دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

(۵۱۰۳) حکم ازدواج‌های تحمیلی و ظلم در حق دختران

(۵۱۰۳) سوال: از طرف خودم و تمام دختران روستایمان به خاطر ظلمی که در حقمان می شود، با توجه به عادتی که در میان مردم روستایمان وجود دارد و آن هم ازدواج دختران فقط با اهل روستا و این عادت فقط در حق دختران اجرا می شود و پسران در آزادی کامل هستند و از هر جایی که دوست داشتن ازدواج می­کنند که این عادت سبب شده دختران بی شوهر بمانند و تعدد چند همسری زیاد شود و چند همسری بخاطر بالا رفتن سنشان زیاد شود، افرادی که سن شان به ۷۰ سال رسیده است و در مقابل دخترانی هستند که زیر ۲۰ سال ازدواج می کنند، و بدتر از آن اینکه بزرگ قبیله مهریه را تعیین می کند و این کار سبب بی احترامی و بی ارزش شدن زن و پایمال شدن حقوقش می شود و در نهایت موجب طرد شدن زن و طلاق می شود، اینجا هست که مرد با آسانی چند همسر اختیار کند و تاجایی که این قضیه در میان مردان مایه ی فخر و عزت شده است به این معنا که با هر که دوست داشته باشد ازدواج کند و هر که را دوست داشته باشد طلاق دهد، اضافه بر آن عدالت هم در میان زنان بر قرار نمی شود که این وضعیت سبب بروز مشکلاتی میان دختران و پدرانشان شده یعنی با این وضعیت دختران میلی به ازدواج ندارند و دوست دارند بی شوهری را بر ازدواج با مردانی که هم سن پدرشان و حتی بزرگتر از پدرشان هستند ترجیح دهند و همراه با بی احترامی و بی عدالتی.

بیشتر آنان بی شوهر می مانند در حالی که سن شان بالا می رود، اگر این قضیه بین دختران و پسران یکسان بود این مساله آسان بود اما مشکل این است که فقط بین دختران است و این ظلم است، ما از شما درخواست داریم که چنین پدرانی را نصیحت کنید، تا اینکه در مقابل دخترانشان تقوای الله را پیشه کنند و به آنان ظلم نکنند، چرا که این دختران امانتی بر گردنشان است چه بسا این نصیحت شما سبب هدایتشان شود و از این عادت بد دست بردارند عادتی که الله ù در مورد آن سخنی نگفته است؟

جواب:

این سوال دو مساله در بردارد: مساله­ی اول: نصیحت به پدران و بزرگان این قبیله، ما آنان را از خشم الله و غضب الله بر حذر می داریم، و از دعای زنان بر علیه­شان، چرا که این زنان مظلوم هستند و رسول الله زمانی که معاذ را به یمن جهت گرفتن  زکات مالشان فرستاد فرمود:

«فَإِيَّاكَ وكَرَائِمَ أمْوَالِهِمْ، واتَّقِ دَعْوَةَ المَظْلُومِ؛ فإنَّه ليسَ بيْنَهُ وبيْنَ اللَّهِ حِجَابٌ»[۱] (تورا بر حذر می دارم از اینکه از بهترین اموالشان بگیری و از دعای مظلوم بترس، زیرا میان دعایش و الله هیچ پرده­ای وجود ندارد.)

پس این زنانی که مورد ظلم قرار گرفته اند چه بسا دعایی در حق مردان بکنند که اجابت شود و دامن گیر این دعا شوند.

سپس این از عدالت نیست که زن را از ازدواج با فردی که از دین و ایمانش راضی هستند منع کنند، رسول اللهﷺ می فرمایند: «إذا أتاكُم من تَرضونَ خُلقهُ ودينهُ فزوّجوهُ ، إلا تفعلوا تكنْ فتنةٌ في الأرضِ وفسادٌ عريضٌ»[۲] : (هرگاه فردی به خواستگاری آمد که از دین و اخلاقش راضی بودید، پس آن را به ازدواج در آورید، در غیر اینصورت سبب فساد و فتنه در روی زمین خواهید شد).

