سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۶۲۷۰) آیا صدقه کفاره‌ی غیبت و نکوهش دیگران است؟

(۶۲۷۰) سوال: اگر کسی غیبت عده‌ای از مردم را کرده و آنان را نکوهش کرده باشد، سپس برای جبران آن، برای‌شان صدقه‌ی جاریه‌ای انجام دهد، آیا این کار کافی است؟ و آیا این کار، حقوق آنان را ادا می‌کند؟

جواب:

حقوقی که بر گردن انسان نسبت به دیگران است، دو نوع‌اند:

۱. حقوق مالی: این حقوق باید به صاحبانشان بازگردانده شود، هرطور که باشد، مثلاً اگر کسی حق مالی دیگری را انکار کند و طرف مقابل هم بینه‌ای نداشته باشد، سپس توبه کند، باز هم واجب است که حق آن شخص را به او بازگرداند.

۲. حقوق عرضی: مانند ناسزا گفتن، بدگویی و…؛ در این موارد نیز اگر آن شخصی که مورد تعرض قرار گرفته بداند که از او غیبت شده یا بدگویی شده، باید از او حلالیت طلب شود، چون اگر چنین نشود، ممکن است در دل او کدورتی باقی بماند و اگر انسان از روبه‌رو شدن با او می‌ترسد که را نبخشد، می‌تواند واسطه‌ای شایسته بفرستد تا میان‌شان آشتی دهد و اما اگر آن شخص اصلاً از غیبت یا بدگویی اطلاعی نداشته، نیازی نیست به او اطلاع داده شود؛ بلکه کافی است در همان مجالسی که غیبت او شده، از او به نیکی یاد شود و برای او استغفار شود، و این ان‌شاءالله کافی است.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أحسن الله إليكم، إذا اغتاب شخص ما بعض الناس، وذمهم، وقام بعمل صَدَقَةٍ جارية لهم عما تَحدَّث عنهم من ذكر سي، فهل يكفي هذا؟ وهل يوفي هذا من حقوقهم؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: الحقوق التي تجب على الإنسان لغيره نوعان: حقوق مالية، وحقوق عرضية، أما الحقوق المالية فلا بد أن نَرُدَّها إلى أصحابها مهما كان الأمر، فلو أن شخصًا جحد حقًا لآخر، وليس به بينة للمدعي، ثم تاب إلى الله، وجب عليه أن يَرُدَّ الحق إلى صاحبه على أي حال كان.

وأما الحقوق العرضية، من سب وقدح ونحوه، فلا بد أيضًا من استحلال صاحبها إذا علم أن هذا صدر منه، لأنه إن لم يفعل بقي في نفس صاحبه شيء، فلا بد أن يستحله ويتخذ واسطة بينه وبينه إذا خاف أنه إذا ذهب إليه يستحله لم يفعل، وتكون الواسطة، واسطة خير، وأما إذا كان لم يعلم بما انتهكه من عرضه – يعني لم يعلم أنه اغتابه، أو أنه ذمه في شيء فإنه لا يحتاج إلى أن يخبره، ولكن يُثني عليه في المجالس التي كان اغتابه فيها، ويستغفر الله له، وهذا يكفي إن شاء الله.

مطالب مرتبط:

(۶۲۶۶) آیا درست است که «دعای سیدالاستغفار» به جای تمام استغفارهای روز کفایت می‌کند؟

سیدالاستغفار، و بهترینِ دعاهای استغفار است اما شایسته است که انسان ذکر الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ و استغفار از او را زیاد کند، چرا که این شیوه‌ی بندگان شایسته و بندگان رحمان است...

ادامه مطلب …

(۶۲۹۴) تکلیف مالی که از راه حرام به‌دست آمده و بازگرداندنش ممکن نیست چیست؟

اگر این مال از راه حرام به‌دست آمده و با زور از صاحبش گرفته شده، مانند دزدی، غصب، چپاول و امثال آن، و صاحبش شناخته‌شده است، حتماً باید به او بازگردانده شود....

ادامه مطلب …

(۶۲۶۹) آیا صحیح است که هر کس بگوید: «أستغفر الله»، گناهانش آمرزیده می‌شود؟

اگر انسان با نیت خالص، و صدق در طلب آمرزش، و با تحقق شروط توبه، بگوید: «أستغفر الله»، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه‌اش را می‌پذیرد...

ادامه مطلب …

(۶۲۶۴) حکم قطع نذر مستحب روزه پس از شروع آن

انسان نمی‌تواند عبادتی را انجام دهد مگر آن‌چه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بدان اذن داده است،...

ادامه مطلب …

(۶۲۸۳) شخصی بدهکار بوده و پس از مدت طولانی فراموش کرده که آیا بدهی‌اش را پرداخته یا نه؟

اگر کسی بدهی دارد و در پرداخت آن شک دارد، اصل این است که بدهی‌اش باقی است، مگر اینکه یقین پیدا کند آن را پرداخته است....

ادامه مطلب …

(۶۲۸۸) اگر کسی از برادر مسلمانش حقی را بدون اطلاع او بگیرد و سپس بخواهد آن را به او برگرداند ولی از فتنه می‌ترسد، چکار کند؟

بر او واجب است که آن را به هر وسیله‌ای که ممکن است به صاحبش بازگرداند، پس وسیله‌ای را انتخاب کن موجب ضرر و مشکل نشود....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه