(۶۱۳۷) حکم نذر روزه‌ و امکان رهایی از آن

(۶۱۳۷) سوال: برای الله À نذر کردم اگر امری را برایم محقق ساخت تا آخر عمرم دوشنبه و پنجشنبه از هر هفته را روزه بگیرم. -الحمدلله- مقصود من محقق شد اما هنگامی که شروع به وفای نذر نمودم بسیار بر من سخت شد به خصوص زمانی که وارد یکی از اداره‌‌های دولتی شدم. جمع بستن بین کار و روزه در یک زمان بسیار سخت است به خصوص که هوا در کشور گرم است؛ آیا راه رهایی از این نذر وجود دارد؟ آن راه چیست؟

جواب:

در ابتدا قبل از پاسخ به این سؤال که در این برنامه بسیار تکرار شده، تحذیر و نهی از نذر است، زیرا رسول الله ﷺ از آن نهی نموده و می‌‌فرماید: «إنه لا يأتي بخير، وإنما يستخرج به من البخيل»[۱]: (خیری نمی‌‌آورد و بخیل است که نذر می‌‌کند) این واقعیت است بسیاری از نذر کنندگان هرگاه چیزی را نذر نمودند و آنچه نذر نمودند برای آن‌‌ها حاصل شد وفا نمودن به نذر بر آن‌‌ها سخت شده و درِ هر عالمی را می‌‌زنند چه بسا راه رهایی از آن را بیابند. همچنین چه بسا آنچه را نذر نمودند رها کنند و دچار واقعیتی که الله À آن را ذکر نموده شوند: {وَمِنْهُم مَّنْ عَاهَدَ اللَّهَ لَئِنْ آتَانَا مِن فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّالِحِينَ * فَلَمَّا آتَاهُم مِّن فَضْلِهِ بَخِلُوا بِهِ وَتَوَلَّوا وَّهُم مُّعْرِضُونَ * فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَىٰ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ}[التوبة: ۷۵-۷۷]: (برخی از آنها با الله (عهد و) پیمان بستند که اگر (الله) از فضل خود (نصیبی) به ما دهد قطعاً صدقه (و زکات) خواهیم داد واز نیکوکاران خواهیم بود * پس چون (الله) از فضل خود به آنها (نصیبی) بخشید، به آن بخل ورزیده واعراض کنان روی گرداندند (وسر پیچی کردند) * پس (این عمل، ) نفاق را تا روزی که او (الله) را ملاقات کنند در دل‌‌هایشان بر قرار ساخت و به (سبب) آنچه که با الله وعده کرده بودند خلاف نمودند (وعهد شکنی کردند) وبه (سبب) آنکه دروغ می‌گفتند) در فرموده‌‌اش: {فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَىٰ يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ} بیندیش! از این جهت که عاقبت کسی که به پیمان خود با الله À وفا نکند در حالی که الله À آنچه را خواسته به او داده است، عاقبت چنین کسی این است که الله À تا مرگ در قلب او نفاق قرار می‌‌دهد -پناه بر الله-. بر انسان واجب بوده هرگاه در امری واقع شد از الله À طلب کند و منتظر گشایش از جانب الله À باشد و بداند که الله À بی‌‌نیاز و ستوده شده همچنین بی‌‌نیاز و کریم است. بدون قید و شرط و اینکه گفته شود: به خاطر الله À نذر می‌‌کنم اگر فلان چیز برای من حاصل شد فلان کار را می‌‌کنم؛ می‌‌بخشد. از فضل و احسان خود بدون قید و شرط می‌‌بخشد و اکرام می‌‌کند.

بعد از این به جواب دادن به این خانم بر می‌‌گردیم: نذر نموده در صورتی که امر او محقق شد هر هفته دوشنبه و پنجشنبه روزه بگیرد و آنچه نذر نموده برای او حاصل شده است. بنابراین بر او واجب بوده به نذر خود وفا کند، به دلیل فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «من نذر أن یطیع الله فلیطعه»[۲]: (كسي که نذر نمود از الله اطاعت کند، از الله اطاعت کند) این خانم عبادتی را نذر نموده که آن روزه گرفتن دوشنبه و پنجشنبه است، لذا بر او واجب بوده به نذر خود وفا کند و این از جمله افعال مکروه نیست که به او بگوییم: آن را با چیز دیگری تغییر بده، زیرا روزه‌‌ گرفتن روزه‌‌ی دوشنبه و پنجشنبه از جمله امور مشروع است.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] تخریج آن گذشت.

