(۶۲۳۵) سوال: من در عربستان سعودی کار می‌کنم و با چند نفر از برادران مصری‌ام در یک خانه زندگی می‌کنیم، و همه‌ی ما الحمد لله ، خوش‌اخلاق هستیم و به تمام عبادات پایبندیم اما شیخ بزرگوار، در میان ما مردی هست که نمازهای فرض را تنها و جدا از جماعت می‌خواند و فقط روز جمعه با جماعت نماز می‌گذارد و ما بارها او را به نماز جماعت دعوت کرده‌ایم، اما هیچ نصیحت و روشن‌گری را نپذیرفته است و همچنین وقتی وارد خانه می‌شود، نمی‌گوید: «السلام علیکم ورحمة الله» یا «السلام علیکم»، می‌گوید: «من به کسی سلام نمی‌کنم؛ آزاد هستم، هر چه دلم بخواهد می‌گویم»، در این باره ما را راهنمایی فرمایید، مأجور باشید.

جواب:

به آن برادری که درباره‌اش سؤال شده را وصیت می‌کنیم که به‌ سوی الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ توبه کند و آنچه را که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ بر او واجب کرده، از جمله نماز جماعت، انجام دهد و همچنین به او نصیحت می‌کنیم که هنگامی که وارد خانه می‌شود، به برادران خود سلام کند؛ زیرا این، حق آن‌ها بر او است چرا که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم فرموده‌اند: «حَقُّ الْمُسْلِمِ عَلَى الْمُسْلِمِ سِتٌّ. قِيلَ: مَا هُنَّ يَا رَسُولَ اللَّهِ؟ قَالَ: إِذَا لَقِيتَهُ فَسَلِّمْ عَلَيْهِ، وَإِذَا دَعَاكَ فَأَجِبْهُ، وَإِذَا اسْتَنْصَحَكَ فَانْصَحْ لَهُ، وَإِذَا عَطَسَ فَحَمِدَ اللَّهَ فَشَمِّتْهُ، وَإِذَا مَرِضَ فَعُدْهُ، وَإِذَا مَاتَ فَاتَّبِعْهُ»^[۱]: (حق مسلمان بر مسلمان شش چیز است: وقتی او را دیدی به وی سلام کنی، آنگاه که تو را دعوت نمود، دعوتش را اجابت کنی، زمانی که از تو نصیحت خواست او را نصیحت کنی، هرگاه عطسه زد و الحمدلله گفت، پاسخش را بدهی، هنگامی که بیمار شد به عیادتش بروی و هنگامی که وفات یافت، در تشییع جنازه‌اش شرکت کنی) اما در مورد این برادرانی که با او زندگی می‌کنند: بر آنان است که این برادری را که از نماز جماعت تخلف می‌جوید و تنها در روز جمعه نماز جماعت می‌خواند، نصیحت کنند، همچنین او به آن‌ها سلام نمی‌دهد و اگر او بر این رفتار ناپسند و منکر خود پافشاری کند، می‌توانند او را از جمع خود بیرون کنند و در این کار گناهی بر آنان نیست، مگر آنکه بیم آن برود که اگر از نزد آن‌ها برود، دچار گناهی بزرگ‌تر از آنچه در حال حاضر مرتکب می‌شود گردد؛ در چنین حالتی، بهتر آن است که او را نزد خود نگه دارند و به نصیحت ادامه دهند، شاید که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ او را هدایت فرماید.

[۱] صحیح مسلم: كتاب السلام، باب من حق المسلم للمسلم رد السلام، شماره (٢١٦٢).