یکشنبه 20 ربیع‌الثانی 1447
۲۰ مهر ۱۴۰۴
12 اکتبر 2025

(۵۵۳۴) آیا برداشتن موهای دست، انگشتان، پا و صورت (به جز ابروها) جایز است؟

(۵۵۳۴) سوال: آیا برداشتن موهای دست، انگشتان، پا و صورت (به جز ابروها) جایز است؟

جواب:

در توضیح جواب این سؤال باید گفت که موها، به سه قسمت تقسم می‌‌شوند:

اول: بخشی که دین به برداشتن آن امر نموده است.

دوم: بخشی که دین از برداشتن آن نهی نموده است.

سوم: بخشی که دین پیرامون آن سکوت نموده است.

موهایی که دین به برداشتن آن امر نموده، مانند موهای زیر بغل که (برای همه) آشکار است. اما موهایی که دین از برداشتن آن نهی نموده نیز واضح و روشن است، مانند تراشیدن موی ریش که برای مردان جایز نیست، زیرا این کار سرپیچی از امر رسول الله ﷺ به شمار می‌رود و سر پیچی از رسول الله ﷺ به معنای سرپیچی از ذاتی که او را فرستاده یعنی الله À است. اما موهایی که دین پیرامون برداشتن آن سکوت کرده است، مانند موی دست، پا، سینه و گردن که امکان دارد شخص بگوید: برداشتن آن ایرادی ندارد، زیرا رسول الله  ﷺ می‌‌فرماید: «وما سكت عنه فهو عفو»: [۱](هر چیزی پیرامون آن سکوت شده، گناهی ندارد) دین درباره‌ی حکم این موارد سکوت کرده، پس گناهی ندارد، امکان دارد کسی بگوید:  برداشتن آن شایسته نیست، نمی‌گوییم که حرام است؛ زیرا اگر حرام بود، حرمتش آشکار می‌‌شد، اما می‌‌گوییم: برداشتن شایسته نیست، زیرا چه بسا در تغییر خلقت الله À که از دستورات شیطان است وارد شود، همان‌‌طور که الله À به نقل از شیطان می‌‌فرماید: {وَلآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ}[نساء: ۱۱۹]: (و وادارشان می‌کنم تا خلقت و آفرینش الله را تغییر دهند) بنابراین بهتر است این موها به حال خود رها شوند، مگر اینکه به حدّی برسد که زشت و ناپسند باشد و از حالت عادی خارج شده و شخص مورد توجه همه قرار گیرد، در این حالت اشکالی ندارد شخص از وسیله‌‌ای برای کوتاه کردن آنها استفاده کند تا اینکه جلب توجه نکند.

درباره‌ی موهای ابرو باید گفت که تراشیدن و چیدنشان حرام و جزو گناهان کبیره است، زیرا رسول الله  ﷺ نامصة و متنمصة را (کسی ‌که ابروی دیگران را بر می‌‌دارد و کسی‌ که ابرویش را بردارند) لعنت نموده است.[۲] اهل علم گفته‌اند که (نمص) به معنای کندن موی صورت و ابرو است، اما پیرامون کوتاه کردن یا تراشیدن ابرو بدون کندن آن اختلاف نظر است، دیدگاه برخی از اهل علم بر این است که این کار نیز به معنای نمص و کندن بوده، لذا  حرام و از گناه کبیره است. برخی می‌‌گویند: این کار به معنای نمص و کندن نیست، زیرا کوتاه کردن مانند کندن نیست، باید گفت که بنا بر احتیاط، عدم کوتاه کردن ابرو بهتر است، مگر این‌که ابرو موجب آزار و اذیت چشم باشد، یعنی زیاد بلند شود که در این صورت کوتاه کردنش به اندازه‌‌ی برطرف شدن مشکل، جایز است.


 [1] ترمذی: کتاب اللباس، باب لبس الفراء، شماره­ی (۱۷۲۶) وابن ماجة: کتاب الأطعمة، باب أکل الجبن والسمن، شماره­ی (۳۳۶۷).

[۲] مسلم: کتاب اللباس و الزینة، باب تحریم فعل الواصلة و مستوصلة، و الواشمة و المستوشمة، و النامصة و المتنصمة و المتفلجات و المغیرات خلق الله، شماره­ی (۲۱۲۵).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: هل يجوز إزالة الشعر الذي في اليدين والأصابع والساقين والوجه ما عدا الحاجبين؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا السؤال فيه تفصيل؛ وذلك أن الشعور تنقسم إلى ثلاثة أقسام:

أولا: ما أمر الشرع بإزالته، وثانيا : ما نهى الشرع عن إزالته، وثالثا: ما سكت عنه الشرع.

