(۴۹۴۵) سوال: من شغل بسیار سختی داشتم و نتوانستم آن را ادامه دهم و تصمیم گرفتم شغل راحتتری پیدا کنم و چیزی به جز کار در شرکت دخانیات یا شرکت ساخت سیگار گیرم نیامد و اکنون چند ماهی می‌شود که در این شرکت مشغول به کار هستم. با علم به اینکه من سیگار یا هر نوع دخانیات دیگر مصرف نمی‌کنم و همچنین با اخلاص و جدان کاری در این کارخانه کار می‌کنم، آیا پولی که از این طریق به دست می‌ آورم حلال است؟

جواب:

کار کردن در این شرکت تولید سیگار ابدا بر تو حلال نیست، زیرا ساخت سیگار و تجارت با سیگار در زمره تجارت با محرمات است و کار کردن در شرکتی که سیگار تولید می‌کند، مشارکت و تعاون در این کار حرام محسوب می‌گردد و خداوند منان در کتاب خویش می‌فرماید:{ وَتَعَاوَنُوا۟ عَلَى ٱلْبِرِّ وَٱلتَّقْوَىٰ ۖ وَلَا تَعَاوَنُوا۟ عَلَى ٱلْإِثْمِ وَٱلْعُدْوَٰنِ}{ و در راه نیکو کاری و پرهیزگاری با همدیگر همکاری کنید و (هرگز) در راه گناه و تجاوز همکاری نکنید}(مائده: ٢)

پس ماندن تو در این شرکت حرام است و حقوقی که از این شرکت کسب می‌کنی کاملا حرام است و باید به درگاه خدا توبه کنی و این شغل را ترک بگویی. درآمد کمی که از راه حلال به دست آید بسیار بهتر است از درآمد بسیار زیادی که راه حرام به دست آید. زیرا خداوند به مال حرام برکت نمی‌دهد و صدقه از مال حرام را قبول نمی‌کند و مال حرام پس از مرگ صاحب مال برای وی عذاب و زحمت و برای بازمندگان آسایش و نعمت خواهد بود.

و آگاه باش که پیامبر اکرم ﷺ فرموده است«إِنَّ اللهَ طَيِّبٌ لا يَقْبَلُ إِلا طَيِّبًا، وَإِنَّ اللهَ أَمَرَ الْمُؤْمِنِينَ بِمَا أَمَرَ بِهِ الْمُرْسَلِينَ، فَقَالَ: «يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ» وَقَالَ: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ» ثُمَّ ذَكَرَ الرَّجُلَ يُطِيلُ السَّفَرَ أَشْعَثَ أَغْبَرَ، يَمُدُّ يَدَيْهِ إِلَى السَّمَاءِ، يَا رَبِّ، يَا رَبِّ، وَمَطْعَمُهُ حَرَامٌ، وَمَشْرَبُهُ حَرَامٌ، وَمَلْبَسُهُ حَرَامٌ، وَغُذِيَ بِالْحَرَامِ، فَأَنَّى يُسْتَجَابُ لِذَلِكَ؟»: «الله پاک است و فقط پاکيزه را می پذيرد. الله به مؤمنان همان دستوری را داده که به پيامبران داده است؛ چنانکه می فرمايد: «يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ» [مومنون: ۵۱] «(دستور داديم:) ای پيامبران، از نعمت های پاکی که نصيب تان کرده ايم، بخوريد و کارهای شايسته انجام دهيد؛ همانا من به کردارتان دانا هستم». و می فرماید: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ» [بقره: ۱۷۲] «ای کسانی که ایمان آورده اید، از چیزهای پاکیزه ای که روزیِ شما کرده ایم بخورید». سپس درباره ی شخصی سخن گفت که سفری طولانی کرده و ژوليده موی و غبارآلود است؛ دستانش را به سوی آسمان بلند می کند و می گويد: پروردگارا، پروردگار؛ درحالی که آب و غذا و لباسش (از مال) حرام بوده و با حرام تغذيه شده است؛ چگونه دعای چنين شخصی پذيرفته می شود؟«

پس پیامبر فرموده است که دعای کسی که خوراک و پوشاک و … او حرام باشد حتی با رعایت اسباب اجابت دعا، مستجاب نخواهد شد و بنابراین عقل سلیم حکم می‌کند که انسان از خوراک حرام بپرهیزد  { ٱلْـَٔاخِرِ ۚ وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجْعَل لَّهُۥ مَخْرَجًۭا*وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ ۚ}{و هرکس که از الله بترسد، (الله) راه نجاتی برای او قرار می‌دهد.* و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد،}(طلاق ٢-٣)، {وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجْعَل لَّهُۥ مِنْ أَمْرِهِۦ يُسْرًۭا }{ و هرکس از الله بترسد، (الله) کارش را برایش آسان می‌سازد.}(طلاق ٤)

پس نصیحت من به تو این است ای برادر عزیز که تقوای خدا را پیشه کرده و از این شغل استعفا دهی و رزق حلال و پاکیزه از خداوند طلب کنی تا خداوند به تو برکت عنایت بفرماید.