(۵۸۱۲) سوال: زنی باحجاب که امور دینی را مراعات می‌کند و در غیاب شوهرش خویشتن‌دار است، اگر به خاطر ضرورت زندگی و با رضایت شوهرش، فرزندانش را نزد مادرش بگذارد و برای کار از منزل خارج شود، آیا گناهکار است یا خیر؟

جواب:

دوری از خانه‌ی شوهر و فرزندان برای کار کردن، امری بسیار خطرناک است؛ زیرا زیرا زن نیاز به کار و کسب درآمد ندارد و شوهر مسئول تأمین مخارج اوست؛ زیرا الله ﷻ می‌فرماید: {وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلادَهُنَّ حَوْلَيْنِ كَامِلَيْنِ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ وَعَلَى الْمَوْلُودِ لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ} [بقره: ۲۳۳]. (و مادران نوزادانشان را دو سال کامل شیر می‌دهند؛ این برای کسی است که می‌خواهد دوران شیردهی را کامل کند و خوراک و پوشاک معمول نوزاد بر عهده‌ی شوهر است. ) پیامبر ﷺ در خطبه‌ی حجة الوداع در عرفه فرمود: «لهن عليكم رزقهن وكسوتهن بالمعروف». [۱] (و خوراک و پوشاک معمول شما، با آنان است. ) الله ﷻ می‌فرماید: {لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ} [طلاق: ۷]. (شخص ثروتمند با از دارایی خود، مخارج را بپردازد و کسی‌که شرایط مالی او دشوار است، روزی خویش را دارد، پس باید از آن‌چه الله به او عطا نموده، مخارج را بپردازد. ) الله نمی‌فرماید: کسی که شرایط مالی او دشوار است، شما زنان باید با او کسب درآمد کنید، اسلام یک نظام کامل است که هر فرد را مسئول می‌سازد تا وظایف متناسب با وضعیتش را بر عهده بگیرد، وظیفه‌ی شوهر است که هزینه‌های خانه را تامین کند و وظیفه‌ی مادر ایت است که مراقبت‌های لازم در خانه انجام دهد، اگر این زن می‌خواهد در بهترین شکل ممکن باشد، باید به خانه‌ی خود بازگردد و فرزندانش را بزرگ کند تا از عشق مادری بهره‌مند شوند، حتی اگر مادربزرگ هم به مراقبت از فرزندان تمایل داشته باشد، عشق و مراقبت مادر قوی‌تر است، همچنین نباید از دیدن فرزندانش محروم شود و زن و شوهر باید در کنار هم باشند، شوهر مسئول درآمدزایی است و از آنچه الله به او عطا نموده، خرج کند، الله ﷻ هیچ فردی را بیش از آنچه به او داده، ملزم نمی‌سازد، بدین خاطر است که زن دستور دارد به خانه بازگردد و از فرزندانش نگهداری و به همسرش رسیدگی کند، الله ﷻ نیز می‌فرماید: {فَالصَّالِحَاتُ قَانِتَاتٌ حَافِظَاتٌ لِلْغَيْبِ بِمَا حَفِظَ اللَّهُ} [نساء: ۳۴]. (زنان درستکار مطیع که در پناه، نگهدار هستند به خاطر آن‌که الله -حقوقشان را- نگه داشته است. )

اما اگر بخواهد کار کند، هیچ مشکلی ندارد که در زمینه‌های کاری زنانه فعالیت نماید، ولی در زمینه‌های کاری مردانه نباید کار کند؛ زیرا هر قدر هم که پاکدامن و خویشتن‌دار و باحجاب باشد، از فتنه نمی‌توان فرار کرد، یا به عبارتی باز هم ممکن است فتنه به وی وارد شود یا از طرف او به دیگران وارد شود، پس نمی‌بینیم که زن در هر کاری با مردان کار می‌کند، اگر ناچار است که کار کند، باید در زمینه‌های کاری زنانه مانند مدارس دخترانه و موارد مشابه فعالیت نماید.

در صورتی که فرزندانش به مادر نیاز دارند و مادربزرگ هم قادر به انجام وظایف لازم نسبت به آنها نباشد، به هیچ وجه نباید به بیرون برود و در زمینه‌های کاری زنانه فعالیت کند؛ چرا که در این صورت وظیفه‌ی مراقبت از فرزندانش را ترک و امانتش را رها کرده است، حتی اگر خدمتکار به او کمک کند؛ چرا که خدمتکار عطف، مهربانی و همدردی مادر را ندارد، همچنین، استخدام خدمتکار نیاز به پرداخت دستمزد دارد و اغلب دستمزد خدمتکار کمتر از درآمد کسب‌وکار این زن است، اگرچه شاید بخواهد درآمد کسب کند تا برای خودش چیزی فراهم نماید، اما همچنان معتقدیم که او باید این کار را انجام دهد؛ زیرا خدمتکار به هیچ وجه نمی‌تواند مسئولیت‌های مادر، مادربزرگ یا زنان خویشاوندان را به عهده بگیرد.

[۱]  مسلم: کتاب الحج، باب فی حجة النبی ﷺ، شماره ۱۲۱۸.