(۵۳۹۴) سوال: از بسیاری از مردم میشنوم که میگویند: بر من حرام است، معنی این کلام چیست؟ مثلا میگوید: بر من حرام است که این کار و آن کار را انجام دهم، آیا با این طلاق بر او واقع میگردد؟
جواب:
قسم با این صیغه خلاف آنچه رسول اللهﷺ امر کرده است میباشد: «مَنْ كَانَ حَالِفًا فَلْيَحْلِفْ بِاللَّهِ أَوْ لِيَصْمُتْ»[۱]: (کسی که سوگند یاد میکند باید به الله سوگند یاد کند یا ساکت باشد): لذا اگر میخواهی قسم بخوری پس به اللهÀ قسم بخور و بگو: والله، و مانند آن.
اما این که با این صیغه قسم یاد کنی مخالف امر رسول اللهﷺ میباشد ولی با این وجود اگر کسی آن را بگوید: بر من حرام است که فلان کار را انجام دهم و قصد او ظهار یا طلاق یا قسم باشد پس هرآنچه نیت نموده است میباشد زیرا رسول اللهﷺ فرموده است: «إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ، وَإِنَّمَا لِكُلِّ امْرِئٍ مَا نَوَى»[۲]: (همهی اعمال بستگى به نيت آنها دارد، و براى هر فردى آنچه كه نيت كرده حاصل مى گردد): زکانی که این کلمه احتمال طلاق یا ظهار یا قسم را دارد پس تعیین یکی از آن احتمالات به نیت او برمیگردد پس اگر بگوید: قصدم از این قول: بر من حرام است که فلان کار را انجام دهم، این است که اگر آن کار را انجام دادم زنم طلاق است پس طلاق است و اگر بگوید: قصدم آن بوده که اگر آن کار را انجام دادم زنم بر من حرام است پس ظهار است مخصوصا اگر بگوید: بر من حرام باشد (اگر که آن کار را انجام دادم) همبستری با زنم مانند همبستری با مادرم حرام است و اگر بگوید: قصدم قسم است یعنی نیتم این بوده که آن کار را انجام دهم و این قولم را جایگزین قول (والله) قرار دادم پس در این صورت قسم میباشد.
اما در مورد حکم طلاق اگر که نیت طلاق کرده باشد پس اگر آن کار را انجام دهد همسرش طلاق است اما اگر که ظهار باشد پس همسرش بر او حرام است تا این که آنچه اللهÀ او را امر کرده است از کفارهی ظهار ادا کند و آن آزاد کردن برده است و اگر نیافت دو ماه را پشت سرهم روزه بگیرد و اگر نتوانست ۶۰ مسکین را غذا دهد و اگر قصدش قیم بوده و آن کار را انجام داد پس بر او کفارهی قسم واجب میگردد و آن غذا دادن به ۱۰ مسکین است یا لباس داده به ایشان یا آزاد کردن برده و اگر آنها را نیافت سه روز را پشتسرهم روزه بگیرد.
[۱] رواه البخاری (۲۶۷۹).
[۲] رواه البخاری (۱).