبي -صلى الله عليه وعلى آله وسلم- لمعاذ حين بعثه إلى اليمن: «وَاتَّقِ دَعْوَةَ المَظْلُومِ، فَإِنَّهُ لَيْسَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ اللَّهِ حِجَابٌ». هذه مواضع وأحوال، مما تُرجي فيه إجابة الدعوة.