سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۴۰۴۱) بهترین دعا در شب‌ قدر چیست؟

(۴۰۴۱) سوال: شب قدر را باید در چه شب‌هایی جستجو کنیم؟ بهترین دعا در شب‌ قدر چیست؟ نشانه‌های شب‌ قدر کدام است؟

جواب:

بیشترین شبی که امید می‌رود شب قدر باشد، شب بیست و هفتم است اما این شب به طور قطعی، شب قدر نیست؛ بلکه امید در آن بیشتر از دیگر شب‌ها است. با این وجود، دیدگاه برتر و راجح نزد علما این است که شب قدر جا به جا می‌شود لذا گاهی شب بیست و یکم، گاهی شب بیست و سوم، گاهی شب بیست و پنجم، گاهی شب بیست و هفتم، گاهی شب بیست و نهم و گاهی نیز در شب‌های زوج خواهد بود. الله À تعیین این شب ‌را به خاطر دو حکمت بزرگ از بندگانش پنهان نموده است:

حکمت اول: مشخص شود که چه کسی در این شب‌ها تلاش می‌کند تا شب قدر را درک نماید و به آن دست یابد. اگر شب قدر در یک شب معین بود، مردم فقط در همان شب به تلاش و کوشش در عبادت می‌پرداختند.

حکمت دوم: تا این که مردم اعمال صالح بیشتری انجام دهند تا به پروردگارشان نزدیک گردند و از آن عمل نیک خود بهره‌مند شوند.

بهترین دعا در این شب، درخواست عفو و بخشش است چنان که در حديث عایشه È آمده که گفت: «يا رسول الله! أرأيتَ إن وافقتُ ليلةَ القدر ما أدعو؟ قال: تقولین: اللهُمَّ إنَّكَ عَفُّو تُحِبُّ العَفوَ فَاعفُ عَنّي»[۱] : (ای رسول الله! اگر شب قدر را دریافتم، چه دعایی بگویم؟ فرمود: بگو: ای الله! قطعا تو بسیار بخشاینده‌ای و بخشیدن را دوست داری؛ پس مرا ببخش و بیامرز). این از بهترین دعاهایی است که در این شب‌ گفته می‌شود.

نشانه‌ی شب قدر، این است که خورشید در صبح‌گاه آن، صاف و بدون هیچ شعاعی طلوع می‌کند که این علامتِ دیر آن است. علامت‌های دیگری نیز دارد: مانند نور و روشنایی بیشتر در آن شب، آرامش مؤمن و احساس راحتی و آسوده خاطر بودن؛ تمام این‌ها از جمله نشانه‌های شب قدر است.


۱- مسند أحمد (٤٢/ ٢٣٦، شماره ٢٥٣٨٤). سنن ترمذی: أبواب الدعوات، باب جامع الدعوات عن النبي، شماره (۳۵۱۳). ترمذی می‌گوید: (این حدیث، حسن و صحيح است). سنن ابن ماجه: كتاب الدعاء، باب الدعاء بالعفو والعافية، شماره (۳۸۵۰).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة: ما الليالي التي نتحرى فيها ليلة القدر؟ وما أفضل دعاء يقال فيها؟ وما علاماتها؟

فأجاب رحمه الله تعالى: أرجى الليالي التي تُرْجَى فيها ليلة القدر هي ليلة سبع وعشرين، ولكنها ليست هي ليلة القدر جزمًا، بل هي أرجاها، ومع ذلك فإن القول الراجح عند أهل العلم أن ليلة القدر تتنقل؛ فتارة تكون في ليلة إحدى وعشرين وتارة تكون في ليلة ثلاث وعشرين، وفي ليلة خمس وعشرين، وفي ليلة سبع وعشرين وفي ليلة تسع وعشرين، وفي الأشفاع أيضًا قد تكون. وقد أخفاها الله -عز وجل- على عباده الحكمتين عظيمتين:

إحداهما: أن يتبين الجاد في طلبها الذي يجتهد في كل الليالي لعله يدركها ويصيبها، فإنها لو كانت ليلة معينة لم يجد الناس إلا في تلك الليلة فقط:

ثانيهما: أن يزداد الناس عملا صالحا يتقربون به إلى ربهم لينتفعوا به.

أما أفضل دعاء يُدعَى فيها فسؤال العفو كما في حديث عائشة أنها قالت: «يَا رَسُولَ اللَّهِ، أَرَأَيْتَ إِنْ وَافَقْتُ لَيْلَةَ الْقَدْرِ مَا أَدْعُو؟ قَالَ: تَقُولِينَ اللَّهُمَّ إِنَّكَ عَفُوٌّ تُحِبُّ الْعَفْوَ فَاعْفُ عَنِّي». فهذا من أفضل الأدعية التي تقال فيها.

وأما علامتها: فإنها أن تخرج الشمس صبيحتها صافية لا شُعاع فيها، وهذه علامة متأخرة، وفيها علامات أخرى كزيادة النور فيها، وطمأنينة المؤمن، وراحته وانشراح صدره، كل هذه من علامات ليلة القدر.

مطالب مرتبط:

(۴۰۴۴) دیدگاه شرع درباره‌ی کسی که شب معراج را از شب قدر برتر می‌داند، چیست؟

نظرم در این مسئله، این است که شب قدر برای امت از شب معراج، فضیلت بیشتری دارد اما برای رسول الله ﷺ چه بسا شب اسرا که همان شب معراج است فضیلت بیشتری داشته باشد زیرا این شب، مخصوص ایشان است و در آن به فضیلت‌ها و برتری‌هایی دست یافته که دیگران بدان دست نیافته‌اند....

ادامه مطلب …

(۴۰۳۳) آیا اعتکاف فقط در سه مسجد: مسجد الحرام، مسجد نبوی و مسجد الأقصى صحيح است؟

دیدگاه صحيح که جمهور علما بر آن هستند، این است که اعتکاف در غیر از آن سه مسجد نیز جایز است.....

ادامه مطلب …

(۴۰۳۵) حکم رفتن به مسجد جامع برای اعتکاف و ارتباط آن با شَدُّ الرِحال

(شَدُّ الرِحال) بدین معنا است که انسان به خاطر مسجد، از یک منطقه به منطقه‌ی دیگری سفر کند. بنابراین اگر مسجدی را انتخاب کنند که مزیتی همچون جمعیت زیاد، قرائت خوب و زیبای امام یا چیزهای دیگر دارد، این کارشان ایرادی ندارد....

ادامه مطلب …

(۴۰۳۰) چه چیزهایی اعتکاف ‌را باطل می‌کند؟

چیزی که اعتکاف را باطل می‌کند، مباشرت با همسر است؛ یعنی مباشرت همسر با هم‌بستری، بوسیدن با شهوت و... زیرا الله از هم‌بستری در اعتکاف نهی نموده....

ادامه مطلب …

(۴۰۳۹) چه زمانی آغاز شب قدر است؟

شب قدر در دهه‌ی آخر رمضان است و امید به بودن آن در هفت شب آخر این دهه، بیشتر و بیشتر است. همچنین امید به بودن آن در شب بیست و هفتم بیشتر و بیشتر است؛ اما جا به جا می‌شود...

ادامه مطلب …

(۴۰۳۴) آیا بهتر برای زن این است که در مسجد الحرام اعتکاف کند یا در مسجد نبوی؟

ایرادی ندارد که زن در مسجد الحرام، مسجد نبوی یا در هر مسجد دیگری اعتکاف کند به شرطی که فتنه‌ای وجود نداشته باشد. ....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه