(۴۸۳۳) حکم تقسیم ارث در زمان حیات پدر بدون در نظر گرفتن همه فرزندان

(۴۸۳۳) سوال: پدرم فوت کرده است – یرحمه الله -. در زمان حیاتش با دو زن ازدواج کرده بود که یکی از آنها مادر من بود. از او نه فرزند داشت و از زن دیگر نیز سه فرزند. در زمان حیاتش از ترس اینکه پس از مرگش در میان فرزندانش اختلافی نیفتد، اموالش را میان آنها تقسیم کرد. اما این تقسیم را وقتی انجام داد که زن اول سه بچه و زن دوم شش بچه داشت. پس از انجام این تقسیمات زن دوم سه بچه دیگر به دنیا آورد و پس از آن پدرمان فوت کرد. حال باید چه کنیم؟ آیا پدرم با اقدام به تقسیم اموال مرتکب گناه شده است؟

جواب:

تقسیم اموال بین فرزندان اگر بر پایه عدل صورت بگیرد سهم هر پسر دو برابر هر دختر باشد هیچ اشکالی ندارد. اما با وجود این انجام دادن این کار به صلاح نیست، زیرا اگر کسی اموالش را بین فرزندانش تقسیم کند این اموال از تملک او خارج می‌گردند و ممکن است بعدها به آنها نیاز پیدا کند و یا اینکه همانطور که در این سوال آمده است فرزندان جدیدی به دنیا بیایند.

پس انسان نباید در زمان حیاتش اموالش را میان فرزندانش تقسیم کند؛ حتی اگر بداند که در آینده دیگر صاحب فرزندان جدیدی نخواهد شد و دلیل این امر هم این است که همانطور که اشاره کردیم او با این کار این اموال را از مایملک خود خارج می‌کند در حالی که ممکن است در آینده به این اموال احتیاج پیدا کند واما اینکه دلیل اقدام به تقسیم اموال این بوده که از این می‌ترسیده که پس از مرگش میان فرزندانش اختلاف بیفتد، این ترس در زمره سوظن قرار می‌گیرد و الله سبحان خود چگونگی تقسیم ارث پس از مرگ مورث را تعیین نموده و انسان در حدی نیست که خود این کار را انجام دهد و وقتی که فوت کرد همه چیز در تقسیم اموال مشخص است و امکان اشتباه وجود ندارد زیرا الله مواریث و امور مربوط به وراثت را به روشنی و به کاملی مشخص نموده است و برای مثال در انتهای آخرین آیه از آیات مواریث فرموده: {يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أَنْ تَضِلُّوا ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ}{الله (احکام خویش را) برای شما بیان می‌کند تا گمراه نشوید، و الله به همه چیز داناست } (نساء: ١٧٦)

تعداد بازدید: 3

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: والدي متوفّى -يرحمه الله- وقد كان متزوجا من امرأتين، إحداهما هي والدتي التي أنجبتني وله منها تسعة أولاد، وهو متزوج من امرأة أخرى، وله منها ثلاثة أولاد، وفي حياته قام بتقسيم أملاكه خوفا من الخلاف بين الأولاد، ولكنه قام بتقسيم تلك الأملاك عندما كان له من الزوجة الأولى ثلاثة أولاد، ومن الثانية ستُ أولاد فقط، ثم بعد التقسيم أنجبت الثانية ثلاثة أولاد، والآن هو متوفى، فماذا علينا أن نفعل من بعده، وهل عليه إثم في قسمته تلك؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: قسمة ماله بين أولاده لا حرج عليه فيها ما : دامت القسمة على مقتضى العدل، بأن يكون للذكر مثل حظ الأنثيين، ولكن مع ذلك لا ينبغي أن يفعل، لأنه إذا قسم ماله بينهم أخرجه عن ملكه، وربما يحتاج إليه في حياته، ثم إنه قد يحدث له أولاد جدد، كما في هذا السؤال.

فالذي ينبغي للإنسان ألا يقسم ماله على ورثته في حياته، حتى وإن قدر أنه لا يرجو أولادا في المستقبل، وذلك لما أشرنا إليه من كونه قد يحتاج إلى ماله، ويكون قد أخرجه من ملكه، وأما قوله إنه قسم ذلك لئلا يكون بين الأولاد خلاف بعد موته. فهذا سوء ظن، والله سبحانه تعالى قد جعل الميراث يقسم بعد موت المورث، فقد لا يليق بالإنسان أن يقسم ماله على ورثته، فإذا توفاه الله -عز وجل- فإن الأمر معلوم لا يمكن أن يقع به اشتباه، لأن الله – تعالى – بين المواريث بيانا كافيا شافيا، كما قال الله -تعالى- في آخر آية من آيات المواريث ﴿ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أَن تَضِلُّوا وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴾ [النساء:176].