(۶۱۹۱) سوال: شیخ بزرگوار، چه عواملی به پایبندی به دین کمک می‌کنند؟

جواب:

از جمله عواملی که به تقویت ایمان کمک می‌کنند، انجام فراوان طاعات است؛ که در رأس آن‌ها واجبات قرار دارند، سپس مستحبات زیرا الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ در حدیث قدسی می‌فرماید: «وَمَا تَقَرَّبَ إِلَيَّ عَبْدِي بِشَيْءٍ أَحَبَّ إِلَيَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَيْهِ، وَمَا يَزَالُ عَبْدِي يَتَقَرَّبُ إِلَيَّ بِالنَّوَافِلِ حَتَّى أُحِبَّهُ»^[۱]: (و بنده‌ام با چيزی به من نزديک نمی‌شود که نزد من محبوب تر از مواردی باشد که بر او فرض کرده‌ام و همواره بنده‌ام با انجام دادن نافله‌ها به من نزدیک می‌شود تا آن‌گاه که او را دوست بدارم)، لذاهر چه انسان بیشتر اطاعت الله کند، ایمان و تقوای او بیشتر می‌شود چناچه الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرموده است: {وَیَزِیدُ ٱللَّهُ ٱلَّذِینَ ٱهۡتَدَوۡا۟ هُدࣰى} [سوره مريم: ۷۶]: (و (اما) کسانی ‌که راه‌یافته‌اند، الله بر هدایتشان می‌افزاید) و: {وَٱلَّذِینَ ٱهۡتَدَوۡا۟ زَادَهُمۡ هُدࣰى وَءَاتَىٰهُمۡ تَقۡوَىٰهُمۡ} [سوره محمد: ۱۷]: (الله بر هدایتِ پرهیزگاران مى‌افزاید و پرهیزكاری‌شان (را قوّت) مى‌بخشد).

پس، اهتمام به قرائت زیاد قرآن، ذکر، نماز، صدقه و دیگر کارهای نیک، موجب افزایش ایمان، قدرت و محبت به کارهای خیر می‌شود.

اما گناهان، عوامل شر و فسادند؛ چنان‌که الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرموده است: {وَلَا تُفۡسِدُوا۟ فِی ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَـٰحِهَا} [سوره اﻷعراف: ۵۶]: (و در زمین پس از آنکه اصلاح گشته است فتنه و فساد نکنید).

علما گفته‌اند: زمین را با گناه فاسد نکنید؛ هرگاه انسان گناهی انجام دهد، ایمانش کاهش می‌یابد و از پروردگارش عز وجل، دور می‌شود و الله سُبْحَانَهُ‌وَتَعَالَىٰ فرموده است: {فَبِمَا نَقۡضِهِم مِّیثَـٰقَهُمۡ لَعَنَّـٰهُمۡ وَجَعَلۡنَا قُلُوبَهُمۡ قَـٰسِیَةࣰۖ یُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَنَسُوا۟ حَظࣰّا مِّمَّا ذُكِّرُوا۟ بِهِۦ} [سوره المائدة: ۱۳]: (پس به (سزای) پیمان‌شکنی‌شان، آنان را از رحمت خویش دور ساختیم و دل‌هایشان را سخت گرداندیم؛ (زیرا با تغییرِ لفظ و تأویلِ معنا) سخنان (الله) را از جایگاهش تحریف می‌کنند و بخشى از آنچه را به آن پند داده شدند فراموش کردند).

از دیگر عوامل افزایش ایمان آن است که انسان در سیرت پیامبر صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم و اصحاب بزرگوار ایشان مطالعه و تأمل کند زیرا در این سیرت، تربیت قلب و عقل و اندیشه وجود دارد؛ و موجب افزایش ایمان و محبت نسبت به رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم و أصحاب رَضِيَ‌اللهُ‌عَنْهُم او می‌شود؛ و انسان را تربیتی کامل می‌بخشد، بر همان روش و سیره‌ای که رسول الله صَلَّى‌اللهُ‌عَلَيْهِ‌وَآلِهِ‌وَسَلَّم و یارانش بر آن بودند.

[۱] صحیح بخاری: كتاب الرقاق، بَابُ التَّوَاضُعِ، شماره (٦١٣٧).