سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۴۸۲۷) آیا مادر می‌تواند سهم ارث خود را به برادرش بدهد و فرزندانش را از آن محروم کند؟

(۴۸۲۷) سوال: مادری دارم که سهم الارثش را از پدر متوفایش گرفته و آن را به برادر تنی خود بخشیده است. با علم به اینکه مادرم هشت فرزند دختر و پسر دارد آیا این کاری که انجام داده درست است؟ و سهم فرزندانش از ارث او چیست؟

جواب:

این خانم همانطور که فرد سوال کننده می‌گوید، سهم ارث خود را از پدر دریافت کرده و تمام آن را به برادرش بخشیده است، حال یکی از فرزندانش میپرسد که آیا این کار صحیح است یا خیر؟ جواب: اگر این کار را در حالت صحت کامل انجام داده است کاملا بلا اشکال است و می‌تواند هر طور می‌خواهد در مال خود دست برد به شرطی که در بین فرزندانش تبعیض قایل نگردد، اما اینکه پول خود را به برادر یا هر کس دیگر از نزدیکانش بدهد هیچ منعی ندارد و حق طبیعی اوست. اما درباره سوال اینکه حق فرزندان از سهم الارث چیست، اگر منظور وی سهم الارث پدرش است که فرزندان تا مادر زنده است هیچ حقی ندارند و هرگاه فوت کرد بر طبق شریعت اسلامی اموال او تقسیم میگردد و اکنون نمیتوان هیچ حکمی داد. اما اگر این بخشش به برادر را در حالی انجام داده که دچار بیماری سختی بوده و بیم مرگ داشته یا هر چیز دیگر مانند این، در این حالت تنها میتواند برای ثلث مال خود تصمیم بگیرد و اگر ارثی که از پدر برده بیش از یک سوم اموالش است، این انتقال اموال منوط به اجازه فرزندان میگردد. اما اگر کمتر از یک سوم بود کاملا به برادرش تعلق می‌گیرد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: لي والدة ، وقد وَرِثَت نصيبها من أبيها المتوفى، فأعطته لأخيها الشقيق، علما بأن لها ثمانية أولاد بين ذكور وإناث، فهل تجوز مثل هذه الهبة شرعا، وما مقدار نصيب أولادها من إرثها؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذه المرأة كما قال السائل ورثت من أبيها، ثم أعطت أخاها جميع ما ورثته من أبيها ، وأحد أبنائها يسأل هل هذه العطية جائزة؟ فنقول: إذا كانت هذه العطية في حال صحتها، فإنها جائزة، فلها أن تتصرف في مالها بما شاءت، غير أنها لا تُفَضّل أحدا من أولادها على أحد، أما أن تعطي أخاها، أو أحدا من أقاربها سوى أولادها، فلها الحق في ذلك، ولا أحد يمنعها منه، وأما سؤاله ما نصيبه من إرثها، فإن أراد ما نصيبه من إرثها من أبيها، فليس لهم حق فيه ما دامت الأم على قيد الحياة، وإذا ماتت، فإن إرثها يقسم على حسب ما تقتضيه الشريعة في وقت موتها، ولا يمكن الحكم عليه الآن، أما إذا كانت أعطت أخاها هذا الميراث الذي ورثته من أبيها في مرض موتها المخوف، أو ما في حكمه، فإنه ليس لها أن تتصرف فيما زاد على الثلث، فإن كان إرثها من أبيها أكثر من ثلث مالها، فإنه يتوقف على إجازة الورثة، وأما إذا كان أقل من ثلث مالها عند موتها، فإن عطيتها تامة.

مطالب مرتبط:

(۴۸۰۶) آیا قبول هدیه از کسی که میدانیم با ربا کار میکند جایز است؟

بله قبول هدیه از کسی که با ربا کار می­کند جایز است. همچنین خرید و فروش با او و قبول دعوتش نیز بلااشکال است زیرا پیامبرﷺ هدیه یهودیان را قبول می­کرد و از آنها برای خانواده­اش غذا می­خرید...

ادامه مطلب …

(۴۸۴۵) حکم هدیه گرفتن از کارگاه ارثی برادران

اگر این کارگاه از آن پدر بوده و او آن را به دو پسرش داده که فقط در آن کار کنند، نه برای برادر مادری و نه و برای هیچ کس دیگر حلال نیست که از آن کارگاه چیزی به تملک خود درآورند..

ادامه مطلب …

(۴۸۳۲) حکم بخشش خانه پدری به یک فرزند بدون در نظر گرفتن سایر وراث

اینکه پدرت این خانه را به تو داده و هیچ سهمی از آن به خواهرانت نداده کاملا حرام است و جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۴۸۳۵) آیا پدر می‌تواند به یکی از فرزندانش که به او کمک می‌کند، امتیاز بیشتری بدهد؟

اگر پسری نزد پدرش کار می‌کند و پدرش حقوقی معادل قیمت روز برای او تعیین می‌کند و اجاره منزل خود را نیز معادل قیمت روز بازار و نه کمتر تعیین کرده، در این حالت این مساله بلااشکال است و تبعیض و ستم محسوب نمی‌گردد...

ادامه مطلب …

(۴۸۰۳) حکم هدایایی که صبح روز عروسی به عروس داده میشود چیست؟

شکی نیست که هدایا جزو امور مستحب هستند زیرا باعث ایجاد محبت و الفت می­شوند...

ادامه مطلب …

(۴۸۲۵) حکم شرع درباره عدم انصاف والدین در قبال فرزندانشان

عدل بین اولاد و فرزندان واجب است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه