(۵۴۰۵) سوال: بعضی از خانوادهها هستند مه وقتی شوهر یکی از زنان فوت کرد خانواده و خویشاوندان زن او را زیر تابوتی که شوهرش در آن است سه بار رد میکنند و هنگامی که این کار را انجام داد نیازی به عده گذراندن برای (مرگ) شوهرش نیست، آیا این صحیح است؟
جواب:
این باطل است و هنگامی شوهر زنی فوت کند، بر زن واجب است که عده را بگذراند و اگر حامله است عدهی او تا وضع حملش میباشد چه زمان آن طولانی باشد یا کوتاه و اگر حامله نیست ۴ ماه و ۱۰ روز را میگذراند؛ اللهÀ فرموده است: {وَٱلَّذِینَ یُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَیَذَرُونَ أَزۡوَ ٰجࣰا یَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرࣲ وَعَشۡرࣰا} [سوره البقرة: ۲۳۴] : (و کسانی از شما که میمیرند و همسرانی باقی میگذارند؛ باید چهار ماه و ده روز انتظار بکشند (وعده نگه دارند)): و : {وَأُو۟لَـٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن یَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّ} [سوره الطلاق: ۴] : (و عدّۀ زنان بار دار این است که بار خود را بگذارند).
هنگامی که شوهر سُبَیعة أسلمیÈ فوت کرد چند از نفاس او گذشت که رسول اللهﷺ به او اجازهی ازدواج را دادند[۱] عموم قول اللهÀ به این دلالت دارد که میفرماید: {وَأُو۟لَـٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن یَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّ} [سوره الطلاق: ۴] : (و عدّۀ زنان بار دار این است که بار خود را بگذارند): عمومی محکم است که چیزی از آن تخصیص نمییابد بخ خلاف این قول اللهÀ که میفرماید: {وَٱلَّذِینَ یُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَیَذَرُونَ أَزۡوَ ٰجࣰا یَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرࣲ وَعَشۡرࣰا} [سوره البقرة: ۲۳۴] : (و کسانی از شما که میمیرند و همسرانی باقی میگذارند؛ باید چهار ماه و ده روز انتظار بکشند (وعده نگه دارند)): که عمومی است که با این قول اللهÀ که میفرماید: {وَأُو۟لَـٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن یَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّ} [سوره الطلاق: ۴] : (و عدّۀ زنان بار دار این است که بار خود را بگذارند): تخصیص مییابند.
و بر همین اساس اگر زن، شوهرش فوت کند و حامله باشد، عدهی او با وضع حملش پایان مییابد و وقتی که عده پایان یافت، إحداد نیز پایان مییابد و در شب بعدی ازدواج برای او حلال است و اگر حاملگی او ده ماه یا یک سال یا بیشتر طول بکشد، همچنان عده و إحداد برای او باقی است تا زمانی که وضع حمل کند و اما عبور او از زیر تابوت یا مانند آن از اعمال باطلی است که در شریعت اللهÀ اصلی ندارد.
[۱] تخریج آن گذشت.