شنبه 19 ربیع‌الثانی 1447
۱۹ مهر ۱۴۰۴
11 اکتبر 2025

(۵۴۰۵) آیا رد شدن زن از زیر تابوت همسرش جای عده را می‌گیرد؟

(۵۴۰۵) سوال: بعضی از خانواده‌ها هستند مه وقتی شوهر یکی از زنان فوت کرد خانواده و خویشاوندان زن او را  زیر تابوتی که شوهرش در آن است سه بار رد می‌کنند و هنگامی که این کار را انجام داد نیازی به عده گذراندن برای (مرگ) شوهرش نیست، آیا این صحیح است؟

جواب:

این باطل است و هنگامی شوهر زنی فوت کند، بر زن واجب است  که عده را بگذراند و اگر حامله است عده‌ی او تا وضع حملش می‌باشد چه زمان آن طولانی باشد یا کوتاه و اگر حامله نیست ۴ ماه و ۱۰ روز را می‌گذراند؛ اللهÀ فرموده است: {وَٱلَّذِینَ یُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَیَذَرُونَ أَزۡوَ ٰ⁠جࣰا یَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرࣲ وَعَشۡرࣰا} [سوره البقرة: ۲۳۴] : (و کسانی از شما که می‌میرند و همسرانی باقی می‌گذارند؛ باید چهار ماه و ده روز انتظار بکشند (وعده نگه دارند)): و : {وَأُو۟لَـٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن یَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّ} [سوره الطلاق: ۴] : (و عدّۀ زنان بار دار این است که بار خود را بگذارند).

هنگامی که شوهر سُبَیعة أسلمیÈ فوت کرد چند از نفاس او گذشت که رسول اللهﷺ به او اجازه‌ی ازدواج را دادند[۱] عموم قول اللهÀ به این دلالت دارد که می‌فرماید: {وَأُو۟لَـٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن یَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّ} [سوره الطلاق: ۴] : (و عدّۀ زنان بار دار این است که بار خود را بگذارند): عمومی محکم است که چیزی از آن تخصیص نمی‌یابد بخ خلاف این قول اللهÀ که می‌‌فرماید: {وَٱلَّذِینَ یُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَیَذَرُونَ أَزۡوَ ٰ⁠جࣰا یَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرࣲ وَعَشۡرࣰا} [سوره البقرة: ۲۳۴] : (و کسانی از شما که می‌میرند و همسرانی باقی می‌گذارند؛ باید چهار ماه و ده روز انتظار بکشند (وعده نگه دارند)): که عمومی است که با این قول اللهÀ که می‌فرماید: {وَأُو۟لَـٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن یَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّ} [سوره الطلاق: ۴] : (و عدّۀ زنان بار دار این است که بار خود را بگذارند): تخصیص می‌یابند.

و بر همین اساس اگر زن، شوهرش فوت کند و حامله باشد، عده‌ی او با وضع حملش پایان می‌یابد و وقتی که عده پایان یافت، إحداد نیز پایان می‌یابد و در شب بعدی ازدواج برای او حلال است و اگر حاملگی او ده ماه یا یک سال یا بیشتر طول بکشد، همچنان عده و إحداد برای او باقی است تا زمانی که وضع حمل کند و اما عبور او از زیر تابوت یا مانند آن از اعمال باطلی است که در شریعت اللهÀ اصلی ندارد.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: هناك عادة تتبعها بعض الأسر؛ وهي إذا ما تُوفي زوج إحدى النساء فما على أقاربها أو أهلها إلا أن يجعلوها تمر من تحت التابوت الذي هو فيه ثلاث مرات، فإذا فعلتُ ذلك لا تلزمها العدة على زوجها، فهل هذا صحيح؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا باطل، فإن المرأة إذا مات زوجها وجب عليها أن تعتد إن كانت حاملا حتى تضع الحمل، طالت المدة أم قصرت، وإن كانت غير حامل فحتى يمضي عليها أربعة أشهر وعشرة؛ قال الله تعالى: ﴿ وَٱلَّذِینَ یُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَیَذَرُونَ أَزۡوَٰجࣰا یَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرࣲ وَعَشۡرࣰا ﴾ [البقرة: ٢٣٤]. وقال تعالى: ﴿ وَأُو۟لَـٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن یَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّ ﴾ [الطلاق:4].

ولما تُوفِّيَ زوج سُبَيعة الأسلمية نَفِسَت بعده بليال، فأذن لها الرسول -عليه الصلاة والسلام- أن تتزوج، فدل هذا على أن عموم قوله تعالى: ﴿وَأُوْلَتُ الْأَعْمَالِ أَجَلُهُنَّ﴾ [الطلاق: ٤] عموم مُحكم، لا يخص منه شيء، بخلاف قوله: ﴿ وَٱلَّذِینَ یُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَیَذَرُونَ أَزۡوَٰجࣰا یَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرࣲ وَعَشۡرࣰا ﴾ [البقرة: ٢٣٤]. فإن هذا عموم مخصوص بقوله: ﴿ وَأُو۟لَـٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن یَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّ ﴾ [الطلاق: ٤].

وعلى هذا فالمرأة إذا مات زوجها إن كان حاملًا فإن عدتها تنتهي بوضع حملها، وإذا انتهت عدتها انتهى الإحداد أيضًا، فلو مات الزوج في أول النهار، ووضعت في آخر النهار ، انقضت عدتها وإحدادها، وحَلَّت للأزواج في الليلة التالية، وإذا بقيت في الحمل عشرة أشهر أو سنة أو أكثر، فإنها تبقى في العدة والإحداد، حتى تضع الحمل. وأما مرورها من تحت التابوت، أو ما أشبه

ذلك، فهذا من الأعمال الباطلة، التي ليس لها أصل في شريعة الله.

مطالب مرتبط:

(۵۴۰۴) آغاز زمان عده‌ی وفات در صورت تأخیر در اطلاع از مرگ شوهر

عده از زمان وفات شروع می‌شود نه از زمان با خبر شدن زن...

ادامه مطلب …

(۵۴۱۶) بازگشت شوهر غائب و حکم ازدواج دوم زن

او (شوهر اول) اختیار دارد که ازدواج به حال خودش باقی بماند و یا این که همسرش به او بر گردانده شود، پس اگر انتخاب نمود که ازدواج به حال خودش باقی بماند، امر ظاهر است و عقد صحیح می‌باشد....

ادامه مطلب …

(۵۴۱۳) حکم بازگشت زن مطلّقه رجعی پس از گذشت یک سال

گرکه عده‌اش پایان یافته است باید با او عقد جدید ببندی ولی اگر عده‌اش تمام نشده است، رجوع به او بدون عقد کافی است....

ادامه مطلب …

(۵۴۱۱) حکم نکاح با زنی در زمان عده

شایسته نیست که انسان نزد کسی برود و از او بخواهد که زنش را به خاطر او طلاق دهد...

ادامه مطلب …

(۵۴۰۱) حکم صحت عده‌ی وفات پس از تأخیر در شروع و خروج اضطراری از منزل

برای زن واجب است که عده و إحداد را از زمان فهمیدن وفات شوهرش شروع کند و برای او حلال نیست که آن را به تأخیر بیاندازد...

ادامه مطلب …

(۵۴۰۹) حکم شرعی نمایان شدن زن مطلقه برای شوهر پس از طلاق

مادامی که زن در عده است می‌تواند خود را برای او نمایان کند چون مادامی که در عده می‌باشد، زن اوست...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه