(۵۳۸۴) سوال: من با زنی ازدواج کرده‌ام و قبل از سفرم او را حذر داشتم و از رفتن به فلان مکان نهی کردم و او بر رفتن به آنجا اصرار کرده و من نیز بسیار خشمگین شدم و به او گفتم: اگر به آن مکان رفتی تو به مانند مادر و خواهرم همبستری با تو بر من حرام است سپس به مسافرت رفتم و بعد از برگشتم از او سوال کردم و فهمیدم که با من مخالفت نموده و به آن‌جا رفته، حکم آن چیست؟ زن در حالت این حالت چه سرنوشتی دارد اگر که شوهر کفاره‌ی قسم یا ظهارش را نداده است؟ و آیا وقتی برای کفاره دادن آن است به صورتی که اگر کفاره ندهد آن زن طلاق است یا نه؟

جواب:

قبل از جواب دادن به این سوال دوست دارم که تو و همه‌ی کسانی که این برنامه را می‌شنوند را در مورد این کار احمقانه نصیحت کنم به طوری که برخی مردم هنگامی که می‌خواهند همسر خود را از چیزی منع کنند یا بر انجام کاری تأکید کنند یا بر نفی چیزی تأکید کنند، صیغه‌ی طلاق یا تحریم یا ظهار استفاده می‌کنند و این شایسته نمی‌باشد.

لذا الله ظهار را به این وصف می‌کند که منکر و تحریم و زور است؛ اللهÀ به رسول اللهﷺ در مورد آن می‌فرماید: {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ لِمَ تُحَرِّمُ مَاۤ أَحَلَّ ٱللَّهُ لَكَۖ تَبۡتَغِی مَرۡضَاتَ أَزۡوَ ٰ⁠جِكَۚ وَٱللَّهُ غَفُورࣱ رَّحِیمࣱ} [سوره التحريم: ۱] : (ای پیامبر! چرا چیزی را که الله بر تو حلال کرده است به خاطر خشنودی همسرانت (بر خود) حرام می‌کنی؟! و الله آمرزندۀ مهربان است): و رسول اللهﷺ فرموده است: «مَنْ كَانَ حَالِفًا فَلْيَحْلِفْ بِاللَّهِ أَوْ لِيَصْمُتْ»[۱]: (کسی که سوگند یاد می‌کند باید به الله سوگند یاد کند یا ساکت باشد): پس چگونه است وقتی از مسلمانی سر می‌زند؟ بلکه چگونه چنین کاری را می‌کند که وقتی انجام دهد پشیمان می‌شود و دنبال عالمی می‌گردد که شاید حلی برای مشکلش پیدا کند؟

لذا نصیحت من به هر کسی که کلام من را می‌شنود این است که در مورد خودش تقوای اللهÀ را رعایت کند و شجاع و قوی باشد و نفس خود را در هنگام خشم کنترل کند تا بتواند تصرف صحیحی داشته باشد.

اما جواب این سوال: اگر قصد مرد از گفتن: تو بر من به مانند مادر و خواهرم همبستری با تو بر من حرام است، حرام کردن او است پس بی شک ظهار کرده و جایز نیست که با او همبستری کند تا این که آنچه اللهÀ امر کرده را به جا بیاورد:{وَٱلَّذِینَ یُظَـٰهِرُونَ مِن نِّسَاۤىِٕهِمۡ ثُمَّ یَعُودُونَ لِمَا قَالُوا۟ فَتَحۡرِیرُ رَقَبَةࣲ مِّن قَبۡلِ أَن یَتَمَاۤسَّاۚ ذَ ٰ⁠لِكُمۡ تُوعَظُونَ بِهِۦۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِیرࣱ* فَمَن لَّمۡ یَجِدۡ فَصِیَامُ شَهۡرَیۡنِ مُتَتَابِعَیۡنِ مِن قَبۡلِ أَن یَتَمَاۤسَّاۖ فَمَن لَّمۡ یَسۡتَطِعۡ فَإِطۡعَامُ سِتِّینَ مِسۡكِینࣰاۚ ذَ ٰ⁠لِكَ لِتُؤۡمِنُوا۟ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۚ وَتِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۗ وَلِلۡكَـٰفِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ} [سوره المجادلة: ۳-۴] : (و کسانی‌که زنان‌شان را ظهار می‌کنند، سپس از آنچه گفته‌اند باز می‌گردند، پس باید پیش از آمیزش جنسی باهم برده‌ای را آزاد کنند، این حکمی است که به آن (پند و) اندرز داده می‌شوید، و الله به آنچه می‌کنید آگاه است* پس کسی‌که (برده‌ای را) نیابد، پیش از آمیزش جنسی، دو ماه پی در پی روزه بگیرد، و کسی‌که نتواند پس شصت مسکین را طعام دهد، این (حکم) برای آن است که به الله و رسولش ایمان بیاورید).

پس بر او واجب است که قبل از آن‌که با همسرش همبستری کند کفاره‌ای که اللهÀ ذکر کرده است را به جا آورد اما اگر قصدش از آن منع همسرش از این کاری که از آن نهی کرده است بوده و قصد تحریم او را نداشته است پس در این صورت حکم قسم را دارد و کفاره‌ی قسم را می‌پردازد و کفاره‌ه ظهار را به جا نمی‌آورد.

سوال کننده: شیخ بزرگوار آیا کسی که ظاهر کرده وقت مشخصی برای او وجود دارد که اگر کفاره را به جا نیاورد همسرش طلاق است؟

جواب: اگر انسانی ظهار کند، همسرش حق دارد که حق خاص خود را طلب کند و امر مرد بر امتناع آن اصرار ورزید پس به دادگاه مراجعه می‌کنند.

[۱] رواه البخاری (۲۶۷۹).