تعداد بازدید: 5

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: كنت قد نذرت الله إن حقق لي أمرًا ما أن أصوم يوم الإثنين والخميس من كل أسبوع مدى الحياة، والحمد لله قد تحقق لي مرادي، ولكنني حينما بدأت في الوفاء بالنذر وجدت صعوبة بالغة، وخصوصا بعدما التحقت بإحدى الدوائر الحكومية، فيصعب جدًّا الجمع بين العمل والصيام في وقت واحد، وخصوصًا أن الجو حار في بلدنا، فهل من مخرج من هذا النذر ؟ وما هو؟

فأجاب رحمه الله تعالى: أولا قبل أن أجيب على هذا السؤال الذي تكرر مرارًا من هذا البرنامج التحذير من النذر والنهي عن النذر؛ لأن رسول الله صلى الله عليه وسلم نهى عن النذر وقال: «إِنَّهُ لا يَأْتِي بِخَيْرٍ، وإِنما يُسْتَخْرَجُ بِهِ مِنَ الْبَخِيلِ». وهذا هو الواقع؛ فإن كثيرًا من الناذرين إذا نذروا شيئًا وحصل لهم ما نذورا عليه شق عليهم الوفاء بالنذر وصاروا يطرقون باب كل عالم لعلهم يجدون ،الخلاص، وربما يدعون ما نذروه فيكون لهم نصيب من هذا الواقع الذي ذكره الله في قوله: ﴿وَمِنْهُم مَنْ عَهَدَ اللَّهَ لَبِنْ مَاتَنَا مِن فَضْلِهِ لَنَصَّدَّقَنَّ وَلَنَكُونَنَّ مِنَ الصَّلِحِينَ * فَلَمَّا ءَاتَهُم مِّن فَضْلِهِ، بَخِلُوا بِهِ وَتَوَلَّوا وَهُم مُّعْرِضُونَ * فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقَا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ بِمَا أَخْلَفُوا اللَّهَ مَا وَعَدُوهُ وَبِمَا كَانُوا يَكْذِبُونَ﴾ [التوبة: ٧٥-٧٧] فتأمل قوله ﴿فَأَعْقَبَهُمْ نِفَاقًا فِي قُلُوبِهِمْ إِلَى يَوْمِ يَلْقَوْنَهُ﴾ [التوبة: ٧٧]، حيث كان عاقبة من لم يف بما عاهد الله عليه من النذر، مع أن الله تعالى قد آتاه ما أراد، فكان عاقبته أن عاقبه الله على ذلك بنفاق في قلبه إلى أن يموت والعياذ بالله، والإنسان يجب عليه إذا وقع في أمر أن يسأل الله عز وجل، وأن ينتظر الفرج منه، وأن يعلم أن الله – سبحانه وتعالى- غني حميد، وغني كريم، يعطي بدون أن يُشرط له شرط ويقال: الله على نذر إن حصل كذا أن أفعل كذا، فالرب -جل وعلا- يعطي ويتكرم من فضله وإحسانه بدون أن يُشرط له شرط.

بعد هذا نرجع إلى الجواب عن سؤال هذه المرأة التي نذرت أن تصوم كل يوم اثنين وخميس إذا حصل لها كذا وكذا، وقد حصل لها ما نذرت عليه، فيجب عليها أن تفي بنذرها؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «مَن نَذَرَ أَنْ يُطِيعَ اللَّهَ فَلْيُطِعْهُ»، وهذه قد نذرت طاعة من الطاعات، وهي صوم يوم الإثنين والخميس ويجب عليها أن تفي بهذا النذر ، وليس هذا من الفعل المكروه حتى نقول: إنها تستبدله بشيء آخر؛ لأن صوم الإثنين والخميس من الأمور المشروعة.