چهارشنبه 16 ربیع‌الثانی 1447
۱۶ مهر ۱۴۰۴
8 اکتبر 2025

(۵۱۶۷) ازدواج معوّض و مشروط به نکاح خواهر

(۵۱۶۷) سوال: دوست من می‌خواهد با یک دختر ازدواج کند اما هنگامی که به خواستگاری او رفته، شرط گذاشته‌اند که باید خواهرش نیز به جای او با یکی از ایشان ازدواج کند؛ آیا اگر یکی از ایشان با ازدواج خواهر او موافقت کند و مهریه‌ای زیادی به آنها بپردازد، جایز است یا مادامی که آن ازدواج را مشروط کرده‌اند، جایز نمی‌باشد؟

جواب:

جایز نیست کسی را از ازدواج با کسی که در سرپرستی او است منع کند مگر این که خواستگار نیز کسی که در سرپرستی او است را به ازدواج او در آورد، این حرام است و جایز نیست و از نکاح شغاری است که: «نهىﷺ النبي عنه»[۱]: (رسول اللهﷺ از آن (نکاح شغار) نهی نمودند.(

زیرا زن در دست ولی و سرپرست خود امانت است لذا اگر این مجال باز شود، زنان بازیچه‌ی دست مردان قرار می‌گیرند؛ و زن را به ازدواج کسی در می‌آورد که او می‌خواهد هرچند او مناسب و هم‌ردیف زن نباشد و از ازدواج کسی که او نمی‌خواهد جلوگیری می‌کند هرچند که مناسب و هم‌ردیف زن باشد و این خلاف آن امانتی است که اللهÀ امر به ادای آن نموده است و خیانتی است که اللهÀ از آن نهی کرده است؛ اللهÀ می‌‌فرماید: {إِنَّ ٱللَّهَ یَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّوا۟ ٱلۡأَمَـٰنَـٰتِ إِلَىٰۤ أَهۡلِهَا}[سوره النساء: ۵۸] : (بی‌گمان الله به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحبان آن‌ها باز گردانید): و : {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ لَا تَخُونُوا۟ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ وَتَخُونُوۤا۟ أَمَـٰنَـٰتِكُمۡ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ} [سوره اﻷنفال: ۲۷] : (ای کسانی‌که ایمان آورده‌اید! به الله و پیامبر (او) خیانت نکنید، و (نیز) در امانت‌های خود، در حالی‌که می‌دانید خیانت نورزید.(


[۱] رواه البخاری (۵۱۱۲) و مسلم (۱۴۱۵).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل لي صديق أراد أن يتزوج من إحدى الفتيات وعندما تقدم لخطبتها اشترط أهلها أن تكون أخته بديلة لها، يتزوجها أحدهم، فهل يجوز لو وافق على تزويج أحدهم أخته، ويدفع لهم مهرا زيادة، أم لا يجوز ذلك ما دام مشروطًا هذا الزواج بذاك؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا لا يجوز أن يمتنع أحد من تزويج مَوْليَّته إلا إذا زوجه الخاطب مَوْلِيَّته، فإن هذا ،محرم، ولا يجوز، وهو من نكاح الشغار الذي «نهى النبيُّ صلى الله عليه وسلم عَنْهُ».

وذلك لأن المرأة أمانة بيد وليها، فإذا فتح الباب للأولياء في هذا صارت النساء لعبا بأيدي أوليائهن، يزوجها من يحقق له رغبته، ولو كان غير كفء، ويمنعها ممن لا يحقق له ،رغبته وإن كان كفتا وهذا خلاف الأمانة التي أمر الله تعالى بأدائها إلى أهلها، وهو من الخيانة التي نهى الله عنها، قال الله -عز وجل :﴿ إِنَّ ٱللَّهَ یَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّوا۟ ٱلۡأَمَـٰنَـٰتِ إِلَىٰۤ أَهۡلِهَا ﴾ [النساء: ٥٨]. وقال تعالى: ﴿ یَـٰۤأَیُّهَا ٱلَّذِینَ ءَامَنُوا۟ لَا تَخُونُوا۟ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ وَتَخُونُوۤا۟ أَمَـٰنَـٰتِكُمۡ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ ﴾ [الأنفال: ٢٧].

مطالب مرتبط:

(۵۱۸۰) حکم نکاح بدل با رضایت طرفین

در شغار شرط می‌کند که با کسی که تحت سرپرستی او است ازدواج کند و بگوید: خواهرم را به ازدواج تو در می‌آورم به شرطی که خواهرت را به ازدواج من در آوری، اما اگر این بدون شرط واقع گشت، مشکلی ندارد و از باب شغار نیست....

ادامه مطلب …

(۵۱۷۰) خکم ازدواج معوّض همراه با اجبار در نکاح و عدم پرداخت مهریه

این نکاح شغار است که رسول اللهﷺ از آن نهی کرده است...

ادامه مطلب …

(۵۱۶۶) حکمت تحریم نکاح شغار چیست؟

حکمت از تحریم آن، این است که ظلم به زن است  و مجال ناحقی را برای کسی که بخواهد ازدواج کند باز می‌کند...

ادامه مطلب …

(۵۱۷۵) دیدگاه شرع در مورد ازدواج شغار چیست؟

نظر من در مورد نکاح شغار این است که حرام است زیرا رسول اللهﷺ از آن نهی کرده‌اند

ادامه مطلب …

(۵۱۶۸) حکم مهریه در ازدواج بدل بدون ذکر صداق در صورت وفات یکی از زوجین

نکاح بدل حرام و باطل است....

ادامه مطلب …

(۵۱۷۳) صحت نکاح مشروط به تزویج متقابل

این مسئله‌ای که ذکر کردی شکی نیست که نکاح شغار محسوب می‌شود و حرام است...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه