پنج‌شنبه 17 ربیع‌الثانی 1447
۱۷ مهر ۱۴۰۴
9 اکتبر 2025

(۶۲۵۲) حکم ترک نماز و روزه در دوران غفلت

(۶۲۵۲) سوال: در آغاز جوانی‌ام، در مسیر غیر اسلامی بودم؛ به طاعات بی‌اعتنا بودم؛ گاه نماز و روزه انجام می‌دادم و گاه ترک می‌کردم؛ به محرمات نیز اهمیت نمی‌دادم؛ و این وضعیت حدود پانزده سال ادامه داشت، اکنون الحمد لله، به راه راست آمده‌ام، بر عبادات مداومت دارم و به سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه‌ی نصوح کرده‌ام و از گذشته‌ی خود بسیار پشیمان هستم، و امیدوارم الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه‌ی مرا بپذیرد؛ سؤال من این است: از لحاظ نمازها و روزه‌هایی که در آن دوران ترک کرده‌ام که شمار دقیق آن‌ها را نیز به سبب طولانی بودن مدت نمی‌دانم، چه تکلیفی دارم؟ آیا توبه برای بخشش این گناه کافی است؟

جواب:

اولاً: تو را به خاطر اینکه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ تو را به توبه موفق گردانده، تبریک می‌گویم و از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ می‌خواهم که تو را بر این توبه ثابت‌قدم بدارد و بر ما و بر تو نعمت توبه‌ی نصوح که گناهان گذشته را محو می‌کند، ارزانی دارد و ما را در ادامه‌ی زندگی حفظ کند.

دوما: تو را بشارت می‌دهم که توبه‌ات گناهان گذشته را نابود کرده است و نیازی به قضا کردن نمازها و روزه‌های گذشته نداری، ولی از الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بخواه که تو را بر طاعت خود تا هنگام ملاقاتش ثابت‌قدم بدارد و همچنین تا حد توان حریص باش که برادران خود را که مانند تو بودند، به سوی همان توبه‌ و التزام به راه راست که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ  بر تو منت نهاده است، دعوت نمایی؛ چرا که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرمودند: «لَأَنْ يَهْدِيَ اللَّهُ بِكَ رَجُلًا وَاحِدًا؛ خَيْرٌ لَكَ مِنْ أَنْ يَكُونَ لَكَ حُمْرُ النَّعَمِ»[۱]: (چون اگر الله يک نفر را به وسيله ی تو هدايت نمايد، برای تو از شتران سرخ مو بهتر است (شتر سرخ نزد عرب از باارزش‌ترین اموال محسوب می‌شده است)) و این دعوت، از شکرگزاری بر نعمت الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ است که برادرانت که در حق خود زیادروی کردند را به توبه‌ی نصوح و استقامت بر دین الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ دعوت دهی.


[۱] صحیح بخاری: كتاب الجهاد والسير باب دعاء النبي ﷺ الناس إلى الإسلام والنبوة، شماره (۲۷۸۳)، وصحیح مسلم كتاب فضائل الصحابة، باب من فضائل علي بن أبي طالب رضی الله عنه شماره (٢٤٠٦).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أفيدكم بأنني في بداية شبابي كنت على الطريق غير الإسلامي، حيث كنت لا أبالي بالعبادات، فأحيانًا كنت أصلى وأصوم، وأحيانًا لا أصلي، ولا أصوم، وكنت لا أكترث بالمحرمات، ولمدة خمسة عشر عاما تقريبا، إلا أنني الآن استقمت وحافظت على العبادات، وقد ثبت إلى الله توبة نَصُوحًا الله – عز وجل – عما كنت عليه، وأنا نادم أشد الندم، وأرجو من الله أن يتقبل توبتي، وسؤالي يا فضيلة الشيخ ماذا عليَّ من ناحية الصلاة والصوم اللذين لم أقم بتأديتهما في أوقاتهما؟ علما بأنني لا أُحصي تلك الأيام لطول المدة، وهل التوبة تكفي تكفيرًا لذنبي؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: أولا أهنئك بتوبة الله عليك، وتوفيقك للتوبة، وأسأل الله -تعالى- أن يُثَبِّتك على ذلك، وأن يمن علينا جميعًا بالتوبة النصوح التي يمحو الله بها ما سلف من ذنوبنا، وأن يعصمنا في مستقبل عمرنا.

ثانيا: أبشرك بأن توبتك هدمت ما سلف من ذنوبك، وليس عليك قضاء ما فات ولكن اسأل الله الثبات على طاعته إلى أن تلقاه، واحرص بقدر ما تستطيع أن تدعو إخوانك الذين كانوا مثلك إلى ما مَنَّ الله به عليك من التوبة، والتزام الصراط المستقيم: «لَأَنْ يُهْدَى بِكَ رَجُلٌ وَاحِدٍ خَيْرٌ لَكَ مِنْ حُمْرِ النَّعم». وهذا من شكر نعمة الله عليك، أن تدعو إخوانك – الذين أسرفوا على أنفسهم- إلى التوبة النصوح، والاستقامة على دين الله.

مطالب مرتبط:

(۶۲۴۱) شروط توبه نصوح چیست؟

توبه‌ی نصوح از گناهان، واجب است و اگر گناه، انجام کار حرامی باشد، ترک آن واجب است؛ و اگر ترکِ واجبی باشد، باید آن را جبران کند...

ادامه مطلب …

(۶۲۷۹) حکم توبه و جبران حق‌الناس در صورت ناتوانی از مواجهه با صاحب حق

واجب است که از کسی که به او در آبرو، مال یا بدنش ظلم کرده‌ای، در همین دنیا حلالیت بطلبی؛ زیرا اگر در دنیا از او حلالیت نگیری، در روز قیامت به اندازه ظلمی که کرده‌ای از حسناتت به او داده می‌شود...

ادامه مطلب …

(۶۲۹۲) حکم توبه از تصرف ناروا در اموال عمومی و نحوه‌ی بازگرداندن آن

اگر مالی که به‌ناحق گرفته شده از اموال عمومی باشد، باید آن را به همان مرجعی که از آن گرفته، بازگرداند....

ادامه مطلب …

(۶۲۷۱) نظر شما درباره‌ی کسی که پس از توبه از غیبت، برای تمام کسانی که از آنان غیبت کرده صدقه می‌دهد، چیست؟

اگر کسی از غیبت توبه‌ای نصوح کرده باشد، از کمال توبه‌اش این است که از کسی که از او غیبت کرده طلب حلالیت کند؛ اگر بداند که آن شخص فهمیده که از او غیبت شده است اما اگر آن شخص خبر نداشته، کافی است برایش استغفار کند و در همان مجلسی که از او غیبت شده، از خوبی‌های او بگوید؛ زیرا حسنات، سیئات را از بین می‌برند....

ادامه مطلب …

(۶۲۷۸) حکم توبه و جبران مالی در صورت ناآگاهی از میزان مال ربوده‌شده

با صاحب این پول تماس بگیر و با او بر مقداری توافق کنی که در ازای آن‌چه برداشته‌ای به او بدهی، پس این مرد را پیدا کن و بر هر مقدار، کم یا زیاد، که بر آن توافق کردید مصالحه کن

ادامه مطلب …

(۶۲۵۹) چگونه نیکی، بدی را محو می‌کند؟

وقتی انسان بعد از ارتکاب گناه، کار نیکی انجام دهد، آن نیکی، گناه را از بین می‌برد و کاملاً محو می‌کند؛ به‌ویژه اگر آن نیکی، توبه از همان گناه باشد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه