(۵۵۳۴) سوال: آیا برداشتن موهای دست، انگشتان، پا و صورت (به جز ابروها) جایز است؟
جواب:
در توضیح جواب این سؤال باید گفت که موها، به سه قسمت تقسم میشوند:
اول: بخشی که دین به برداشتن آن امر نموده است.
دوم: بخشی که دین از برداشتن آن نهی نموده است.
سوم: بخشی که دین پیرامون آن سکوت نموده است.
موهایی که دین به برداشتن آن امر نموده، مانند موهای زیر بغل که (برای همه) آشکار است. اما موهایی که دین از برداشتن آن نهی نموده نیز واضح و روشن است، مانند تراشیدن موی ریش که برای مردان جایز نیست، زیرا این کار سرپیچی از امر رسول الله ﷺ به شمار میرود و سر پیچی از رسول الله ﷺ به معنای سرپیچی از ذاتی که او را فرستاده یعنی الله À است. اما موهایی که دین پیرامون برداشتن آن سکوت کرده است، مانند موی دست، پا، سینه و گردن که امکان دارد شخص بگوید: برداشتن آن ایرادی ندارد، زیرا رسول الله ﷺ میفرماید: «وما سكت عنه فهو عفو»: [۱](هر چیزی پیرامون آن سکوت شده، گناهی ندارد) دین دربارهی حکم این موارد سکوت کرده، پس گناهی ندارد، امکان دارد کسی بگوید: برداشتن آن شایسته نیست، نمیگوییم که حرام است؛ زیرا اگر حرام بود، حرمتش آشکار میشد، اما میگوییم: برداشتن شایسته نیست، زیرا چه بسا در تغییر خلقت الله À که از دستورات شیطان است وارد شود، همانطور که الله À به نقل از شیطان میفرماید: {وَلآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ}[نساء: ۱۱۹]: (و وادارشان میکنم تا خلقت و آفرینش الله را تغییر دهند) بنابراین بهتر است این موها به حال خود رها شوند، مگر اینکه به حدّی برسد که زشت و ناپسند باشد و از حالت عادی خارج شده و شخص مورد توجه همه قرار گیرد، در این حالت اشکالی ندارد شخص از وسیلهای برای کوتاه کردن آنها استفاده کند تا اینکه جلب توجه نکند.
دربارهی موهای ابرو باید گفت که تراشیدن و چیدنشان حرام و جزو گناهان کبیره است، زیرا رسول الله ﷺ نامصة و متنمصة را (کسی که ابروی دیگران را بر میدارد و کسی که ابرویش را بردارند) لعنت نموده است.[۲] اهل علم گفتهاند که (نمص) به معنای کندن موی صورت و ابرو است، اما پیرامون کوتاه کردن یا تراشیدن ابرو بدون کندن آن اختلاف نظر است، دیدگاه برخی از اهل علم بر این است که این کار نیز به معنای نمص و کندن بوده، لذا حرام و از گناه کبیره است. برخی میگویند: این کار به معنای نمص و کندن نیست، زیرا کوتاه کردن مانند کندن نیست، باید گفت که بنا بر احتیاط، عدم کوتاه کردن ابرو بهتر است، مگر اینکه ابرو موجب آزار و اذیت چشم باشد، یعنی زیاد بلند شود که در این صورت کوتاه کردنش به اندازهی برطرف شدن مشکل، جایز است.
[1] ترمذی: کتاب اللباس، باب لبس الفراء، شمارهی (۱۷۲۶) وابن ماجة: کتاب الأطعمة، باب أکل الجبن والسمن، شمارهی (۳۳۶۷).
[۲] مسلم: کتاب اللباس و الزینة، باب تحریم فعل الواصلة و مستوصلة، و الواشمة و المستوشمة، و النامصة و المتنصمة و المتفلجات و المغیرات خلق الله، شمارهی (۲۱۲۵).