(۴۲۵۱) سوال: فرق بین طواف قدوم، طواف افاضه و طواف وداع چیست؟
جواب:
فرق بین آنها این است که طواف قدوم در صورتی که حج افراد و قران باشد سنت است و واجب نیست یعنی در صورتی که شخص در حج قران و افراد آن را ترک کند اشکالی ندارد و دلیل آن این است که عروة بن المضرّس در صبح روز عید همراه پیامبر ﷺ در مزدلفه نماز صبح خواند و به او خبر داد که کوهی را رها نکرده مگر کنار آن ایستاده است پیامبر ﷺ به او فر مود: «من شهد صلاتنا هذه، و وقف معنا حتی ندفع و قد وقف بعرفة قبل ذلك ليلا أو نهارا، فقد أتم حجه، و قضى تفثه»[۱]: (کسی که در این نماز ما حضور داشته و همراه ما ایستاده تا این که از مزدلفه به منی رفتیم و شب یا روز قبل آن در عرفه ایستاده حج او کامل شده و آن چه بر او واجب بوده را ادا کرده است) و پیامبر ﷺ طواف قدوم را ذکر نکرد و این دلالت میدهد بر این که واجب نیست.
طواف قدوم در عمره رکن است و تفاوتی ندارد عمرهی تمتع یا عمرهی مفرد باشد.
طواف افاضه: رکنی در حج است و آن طوافی است که بعد از وقوف در عرفه و مزدلفه است و حج جز با این طواف کامل نمیشود اما طواف وداع واجبی از واجبات حج و عمره است اما از ذات حج و عمره نیست به همین دلیل بر کسی که مکه را ترک نمیکند واجب نیست و فرق بین طواف واجب و طوافی که رکن است این است که بدون طواف رکن نسک کامل نمیشود اما طواف واجب که طواف وداع است نسک بدون آن کامل میشود اما اگر آن را ترک کرد بر او واجب است در مکه گوسفندی را ذبح نموده و بین فقرا تقسیم کند.
بنابراین فرق بدین صورت است: طواف قدوم مگر در عمره سنت است اما در عمره رکن است و طواف افاضه در حج رکن است و بدون آن کامل نمیگردد اما طواف وداع واجب است و نسک بدون آن کامل نمیشود اما در ترک نمودن آن فدیه واجب است که در مکه ذبح شده و بین فقرا تقسیم میشود.
[۱] تخریج آن گذشت.