و همچنین این قضیه سبب فساد زیادی می شود چه بسا زنانی که در سن جوانی ازدواج نکنند سبب به وجود آمدن فساد اخلاقی و زنا در جامعه می شود و این قضیه از بزرگترین فساد در جامعه است.

مساله­ی ی دوم: در مورد این قضیه­ای که مربوط به این قبیله است به نظر من این مساله باید به والیان امر واگذار شود، زیرا آنان هستند که این احکام را اجرا می کنند و آنان ملزم به اجرا کردن این مسائل با توجه به آنچه که شریعت دستور داده است هستند، اینکه زن با فردی که از دین و اخلاقش راضی هستند ازدواج کند.


[۱] – امام بخاری آن را تخریج کرده است: کتاب زکات، باب رفتن زکات از ثروتمندان وبرگرداندن آن به فقرا، شماره حدیث: (۱۴۹۶). و امام مسلم در کتاب ایمان، باب امر به ایمان به الله و رسولش ..، شماره حدیث(۱۹)

[۲] – به تخریج آن اشاره شد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: باسمي وباسم جميع فتيات قريتنا هذه نرفع هذه الشكوى مما نعانيه في قريتنا هذه من ظلم وقهر، وذلك بسبب العادة المتفق عليها بين أهل هذه القرية، وهي عدم تزويج البنات إلا من أهل قريتهم هذه، ولا يلزم ذلك الحَجْر الشباب، فلهم الحرية أن يتزوجوا من غير قريتهم، مما سبب كثرة العوانس، وتعدد الزوجات لكبار السن، الذين قد يصل عمر أحدهم إلى سبعين سنة، بينما يتزوج فتاةً يقل عمرها عن عشرين سنة، ومما زاد الأمر سوءًا ما قام به شيخ القبيلة من تحديد للمهر، وتيسير له، وكل ذلك أدى إلى عدم احترام الزوجة وتقديرها، وحفظ حقوقها، فهي تتعرض للإهانة والطرد والطلاق، وتبديلها بغيرها لأدنى سبب، فلا يجد الرجل صعوبة في تعدد الزوجات، حتى أصبح هذا الأمر مجال تفاخر بين الرجال، بأنه قد تزوج كذا، وطلق كذا من النساء، إضافةً إلى عدم مراعاة العدالة بينهن، وهذه الحالة قد سببت الكثير من المشاكل بين الفتيات وآبائهن، فهن يرفضن الزواج ويفضلن البقاء عوانس ، على أن يتزوجن ممن هم في سن آبائهن، وربما أكبر، مع عدم احترام وعدل وتقدير وغالبًا ما يترملن وهن في مقتبل العمر، فلو كان الأمر هذا يعم الفتيات والشباب لكان الأمر سهلا، ولكن أن يكون هذا الحجر خاصا بالبنات فقط، فهذا عين الظلم، فنحن نطلب منكم بذل النصيحة إلى هؤلاء الآباء؛ أن يتقوا الله في بناتهم، ولا يظلموهن، فإنه أمانة في أعناقهم. ولعل الله أن يهديهم، ويقلعوا عن هذه العادة السيئة، التي ما أنزل الله بها من سلطان؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا سؤال مهم، وهو يتضمن أمرين:

الأمر الأول: النصيحة لهؤلاء الآباء والمشايخ بهذه القبيلة، فنحن نحذرهم من غضب الله وسطوته، ومن دعاء هؤلاء النساء عليهن، فإنهن مظلومات؛ وقد قال النبي – عليه الصلاة والسلام- لمعاذ بن جبل، وقد بعثه إلى اليمن، وأمره بأخذ الزكاة من أموالهم، قال: «فَإِيَّاكَ وَكَرَائِمَ أَمْوَالِهِمْ وَاتَّقِ دَعْوَةَ المَظْلُومِ، فَإِنَّهُ لَيْسَ بَيْنَهُ وَبَيْنَ اللَّهِ حِجَابٌ».

