دوشنبه 24 صفر 1447
۲۷ مرداد ۱۴۰۴
18 آگوست 2025

(۶۲۷۵) حکم تصرف در مال شخصِ ناآگاه

(۶۲۷۵) سوال: یکی از برادران سعودی به‌سبب اشتباهی در حساب‌کردن، مبلغی معادل پانصد ریال نزد من گذاشته و فراموش کرده، و من نیز نمی‌دانم اکنون کجاست، و او نیز از این اشتباه آگاه نیست، می‌خواهم از این مبلغ رهایی رهایی یابم، آیا برایم جایز است این مبلغ را به ریال سعودی یا به پول رایج سودان به فقرا و نیازمندان از اقوام یا همسایگانم صدقه بدهم؟ یا راه دیگری وجود دارد؟

جواب:

واجب است ابتدا آن شخص را جست‌وجو کنی و اگر از یافتنش ناامید شدی، آنگاه می‌توانی آن پانصد ریال را به فقرا، چه در اینجا و چه در سودان، صدقه بدهی؛ چه با ریال سعودی و چه با پول سودانی، مهم این است که ابتدا باید در پی او باشی، و اگر ناامید شدی، سپس صدقه بده.

همین حکم را در مورد هر مالی که صاحبش ناشناخته است و نزد تو مانده باشد و از یافتن او ناامید شوی، می‌گوییم: می‌توانی از جانب او صدقه بدهی، و اگر روزی از روزها پیدا شد، به او اختیار بده و بگو: «مال تو را صدقه دادم، چون دسترسی به تو نداشتم، اکنون اختیار با توست: اگر خواستی، آنچه کردم را می‌پذیری و ثوابش برای توست، و اگر خواستی، مالت را به تو می‌دهم و اجر آن برای من می‌ماند».

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: نسي عندي أحد الإخوة من السعوديين مبلغا من المال، قدره خمسمائة ريال نتيجة خطا حِسابي، ولا أعرف مكانه، وهو لا يعرف هذا الخطأ، وأريد أن أتخلص من هذا المبلغ إبراء لذمتي، فهل يجوز لي أن أتصدق بهذا المبلغ بالريال السعودي، أم بالعملة السودانية على بعض الفقراء والمحتاجين من أقاربي وجيراني، أم أن هناك طريقة أخرى؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الواجب عليك أن تبحث عن هذا الرجل فإذا يئست منه، فلك أن تتصدق بالخمسمائة الريال على الفقراء هنا، أو في السودان، وسواء تصدقت بها بالنقد السعودي، أو تصدقت بها بالجنيه السوداني، المهم أنه يجب عليك أولا أن تبحث عنه، فإذا يئست فتصدق به.

وهكذا نقول في كل مال مجهول صاحبه إذا بقي عندك، ويئست منه، فلك أن تتصدق به عنه، ثم إن قَدِمَ يومًا من الدهر فخيره، وقل له: إن المال الذي لك تصدقتُ به بناءً على أني لا أتمكن من الاتصال بك، والآن أنت بالخيار، إن شئتَ أجزت ما فعلته ويكون الأجر لك، وإن شئت أعطيتك مالك، ويكون الأجر لي.

مطالب مرتبط:

(۶۲۷۳) حکم شرعی در قبال غیبت و عذرخواهی بی‌پذیرش

واجب است که انسان وقتی از ظلمی که به برادر خود کرده است توبه می‌کند، باید در این دنیا حق آن را ادا کند، پیش از اینکه در روز قیامت از اعمال صالحه‌اش گرفته شود...

ادامه مطلب …

(۶۲۹۲) حکم توبه از تصرف ناروا در اموال عمومی و نحوه‌ی بازگرداندن آن

اگر مالی که به‌ناحق گرفته شده از اموال عمومی باشد، باید آن را به همان مرجعی که از آن گرفته، بازگرداند....

ادامه مطلب …

(۶۲۵۵) توبه و جبران کوتاهی نسبت به والدین پس از فوت پدر

گوارایت باد این منت که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ به تو ارزانی داشته؛ بازگشت به سوی پروردگارت، استقامت بر دینش، نیکی به مادرش، و محبت به کار خیر...

ادامه مطلب …

(۶۲۵۱) حکم شرعی قبولیِ ناشی از تقلب در تحصیل

بر تو واجب است که به سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه کنی و هرگز به چنین کاری بازنگردی...

ادامه مطلب …

(۶۲۸۹) حکم اموال مسروقه در دوران جاهلیت و تکلیف مالی توبه‌کنندگان نسبت به صاحبان آن

بر شما واجب است، مادامی‌که صاحبان این گاوها و گوسفندها را می‌شناسید، که حقوق آن‌ها را برگردانید و اگر چنین نکنید، این ستم‌ها را روز قیامت از اعمال شما خواهند گرفت و در نتیجه شما مفلس خواهید شد...

ادامه مطلب …

(۶۲۹۱) حکم شرعی برداشت غیرعمد وسایل بیمارستان توسط بیمار

واجب است آن وسایل را به بیمارستان بازگرداند، چه در همان شهر مانده باشد و چه به شهر دیگری رفته باشد؛ زیرا این‌ها حق مردم است، و حق مردم باید به خودشان بازگردانده شود یا از آن‌ها اجازه گرفته شود....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه