(۴۹۰۸) سهم‌الارث همسران، دختران و برادر در صورت فوت زوج و یکی از دختران

(۴۹۰۸) سوال: زنی شوهرش فوت کرده است. شوهر او یک زن دیگر و پنج دختر دارد که یکی از دختران فوت کرده و از خود ارثی بر جای گذاشته است. این دختر یک برادر تنی دارد. لطفا به ما بفرمایید که به هر کدام از همسران، خواهران و همچنین به برادر چه مقدار ارث خواهد رسید؟

جواب:

این مساله فرضی در حقیقت خود متضمن دو مساله است ودر آن تناقض وجود دارد و پیشتر در این برنامه گفتیم که مسائل فرضی نباید در این برنامه مطرح شوند زیرا ممکن است به تفصیل زیادی نیاز داشته باشند و ارایه جزئیات در باب این مسایل ممکن است وقت شنوندگان را ضایع کند و بهتر است این مسائل فرضی از طلبه‌های کشور خودشان پرسیده شود یا اینکه به صورت خصوصی برای یکی از علما به صورت مکتوب فرستاده شود و پاسخ از ایشان اخذ گردد.

اما درباره مساله اول: در این مساله ارثیه به بیست و چهار قسمت تقسیم می‌گردد: به دو همسر یک هشتم یعنی سه قسمت از بیست و چهار قسمت می‌رسد و برای پنج دختر نیزشش قسمت از این بیست و چهار قسمت منظور می‌گردد و بقیه سهم به برادر می‌رسد، اما در مورد دختری که فوت کرده نمی‌دانیم که آیا مادر او یکی از این زوجین است یا خیر؟ زیرا در این سوال بیان نشده است.

از سوی دیگر نمی‌دانیم آیا این دختر خواهر چهار دختر دیگر از سمت پدر است یا خواهر تنی است. اما در حالت کلی چه خواهر تنی باشد چه خیر فرض یکسان است و در نتیجه در جواب می‌گوییم: اگر یکی از این دو زوج مادر این دختر باشند یک ششم به صورت فرضی به او تعلق می‌گیرد. اما خواهرانش چه خواهر تنی باشند چه خواهر پدری، به آنها دو سوم ارث تعلق خواهد گرفت. یعنی یک سوم نصیب دختر و بقیه به عموی تنی وی می‌رسد. اما الان مشکل در یک ششم است که اگر یکی از این زنها مادر او بود به مادر او می‌رسد و اگر هیچکدامشان مادر وی نبود به عموی او خواهد رسید. به خواهران او نیز دو سوم خواهد رسید و یک سوم باقیمانده هم به عموی آنها می‌رسد و اکنون سهم دختر دیگر بدین شرح است. این سهم به شش قسمت تقسیم می‌شود، چهار خواهر وی چهار سهم از این شش سهم را به ارث خواهند برد، حال دو سهم می‌ماند که اگر یکی از این زنان مادر وی بود، یکی از این دو سهم باقیمانده به او اختصاص داده می‌شود و سهم ششم به عمویش خواهد رسید. اما اگر هیچ کدام از ین دو زن مادر وی نبودند و او مادری نداشت، هر دو سهم باقیمانده به عمو می‌رسند. و من الله توفیق.

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: امرأة توفي زوجها، وخلف بعده امرأتين، وخمس بنات، وواحدة من البنات توفيت، وخلف بعده إرثا، وله أخ شقيق من أمه وأبيه، أفيدونا ما مقدار الذي يأخذه الزوجتان، والذي يأخذه الأخ، والذي يأخذه البنات؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: هذه المسألة الفَرْضية تضمنت في الحقيقة مسألتين، لأن فيها مناسخة، وقد سبق أن قلنا من على هذا المنبر: إن المسائل الفرضية لا ينبغي أن تعرض على هذا البرنامج، لأنها تحتاج إلى تفصيل أحيانا، والتفصيل هذا ربما يضيع وقت المستمع لكثرته، وهذا هو الذي أرجحه أن المسائل الفرضية تُعرَض على طلبة العلم في بلادهم، أو يُكتب بها كتاب خاص إلى أحد العلماء، ويجيب عليها. وبالنسبة للمسألة الأولى، وهو موت الأول عن امرأتين، وخمس بنات، وأخ شقيق، مسألته من أربعة وعشرين سهما للمرأتين الثمن ثلاثة من أربعة وعشرين، وللبنات الخمس الثلثان ستة عشر من أربعة وعشرين، وللأخ الشقيق الباقي خمسة من أربعة وعشرين ونصيب البنت الثانية المتوفاة ما ندري هل إحدى المرأتين أُمّ لها، أم لا؟ هذه واحدة، لأنه ليس في السؤال بيان ذلك.

ثانيا: لا ندري هل هذه البنت أخت للبنات الأربع الباقيات من الأب أو شقيقة، ولكن على كل حال، سواء كانت شقيقة، أم من الأب، فالفرض واحد، فنقول: إذا كانت إحدى المرأتين أُمّا لهذه البنت، فإن لها السدس فرضًا، وأما أخواتها، سواء كانت أخوات من الأب أو أخوات شقيقات، فلهن الثلثان، أي ثلثا نصيب البنت، يبقى الباقي يكون لِعَمها الشقيق، فصار الآن المشكلة في السدس إن كانت إحدى المرأتين أما لها، فإنه يكون لهذه الأم، وإن لم تكن أما لها، فإنه يعود إلى العم، فيكون لأخواتها الأربعة الثلثان، ولعمها الباقي الثلث، فصار الآن قسم مال البنت الأخيرة كالآتي: يُقسم من ستة أسهم لأخواتها الأربع الثلثان أربعة أسهم، ويبقى سهمان إن كانت إحدى المرأتين أُمَّا لها أخذت سهما من هذين السهمين، والسهم السادس يكون للعم، وإن لم تكن أُمَّا لها، وليس لها أُمّ، فإن السهمين يكونان جميعا للعم، والله الموفق.