(۶۲۵۳) سوال: شنیده‌ایم که کسی که نماز نمی‌خواند، هیچ‌یک از اعمالش پاداش داده نمی‌شود، حال اگر چنین فردی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را هدایت کند و به نماز ملتزم شود، آیا اعمال نیکی که در زمان ترک نماز انجام داده برای او محسوب می‌شود، یا اینکه ثواب اعمال او از زمان التزام به نماز محاسبه می‌گردد؟

جواب:

اگر کسی از کفر خود توبه کند، خواه این کفر به سبب ترک نماز باشد، یا به خاطر استهزاء به دین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، یا سبّ الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ، یا سبّ رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم، یا سبّ یکی از شرایع الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ باشد، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ گناهان گذشته‌ی او را می‌بخشد، به دلیل فرمایش الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ: {قُل لِّلَّذِینَ كَفَرُوۤا۟ إِن یَنتَهُوا۟ یُغۡفَرۡ لَهُم مَّا قَدۡ سَلَفَ} [سوره اﻷنفال: ۳۸]: ([ای پیامبر،] به کسانی‌ که کفر ورزیدند بگو [که] اگر [از شرک و دشمنی] دست بردارند، گذشته‌هایشان بخشوده می‌شود) و نیز به این دلیل که ارتداد، اعمال پیش از خود را از بین می‌برد، و توبه نیز آنچه پیش از خود است را نابود می‌سازد، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌فرماید: {قُلۡ یَـٰعِبَادِیَ ٱلَّذِینَ أَسۡرَفُوا۟ عَلَىٰۤ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُوا۟ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ یَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِیعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِیمُ} [سوره الزمر: ۵۳]: ([ای پیامبر،] به بندگانم که [در ارتکاب به شرک و گناه] زیاده‌روی کرده‌اند، بگو: «از رحمت الهی مأیوس نباشید؛ چرا که [اگر توبه کنید،] الله همه‌ی گناهانتان را می‌بخشد، به راستی که او تعالی بسیار آمرزنده و مهربان است) و نیز فرموده است: {وَٱلَّذِینَ لَا یَدۡعُونَ مَعَ ٱللَّهِ إِلَـٰهًا ءَاخَرَ وَلَا یَقۡتُلُونَ ٱلنَّفۡسَ ٱلَّتِی حَرَّمَ ٱللَّهُ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَلَا یَزۡنُونَۚ وَمَن یَفۡعَلۡ ذَ ٰ⁠لِكَ یَلۡقَ أَثَامࣰا* یُضَـٰعَفۡ لَهُ ٱلۡعَذَابُ یَوۡمَ ٱلۡقِیَـٰمَةِ وَیَخۡلُدۡ فِیهِۦ مُهَانًا* إِلَّا مَن تَابَ وَءَامَنَ وَعَمِلَ عَمَلࣰا صَـٰلِحࣰا فَأُو۟لَـٰۤىِٕكَ یُبَدِّلُ ٱللَّهُ سَیِّـَٔاتِهِمۡ حَسَنَـٰتࣲۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورࣰا رَّحِیمࣰا} [سوره الفرقان: ۶۸-۷۰]: (و کسانی که معبودی دیگر با الله نمی‌خوانند و کسی که الله [کشتنش را] حرام کرده است، جز به‌حق نمی‌کشند و زنا نمی‌کنند؛ و هر کس این [گناهان] را مرتکب شود، کیفرِ گناه [خویش] را می‌بیند* روز قیامت، عذابش چندین برابر می‌گردد و با خواری در آن [عذاب] جاودان می‌ماند* مگر کسی‌ که توبه کند و ایمان آورد و کاری شایسته انجام دهد؛ اینانند که الله بدی‌هایشان را به نیکی‌ها تبدیل می‌کند و الله همواره آمرزگاری مهربان است).

پس اگر توبه کند، الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ گناهان پیشین او را می‌آمرزد و اعمال صالحی که پیش از ارتداد انجام داده بود، به او بازمی‌گردد زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ برای باطل شدن اعمال کسانی که مرتد می‌شوند، شرط کرده که بر کفر خود بمیرند چناچه فرموده است: {وَمَن یَرۡتَدِدۡ مِنكُمۡ عَن دِینِهِۦ فَیَمُتۡ وَهُوَ كَافِرࣱ فَأُو۟لَـٰۤىِٕكَ حَبِطَتۡ أَعۡمَـٰلُهُمۡ فِی ٱلدُّنۡیَا وَٱلۡـَٔاخِرَةِۖ وَأُو۟لَـٰۤىِٕكَ أَصۡحَـٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِیهَا خَـٰلِدُونَ} [سوره البقرة: ۲۱۷]: (و کسانی از شما که از دینشان باز‌گردند و در حال کفر بمیرند، اعمالشان در دنیا و آخرت تباه می‌گردد و اینان اهلِ آتشند و همیشه در آن خواهند بود) بلکه حتی کار نیکی که در حال ارتداد انجام داده برایش نوشته می‌شود، چون رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرموده‌اند: «أَسْلَمْتَ عَلَى مَا أَسْلَفْتَ مِنْ خَيْرٍ»[۱] : (بر هر خیری که از پیش انجام داده‌ای اسلام آوردی).

[۱] صحیح مسلم: كتاب الإيمان، باب بيان حكم عمل الكافر إذا أسلم بعده،  شماره (۱۲۳).