(۴۹۴۷) سوال: چندین سال است که با کوشش و تلاش فراوان مشغول کار بوده‌ام اما هیچ سودی برایم نداشت و چند وقت پیش به این فکر کردم که کار و شغلی به درد بخور پیدا کنم. اما هر جا که برای استخدام مراجعه می‌کردم از من تقاضای مدرک یا گواهینامه یا هر چیزی که دال بر اثبات توانایی‌هایم باشد می‌کردند. از آنجا که من هیچ مدرک و گواهینامه‌ای نداشتم، مدرک یکی از برادرانم را آورده و نام او را با نام خود عوض کردم و اینگونه توانستم به آن شغل دست یابم. لطفا مرا راهنمایی بفرمایید خداوند به شما اجر عنایت بفرماید. آیا گناهی متوجه من است. به نظر شما حکم شرع در این باره چیست؟
جواب:
این کار حرام است. زیرا هم دروغ گفته‌ای و هم مال حرام خورده‌ای و حتی خیانت هم کرده‌ای.
اما به این دلیل کذب است که نام خود را به دروغ بر آن مدرک نهاده‌ای در حالی که مدرک از آن تو نیست و به این دلیل خیانت است که کارفرما این کار را تنها به کسی که مدرک دارد واگذار خواهد کرد و تو با این مدرک جعلی به او خیانت کرده‌ای. مال باطل بودن آن هم از این جهت است که مالی که از این کار به دست آورده‌ای حرام است، زیرا از لحاظ فنی مستحق دریافت آن نیستی.
پس بر تو واجب است که به درگاه ایزد متعال توبه کنی و این کار را ترک کنی و به دنبال کاری بگردی که مناسب احوالات و مرتبه تو باشد، وگرنه مطمئن باش که مالی که از شغل فعلی خود به دست می‌آوری کاملا حرام است و در آن گناه و معصیت وجود دارد و هرگز خطر مال حرام را دستکم نگیر زیرا مال حرام باعث می‌شود دعاهایت مستجاب نگردد، چنانکه در حدیث صحیح آمده است که پیامبر اکرم ﷺ فرموده است«إِنَّ اللهَ طَيِّبٌ لا يَقْبَلُ إِلا طَيِّبًا، وَإِنَّ اللهَ أَمَرَ الْمُؤْمِنِينَ بِمَا أَمَرَ بِهِ الْمُرْسَلِينَ، فَقَالَ: «يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ» وَقَالَ: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ» ثُمَّ ذَكَرَ الرَّجُلَ يُطِيلُ السَّفَرَ أَشْعَثَ أَغْبَرَ، يَمُدُّ يَدَيْهِ إِلَى السَّمَاءِ، يَا رَبِّ، يَا رَبِّ، وَمَطْعَمُهُ حَرَامٌ، وَمَشْرَبُهُ حَرَامٌ، وَمَلْبَسُهُ حَرَامٌ، وَغُذِيَ بِالْحَرَامِ، فَأَنَّى يُسْتَجَابُ لِذَلِكَ؟»: «الله پاک است و فقط پاکيزه را می پذيرد. الله به مؤمنان همان دستوری را داده که به پيامبران داده است؛ چنانکه می فرمايد: «يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ» [مومنون: ۵۱] «(دستور داديم:) ای پيامبران، از نعمت های پاکی که نصيب تان کرده ايم، بخوريد و کارهای شايسته انجام دهيد؛ همانا من به کردارتان دانا هستم». و می فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ» [بقره: ۱۷۲] «ای کسانی که ایمان آورده اید، از چیزهای پاکیزه ای که روزیِ شما کرده ایم بخورید». سپس درباره ی شخصی سخن گفت که سفری طولانی کرده و ژوليده موی و غبارآلود است؛ دستانش را به سوی آسمان بلند می کند و می گويد: پروردگارا، پروردگار؛ درحالی که آب و غذا و لباسش (از مال) حرام بوده و با حرام تغذيه شده است؛ چگونه دعای چنين شخصی پذيرفته می شود؟»
پس پیامبر فرموده است که دعای کسی که خوراک و پوشاک و … او حرام باشد حتی با رعایت اسباب اجابت دعا، مستجاب نخواهد شد که این تهدیدی بسیار شدیداللحن برای بازداشتن خلق از خوردن مال حرام است و از خداوند می‌خواهم که به ما و شما سلامتی عنایت بفرماید.
