(۴۱۱۵) سوال: مادرم در مغرب است و من در سعودی کار می‌‌کنم و می‌‌خواهم به سوی او هزینه را بفرستم تا این که برای ادای حج حاضر شود در حالی که محرمی همراه او نیست زیرا پدرم فوت شده است و برادران و دایی‌‌هایم توانایی آمدن برای ادای حج را ندارند؛ آیا جایز است به تنهایی بیاید و به تنهایی حج را ادا کند؟ لطفا پاسخ دهید.

جواب:

برای او جایز نیست به تنهایی برای ادای حج بیاید به دلیل فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «لا تسافر امرأة إلا مع ذي محرم»: (هیچ زنی سفر نکند مگر این که محرم همراه او باشد) لذا مردی سؤال نمود و گفت: ‌ای رسول الله ﷺ! همسرم به برای ادای حج رفته و من می‌‌خواهم در فلان غزوه شرکت کنم، پیامبر ﷺ فرمود: «انطلق فحج مع امرأتك»[۱]: (همراه همسرت به حج برو).

اگر زن محرمی نداشته باشد حج بر او واجب نیست و وجوب حج به خاطر عدم توانایی رسیدن به کعبه از او ساقط می‌‌شود و عدم توانایی در این جا شرعی است و یا این که ادای حج بر او واجب نیست بدین معنا که اگر فوت شد از اموالش برای حج به نیابت از او پرداخت می‌‌شود.

در هر صورت به خانم سؤال کننده می‌‌گویم: زن به خاطر عدم قدرتش بر ادای حج به خاطر عدم وجود محرم بر خود سخت نگیرد زیرا این کار به او ضرری نمی‌‌رساند و اگر بمیرد گناهی بر او نیست و او حج را ادا نکرده زیرا از لحاظ شرعی معذور بوده است و الله À می‌‌فرماید: {وَلِلَّهِ عَلَى النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ}[آل عمران: ۹۷](و برای الله حج خانه (کعبه) بر مردم واجب است (البته) کسانی که توانایی رفتن به سوی آن را دارند).

[۱] بخاري: كتاب جزاء الصيد، باب حج النساء، شماره­ى (۱۸۶۲)، و مسلم: كتاب الحج، باب سفر المرأة مع محرم إلى حج و غيره، (۱۳۴۱).