(۳۸۳۰) حکم روزه نگرفتن در سفر در ماه رمضان

(۳۸۳۰) سوال: آیا روزه نگرفتن در سفر در ماه رمضان، جایز است؟ بسیاری از مردم با وجود این که با ماشین‌های راحت و مجهز به کولر سفر می‌کنند، روزه نمی‌گیرند و اگر روزه بگیرند خسته نمی‌شوند و احساس تشنگی نخواهند کرد اما باز هم روزه را می‌خورند. آیا این کارشان جایز است یا خیر؟

جواب:

این کار، جایز است زیرا الله ﷻ می‌فرماید: {فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمْ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضاً أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ} [البقرة: ۱۸۵] : (هر کس ماه رمضان را دریابد، باید آن ‌را روزه بگیرد و هر کس بیمار یا در سفر باشد، تعدادی از روزهای دیگر را روزه بگیرد). الله ﷻ هیچ قید و شرطی را برای مباح بودن روزه نگرفتن در سفر، بیان ننموده است لذا خودِ سفر، عذر و دلیلی برای جواز روزه نگرفتن است و تفاوتی ندارد که سخت باشد یا نباشد. به همین خاطر است که رسول الله ﷺ در سال فتح مکه، در روز بیستم ماه رمضان وارد مکه شد و چنان که شيخ الإسلام ابن تيميه Ë و ابن كثير Ë بیان نموده‌اند رسول الله ﷺ بقیه‌ی روزهای رمضان که در مکه بود را روزه نگرفت[۱]. با وجود این که ایشان در خودِ مکه حضور داشت. بنابراین خودِ سفر، روزه نگرفتن را مباح و جایز می‌کند و تفاوتی ندارد که روزه گرفتن سخت یا آسان باشد.

سؤال: شیخ بزرگوار! اما مگر چنین نیست که این حکم، مقیّد به روزهای محدودی مانند چهار روز یا همانند آن برای ماندن و روزه نگرفتن است؟

جواب: خیر، مقیّد نیست زیرا: «أقام النَّبِيّ ﷺ بمكة تسعة عشر يوماً يصلي ركعتين»[۲] : (رسول الله ﷺ نوزده روز در مکه ماند و نماز را دو رکعت می‌خواند)؛ وقتی قصر کردن نماز جایز باشد، روزه نگرفتن هم جایز است و بدین خاطر است که علما می‌گویند: روزه نگرفتن برای مریض و مسافری که نمازش را قصر می‌خواند، جایز است. بنابراین وقتی قصر خواندن نماز، جایز باشد معنایش این است که این شخص، مسافر است.

۱-تخریج آن گذشت.

۲- صحیح بخاری: كتاب المغازي، باب مقام النبي ﷺ بمكة عام الفتح، شماره (٤٢٩٨).

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: هل يجوز الفطر في السفر في شهر رمضان الكريم؟ أن الكثير من الناس يسافرون في سياراتٍ مُكيّفة ومريحة، ولكنهم يفطرون، مع العلم بأنهم لو أكملوا صيامهم لم يشعروا أو يُحسوا بشيء من التعب والظمأ، فهل عملهم هذا جائز أم لا؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: هذا العمل جائز ؛ لأن الله سبحانه وتعالى يقول: ﴿ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ آيَاءٍ أُخَر ) [البقرة: ۱۸۵]. ولم يذكر الله -تبارك وتعالى للسفر قيدا لإباحة الفطر فيه، فالسفر نفسه عذر يبيح الفطر، سواء حصلت فيه مشقة أم لم تحصل.

ولهذا قدم النبي صلى الله عليه وسلم مكة عام الفتح في اليوم العشرين من رمضان، وذكر شيخ الإسلام ابن تيمية وابن كثير – رحمهما الله – (أن النبي صلى الله عليه وسلم- أفطر بقية تلك الأيام التي قدم فيها مكة). أي الأيام الباقية من الشهر، مع أنه كان في مكة نفسها، فالحاصل أن السفر نفسه مبيح للفطر، سواء حصلت به مشقة أم لم تحصل.

لكن أليس هذا مُقيَّدًا بأيام معدودة؛ كأربعة أيام أو سواها، للبقاء والإفطار؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: لا ليس مُقيَّدًا، فإن النبي -عليه الصلاة والسلام – «أَقَامَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم بِمَكَّةَ تِسْعَةَ عَشَرَ يَوْمَا يُصَلِّي رَكْعَتَيْنِ. ومتى جاز قصْرُ الصلاة جاز الفطر، ولهذا العلماء يقولون: يجوز الفطر للمريض، وللمسافر الذي يقصُر، فمتى جاز قَصْرُ الصلاة فمعناه أنه مسافر.