فهؤلاء النساء اللاتي ظُلِمْنَ قد يدعُونَ على هؤلاء الرجال بدعوة تستجاب، فتحيط بهؤلاء الرجال، والعياذ بالله.

ثم إن هذا ليس من العدل أن تمنع الزوجة ممن هو كفء لها في دينه وخلقه، وقد قال النبي – عليه الصلاة والسلام-: «إِذَا جَاءَكُمْ مَنْ تَرْضَوْنَ دِينَهُ وَخُلُقَهُ فَأَنْكِحُوهُ، إِلَّا تَفْعَلُوا تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَفَسَادٌ عَرِيضٌ». وأيضًا فإن هذه المسألة تُسبب المفاسد الكثيرة، فإن الفتاة إذا لم تتزوج في سن مبكرة فقد يؤدي بها الأمر إلى الفساد فساد الأخلاق والزني -والعياذ بالله-، وهذا أمر من أعظم المفاسد.

الأمر الثاني: بالنسبة لهذه القضية المعينة في هذه القبيلة، فأرى أن يُرْفَع الأمر لولاة الأمور، فولاة الأمور هم الذين عليهم التنفيذ، وأن يُلزموا هؤلاء بالتمشي على ما جاءت به الشريعة؛ من أن المرأة تُزوَّج من كان كفنا في دينه وخُلقه.

مطالب مرتبط:

(۵۱۰۲) حکم بی‌توجهی پدر به مسئولیت‌های شرعی و اخلاقی در قبال فرزندان

اگر آن چیزی که در مورد پدرتان گفتید درست باشد، یعنی اینکه نماز نمی خواند، هیچگونه حق سرپرستی بر شما ندارد، زیرا با ترک کردن نماز کافر می شود و کافر هیچ گونه ولایت و سرپرستی بر مسلمان ندارد....

ادامه مطلب …

(۵۰۸۵) حکم نکاح بدون اذن ولی

چنین ازدواجی صحیح نمی باشد...

ادامه مطلب …

(۵۰۹۵) حکم شرعی عقد نکاح در صورت کفر والدین زن در هنگام ازدواج

در مورد ازدواج با زن مسلمانی که پدرش مسلمان نیست، واجب این است که سرپرست این زن مسلمان باشد و اگر پدر مسلمان نباشد فردی دیگری که مسلمان است به عنوان سرپرست انتخاب می­شود....

ادامه مطلب …

(۵۱۰۵) جایگاه قاضی در نکاح دختران بالغ در صورت اختلال روانی ولی شرعی

هرگاه ولی از ازدواج زن با فرد دین دار مخالفت کرد، سرپرستی وی به دیگر نزدیکان واگذار می­شود، پس اگر همه­ی نزدیکان با از پذیرفتن این مسوولیت دوری کردند، در انیجا مسوولیت ازدواج به قاضی دادگاه سپرده می­شود...

ادامه مطلب …

(۵۱۰۰) جایگاه ولیّ در عقد نکاح

هرگاه فردی دین دار به خواستگاری دختری رود که دختر، و برادرانشان از وی راضی هستند، به ازدواج در آورده می­شوند، و هر فردی بخواهد در این زمینه مخالفت ورزد به وی اهمیتی داده نمی­شود، اگرچه هم آن فرد ولی وسرپرست دختر باشد...

ادامه مطلب …

(۵۰۹۳) حکم نیابت در عقد نکاح در صورت غیبت ولیّ اصلی و حضور برادران

عاقد کسی بوده که این زن را به عقد ازدواج‌ در­آورده است که در این حالت چنین عقد نکاحی فاسد و صحیح نمی‌باشد. زیرا با قرآن، سنت و اعتبار صحیح مخالفت می‌کند....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه