سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۵۰۹۲) حکم عقد ازدواج با اذن برادر کوچک در غیاب ولی اصلی

(۵۰۹۲) سوال: برادرانی دارم از لحاظ سنی از من کوچکتر هستند و خواهری دارم که به سن ازدواج رسیده است در حالی که بنده برای تجارت به خارج از کشور سفر کرده بودم خواستگاری برای خواهرم آمده و برادر کوچکترم با این خواستگاری موافقت کرده و عقد ازدواج را بسته اند، بدون اینکه از من اجازه بگیرند و یا اینکه با من مشورت کنند، آیا چنین ازدواجی صحیح است؟

جواب:

بله چنین ازدواجی صحیح است به شرطی که برادرت فردی عاقل،  بالغ و فهمیده باشد و بتواند خوب و بد را تشخیص دهد و خواهرت با این ازدواج موافق بوده و برادری داشته که از لحاظ پدر و مادری با شما مساوی بوده است. اما در صورتی که شما برادر تنی دختر باشید و برادری که او را به ازدواج در آورده برادر پدری باشد حق این مسوولیت با شما بوده و شما به عنوان سرپرست دختر به حساب می آیید، اما اگر برادرت، برادر تنی دختر باشد و شما برادر پدری دختر باشید حق با او است، اما در صورتی که این نسبت بین شما در یک سطح باشد و هردو نفرتان برادر تنی دختر باشید یا اینکه هر دو نفرتان برادر پدری این دختر باشید در این حالت یکی از شماها حق سرپرستی این دختر را دارید و می توانید او را به ازدواج در آورید و این عقد صحیح است در حالی که بالغ، عاقل و فهمیده باشد و دختر هم موافق باشد.

آیا برادر بزرگتر این اجازه را ندارد؟

شیخO  در پاسخ می گوید: بله اولویت با برادر بزرگتر نیست، اما از باب ادب و احترام بهتر این است که با او مشورت شود، زیرا غالبا برادر بزرگتر فهمیده تر و داناتر به امور و احوال مردم است در غیر این صورت برادر کوچکتر بهتر از او است.

اگر برادر کوچکتر این صلاحیت را نداشته باشد که بتواند همسری با ایمان برای خواهرش پیدا کند؟

شیخ در پاسخ می گوید این قضیه بر می­گردد به اینکه این فرد عادل نیست پس در این صورت اجازه ی سرپرستی ندارد و تشخیص دادن اینکه آیا برادرش عدالت دارد و یا ندارد از طریق دادگاه مشخص می­گردد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: لي أخوة ذكور أصغر مني سنا، ولي أختُ في سن الزواج، وفي حالة غيابي عن البلد لطلب الرزق تقدم خاطب لأختي، فوافقه أخي الأصغر مني، وعقد له عليها بدون إذني، أو أخذ مشورتي، فهل يجوز له ذلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى : نعم يجوز له ذلك إذا كان بالغا عاقلا رشيدا، يعرف الكفء من غيره، ووافقت أختك على ذلك، ما دام أخا لها مساويًا لك؛ لكونه شقيقا، وأنت شقيق أو لأب، وأنت لأب.

أما إذا كنت أنت الشقيق، وهو الذي لأب، فإن الحق لك دونه، فأنت الولي شرعًا. وأما إذا كان هو الشقيق، وأنت الذي لأب، فالحق له دونك. لكن إذا تساويتها، كلكما شقيق لهذه البنت، أو كلكما أخ لأب لهذه البنت، فإن أي واحد منكما يتولى زواجها، فعقده صحيح إذا كان بالغا عاقلا رشيدا، ورضيت به المرأة، ولا حرج عليه في ذلك أيضًا.

ليس الحق للأكبر في السِّنِّ؟

فأجاب رحمه الله تعالى: نعم ليس له أولوية، لكنه من باب المروءة ينبغي أن يشاور؛ لأنه في الغالب يكون أعرف وأدرى بالناس، وبأحوال الناس في الغالب، وإلا فقد يكون الأصغر خيرا منه.

ولكن إذا عرف أو اشتهر أن هذا الأخ الأصغر أنه سيئ التصرف، قد لا يختار لها زوجا صالحا؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: هذا يرجع إلى كَوْنِه فاقد العدالة، فإذا كان فاقد العدالة، وكان ظاهرًا أنه ليس بعدل، فإنه لا يصح أن يكون وليا، وحينئذ يجب أن ينظر في هذا من قبل المحكمة.

مطالب مرتبط:

(۵۱۰۱) آیا ازدواج بدون رضایت پدر گناه است؟

تا زمانی که این ازدواج از طریق قانون و دادگاه صورت گرفته است، و قاضی تصمیم گرفته که خودش را به ازدواج این فرد در بیاورد، نیازی نیست که دراین باره پرس و جو شود....

ادامه مطلب …

(۵۰۹۴) حکم انتقال ولایت نکاح از پدر به فرزند در صورت عدم شایستگی ولیّ شرعی

هرگاه ولی و سرپرست به تکرر خواستگارانش را رد کند و جواب منفی دهد، فاسق شمرده می‌شود و عدالت از وی برداشته می‌شود و هیچ کاری را که عدالت در آن شرط است را انجام‌نمی‌دهد و ولایتش به فرد بعدی انتقال پيدا می‌کند....

ادامه مطلب …

(۵۱۰۵) جایگاه قاضی در نکاح دختران بالغ در صورت اختلال روانی ولی شرعی

هرگاه ولی از ازدواج زن با فرد دین دار مخالفت کرد، سرپرستی وی به دیگر نزدیکان واگذار می­شود، پس اگر همه­ی نزدیکان با از پذیرفتن این مسوولیت دوری کردند، در انیجا مسوولیت ازدواج به قاضی دادگاه سپرده می­شود...

ادامه مطلب …

(۵۱۰۳) حکم ازدواج‌های تحمیلی و ظلم در حق دختران

این از عدالت نیست که زن را از ازدواج با فردی که از دین و ایمانش راضی هستند منع کنند...

ادامه مطلب …

(۵۰۹۶) آیا پدری که تازه مسلمان شده و شکاک است می‌تواند سرنوشت ازدواجم را تعیین کند؟

در صورتی که این سرپرست فردی فاسق باشد و گناهان کبیره ای که او را از دایره ی اسلام خارج نمی کند انجام می دهد بر اساس یکی از اقوال اجازه دارد سرپرستی دخترش را بر عهده بگیرد...

ادامه مطلب …

(۵۱۰۰) جایگاه ولیّ در عقد نکاح

هرگاه فردی دین دار به خواستگاری دختری رود که دختر، و برادرانشان از وی راضی هستند، به ازدواج در آورده می­شوند، و هر فردی بخواهد در این زمینه مخالفت ورزد به وی اهمیتی داده نمی­شود، اگرچه هم آن فرد ولی وسرپرست دختر باشد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه