(۴۵۰۴) سوال: پدرم در کارشو نیازهای خانواده‌ام به من نیاز دارد و من برادر بزرگتری دارم که در شهری دیگر طلب علم می‌کند و من می‌خواهم به گهاد بروم اما پدر و مادرم راضی نمی‌شوند، آیا من حق دارم که به جهاد بروم با وجود این که برادرم می‌تواند جای من قرار گیرد و درسش را رها کند؟
جواب:
برای تو حلال نیست که به جهاد بروی و خانواده‌ات به تو نیاز دارند و تو را از رفتن به جهاد منع می‌کنند بلکه حتی اگر به تو نیاز هم نداشتند ولی به تو اجازه‌ی نمی‌دانند برای تو جایز نبود که به جهاد بروی زیرا نیکی به والدین از جهاد در راه اللهÀ افضل‌تر است همانگونه که در صحیحین از حدیث عبدالله بن مسعودJ ثابت است که می‌فرماید: «سَأَلْتُ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : أَيُّ الْعَمَلِ أَحَبُّ إِلَى اللَّهِ ؟ قَالَ : ” الصَّلَاةُ عَلَى وَقْتِهَا “. قَالَ : ثُمَّ أَيٌّ ؟ قَالَ : ” ثُمَّ بِرُّ الْوَالِدَيْنِ “. قَالَ : ثُمَّ أَيٌّ ؟ قَالَ : ” الْجِهَادُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ» [۱]: (از رسول الله ﷺ پرسيدم: اللهÀ متعال کدامین عمل را بیشتر دوست دارد؟ فرمود: «نمازِ سرِ وقت». گفتم: سپس کدام عمل؟ فرمود: «نيکی به پدر و مادر». گفتم: سپس کدام عمل؟ فرمود: «جهاد در راه الله»).
و اما برادرت که خودش را برای طلب علم فارغ کرده، در آن خیر زیادی است و امر عظیمی می‌باشد و طلب علم مانند جهاد در راه اللهÀ است زیرا اللهÀ در این فرموده‌اش آن را همسان جهاد قرار داد: {وَمَا كَانَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ لِیَنفِرُوا۟ كَاۤفَّةࣰۚ فَلَوۡلَا نَفَرَ مِن كُلِّ فِرۡقَةࣲ مِّنۡهُمۡ طَاۤىِٕفَةࣱ لِّیَتَفَقَّهُوا۟ فِی ٱلدِّینِ وَلِیُنذِرُوا۟ قَوۡمَهُمۡ إِذَا رَجَعُوۤا۟ إِلَیۡهِمۡ لَعَلَّهُمۡ یَحۡذَرُونَ} [سوره التوبة: ۱۲۲] : (نباید همه ی مومنان یک جا رهسپار (جهاد) شوند.چرا از هر گروهی، تعدادی خروج نمی کنند تا (آنان که به جهاد نرفته اند) در دینشان دانش بیاموزند و قومشان را آنگاه که نزدشان بازگشتند، بیم دهند تا (از مخالفت با فرمان الهی) بترسند): لذا اللهÀ فقه در دین را معادل جهاد در راه اللهÀ قرار داد و جنگ مسلمانان فقط با سلاح نیست بلکه با سلاح و فکر و اخلاق می‌باشد و جنگ فکری فقط با علم می‌توان انجام داد و اخلاق نیز فقط با علم و استقامت امکان پذیر است و چه بسا جنگ فکری دشمن در این سال‌ها مرگبارتر از جنگ با سلاح مادی باشد زیرا جنگ فکری بدون اجازه گرفتم وارد می‌شود و بدون جنگ (درگیری) اشغال می‌کند و این مرگبارتر و بزرگ‌تر از جهاد با سلاح مادی است و برای مسلمانان هر دو جهاد واجب است و برای همین اللهÀ به پیامبرش محمد فرمود: {یَـٰۤأَیُّهَا ٱلنَّبِیُّ جَـٰهِدِ ٱلۡكُفَّارَ وَٱلۡمُنَـٰفِقِینَ وَٱغۡلُظۡ عَلَیۡهِمۡۚ} [سوره التوبة: ۷۳] : (ای پیامبر! با کافران و منافقان جهاد کن، و برآنان سخت گیر باش): و معلوم است که رسول اللهﷺ با منافقین با سلاح مادی نجنگید و به آن دستور نداده است بلکه با منافقین با سلاح علمی و بیان و ارشاد جهاد کرده می‌شود بنابراین سفر برادرت برای طلب علم و رفتنش به شهر دیگر بدون شک در خیر بسیار زیادی می‌باشد اما خیر برای تو این است که کنار خانواده‌ات بمانی و به پدر و مادرت نیکی کنی و اگر مالی داری با مالت جهاد کن زیرا جهاد با مال مانند جهاد با نفس می‌باشد بلکه در کتاب اللهÀ قرین جهاد با نفس می‌باشد.
[۱] رواه البخاری (۵۲۷) و مسلم (۸۵).
