(۶۲۷۰) سوال: اگر کسی غیبت عدهای از مردم را کرده و آنان را نکوهش کرده باشد، سپس برای جبران آن، برایشان صدقهی جاریهای انجام دهد، آیا این کار کافی است؟ و آیا این کار، حقوق آنان را ادا میکند؟
جواب:
حقوقی که بر گردن انسان نسبت به دیگران است، دو نوعاند:
۱. حقوق مالی: این حقوق باید به صاحبانشان بازگردانده شود، هرطور که باشد، مثلاً اگر کسی حق مالی دیگری را انکار کند و طرف مقابل هم بینهای نداشته باشد، سپس توبه کند، باز هم واجب است که حق آن شخص را به او بازگرداند.
۲. حقوق عرضی: مانند ناسزا گفتن، بدگویی و…؛ در این موارد نیز اگر آن شخصی که مورد تعرض قرار گرفته بداند که از او غیبت شده یا بدگویی شده، باید از او حلالیت طلب شود، چون اگر چنین نشود، ممکن است در دل او کدورتی باقی بماند و اگر انسان از روبهرو شدن با او میترسد که را نبخشد، میتواند واسطهای شایسته بفرستد تا میانشان آشتی دهد و اما اگر آن شخص اصلاً از غیبت یا بدگویی اطلاعی نداشته، نیازی نیست به او اطلاع داده شود؛ بلکه کافی است در همان مجالسی که غیبت او شده، از او به نیکی یاد شود و برای او استغفار شود، و این انشاءالله کافی است.