أما ما أمر الشرع بإزالته مثل شعر الإبطين فالأمر فيه واضح، وأما ما نهى الشرع عن إزالته فإنه أيضًا واضح حكمه وأنه لا يزال كما في شعر اللحية للرجل فإنه لا يجوز له حلقها؛ لأن ذلك معصية للرسول ، ومعصية الرسول صلى الله عليه وسلم معصية لمرسل الرسول وهو الله عز وجل، وأما ما سكت عنه الشرع مثل شعر الذراع والساق والصدر والرقبة فهذا قد يقول القائل: إنه لا بأس بإزالته؛ لقول النبي صلى الله عليه وسلم: «ما سَكَتَ عَنْهُ فَهُوَ عَفْو»، وهذا مسكوت عنه فيكون عفوا، وقد يقول القائل: إنه لا ينبغي أخذه، لا نقول: إنه حرام؛ لأنه لو كان حراما لبين تحريمه، ولكن نقول : لا ينبغي أخذه؛ لأنه قد يدخل في تغيير خلق الله الذي هو من أوامر الشيطان؛ كما قال الله -عز وجل- عن الشيطان: ﴿وَلَامُرتَهُمْ فَلَيُغَيرنَ خَلْقَ اللهِ﴾ [النساء: ١١٩]. وعلى هذا فيكون الأولى ترك هذه الشعور كما هي إلا أن تصل إلى حد مُشَوِّه بحيث تخرج عن العادة والمألوف وتكون محل الأنظار، فهنا لا بأس أن يستعمل الإنسان ما يخففها حتى لا يكون محل نظر من الناس بقي علينا شعر الوجه كالحاجبين فإن أخذ الحاجبين بالنتف محرم، وهو من كبائر الذنوب؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم لعن النامصة والمتنمصة. قال أهل العلم: والنَّمْص نَتف شعر الوجه والحاجبين من شعر الوجه، وأما تخفيف الحاجبين بغير نتف بل بالقص والحلق فهذا موضع خلاف بين أهل العلم منهم من قال: إنه داخل في النَّمْص فهو محرم بل كبيرة، ومنهم من قال: إنه لا يدخل في النَّمْص ؛ لأن النَّمْص مخصوص بالنتف، وهذا ليس بنتف، ولكننا نقول: إن الأولى والاحتياط تركه وعدم الأخذ من شعر الحاجبين، اللهم إلا أن يكون فيهما أذًى للعين، مثل أن تطول هذه الشعور فحينئذ يجوز تخفيفها على وجه تزول به المضرة.

مطالب مرتبط:

(۵۵۳۹) آیا از برداشتن موی صورت بدون ابرو جایز است؟

اگر در محل ریش یا سبیل زن مو رشد کند که قابل رؤیت باشد، اجازه دارد که آن‌ را با هر روشی بردارد. اما اگر در حدّ یک یا دو تار معمولی باشد و موجب زشتی او نشود، آن ‌را در همان حالت باقی گذاشته و جایز نیست که آن را بردارد...

ادامه مطلب …

(۵۵۴۷) حکم کوتاه کردن موهای ابرو جیست؟

دیدگاه ما بر این است که حتی اگر به حکم به جواز یا کراهت کوتاه کردن موها با روش کوتاه کردن یا تراشیدن بدهیم اما برای زن شایسته است این کار را انجام ندهد مگر زمانی که موی ابرو زیاد باشد به گونه‌‌ای که به سمت چشم‌‌ها پایین بیاید و در دید تأثیر بگذارد....

ادامه مطلب …

(۳۵۳۶) حکم استفاده از مواد طبیعی برای زدودن موی بدن جهت آراستگی

موهای بدن به سه بخش تقسیم می‌‌شوند:...

ادامه مطلب …

(۵۵۴۳) حکم برداشتن موهای بین ابرو

برداشتن آنها بدون کندن مانند کوتاه کردن یا تراشیدن، ایرادی ندارد. هرچند برخی از علما آن ‌را حرام و جزو نمص می‌دانند و شایسته این است که به همان حالت رها شود، مگر اینکه چیزی از این موها پایین بیاید و باعث اذیت چشمانش شود....

ادامه مطلب …

(۵۵۳۳) حکم برداشتن موهای دست‌‌ و پا برای شوهرش

اما اگر معمولی باشد، بهتر است که در آن تغییری ایجاد نشود و به همان وضعیت بماند، زیرا زشت و چیز عجیبی به نظر نمی‌رسد و معمولی است همچنین الله ﷻ آن‌ را براساس دلیل و حکمت ارزشمندی آفریده، بنابراین عدم تغییرش بهتر است....

ادامه مطلب …

(۵۵۴۲) حکم برداشتن موهای صورت برای زنان در اسلام

علما می‌گویند: نمص به معنای کندن موی صورت و از گناهان کبیره است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه