یکشنبه 20 ربیع‌الثانی 1447
۲۰ مهر ۱۴۰۴
12 اکتبر 2025

(۴۰۹۹) حکم انجام حج به نیابت از مادر سالمند و ناتوان از سفر

(۴۰۹۹) سوال: مادرم -الله عمرش را در خیر و طاعت زیاد کند- عمرش بیش شصت و پنج سال است و جسم او فرسوده و ضعیف شده است مگر این که او الحمدلله از نعمت چشم خوب همچنین راه‌‌ رفتن برخوردار است و دوست دارم حج را إن شاء الله به نیابت او انجام دهم  زیرا تحمل شلوغی یا راه رفتن طولانی را ندارد و به خاطر شفقت خود، دوست داشتن انجام خوبی‌‌ها و تقرب جستن به الله À به وسیله‌‌ی اطاعت پدر و مادر دوست دارم این واجب را به نیابت از او انجام دهم و الحمدلله موفق شدم حج واجب را انجام دهم از الله À می‌‌خواهم از ما و شما قبول کند؛ آیا جایز است با چنین حالتی که گفتم حج را به نیابت از او ادا کنم؟ بارک الله فیکم.

جواب:

اگر مادرت این‌گونه است ونمی‌‌تواند به مکه برسد و مناسک حج را مگر به سختی زیاد ادا کند اشکالی ندارد حج را به نیابت او ادا کنی به دلیل آن چه در صحیح بخاری و مسلم از حدیث ابن عباس Ç ثابت شده که زنی نزد پیامبر ﷺ آمد و گفت: ‌ای رسول الله ﷺ! حج زمانی واجب شد که پدرم پیر شده بود و نمی‌‌تواند بر سواری بنشیند؛ آیا حج را به جای او ادا کنم؟ فرمود: بله، حج را به جای او ادا کن[۱]؛ بنابراین اشکالی ندارد حج واجب را به نیابت از مادرت ادا کنی.


[۱] تخریج آن گذشت.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إن والدي – أَمَدَّ الله في عمرها بالخير والطاعة قد تجاوزت سن الخامسة والستين، وقَدْ نَحَل جِسْمُها وضَعُفَ، إلا أنها – والحمد الله – تتمتع ببصر جيد، وقُدْرَةٍ على المشي أيضا، وأرغب في أداء فَرِيضَةِ الْحَج نيابة عنها إن شاء الله ، فهي لا تَقْوَى على الزحام والمشي لمسافات طويلة، وشَفَقَةٌ مِنِّي عليها، وحُباً في عمل الخيرات والتقرب للمولى عز وجل- بطاعة الوالدين أرغب في تأدية هذه الْفَرِيضَة نيابة عنها، وقد وُفِّقْتُ – والله الحمد- في أداء الْحَجّة المفروضة عليَّ، نسأل الله سبحانه وتعالى أن يتقبل منا ومنكم صالح الأعمال، فهل يجوز أن أؤدي فَرِيضَةَ الْحَجِّ عنها والحال ما ذُكِرَ، بارك الله فيكم؟

فأجاب رحمه الله تعالى: إذا كانت أمك بهذه الْمَثَابَةِ لا تستطيع الوصول إلى مكة والقيام بمناسك الْحَجِّ إلا بِكُلْفَةٍ شديدة، فلا بأس أن تُؤَدِّيَ عنها الْفَرِيضَةَ لما ثبت في الصحيحين عن ابن عباس  رضي الله عنهما: أن النبي صلى الله عليه وسلم سألته امرأة فقالت: إن فَرِيضَةَ الله على عباده في الْحَجِّ أدركت أبي شَيْخًا كَبِيرًا، لا يَثْبُتُ على الرَّاحِلَةِ، أَفَأَحُجُ عنه؟ قال: «نعم». فلا حرج أن تقضي فَرِيضَة الْحَجِّ عن أمك.

مطالب مرتبط:

(۴۰۹۷) آیا دختر می‌تواند به جای پدر فوت شده حج ادا کند؟

بله، برای دختر و پسر جایز است حج را به جای پدرشان که فوت شده ادا کنند همچنین برای برادر جایز است به جای برادرش که فوت شده حج را ادا کند و اشکالی ندارد ...

ادامه مطلب …

(۴۰۸۴) حکم ادای حج به خرج صاحب‌کار با وجود توان مالی

اگر صاحب شرکت اجازه دهد جایز است....

ادامه مطلب …

(۴۰۵۵) شرایط و آدابی برای حج مقبول

این که قصدش از حج برای الله À باشد و این اخلاص است و در حجش از رسول الله ﷺ تبعیت کند و این متابعت است و هر عمل صالح جز با این دو شرط اساسی پذیرفته نمی­شود: اخلاص و تبعیت از پیامبر ﷺ...

ادامه مطلب …

(۴۱۲۰) آیا جایز است شوهر، همسرش را از ادای حج واجب باز دارد؟

جایز نیست شوهر همسرش را از ادای حج واجب باز دارد زیرا در معصیت خالق از مخلوق تبعیت نمی‌‌شود...

ادامه مطلب …

(۴۱۰۲) چه کسی مکلف به ادا کردن حج به نیابت از پدر و مادر هستند زمانی که زنده باشند؟

هیچ یک از مردم مکلف به نیابت از دیگری نیست زیرا عبادات بر شخص مکلف واجب است نه کسی دیگر و اگر عبادت کسی بر دیگری واجب می‌‌شد لازمه‌‌ی آن این بود که اگر آن را ادا نمی‌‌کرد گناهکار می‌‌شد...

ادامه مطلب …

(۴۰۸۶) حکم حج افراد مسن و بیمار

مادامی که نمی‌‌تواند، به جای او حج را ادا کنید و این بیماری است که امید بهبود آن وجود ندارد لذا به جای حج ادا می‌‌شود ...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه