(۳۶۸۹) سوال: همسرم فوت کرده و مقداری پول که آن را در حساب یک بانک اسلامی به ودیعه نهاده، به جا گذاشته است؛ این مبلغ میان فرزندان، شوهر و والدین وی تقسیم شده است. بانک، برداشت سهم این فرزندان کوچک را تا رسیدن آنان به سن رشد عقلی متوقف می‌کند. سؤال این‌جا است که: آیا سهم فرزندان که برداشت آن از بانک، مسدود شده است، زکات دارد؟ آیا تمام مبلغ، زکات دارد یا باید زکات سهم هر کودک به طور جداگانه پرداخت ‌شود؟ نظر به این که سهم فرزندان، حدود چهار هزار و نیم جُنَيه مصري است که سهم هر فرزند، حدود هزار جنيه است. اگر زکات این مبلغ، واجب است، آیا باید سالانه از همین الان یا باید یک‌باره پس از برداشت مبلغ در آینده پرداخت ‌شود؟

جواب:

قول صحیح از میان اقوال اهل علم این است که مال کودک و شخص دیوانه نیز زکات دارد و پرداخت آن واجب است زیرا زکات، حق مال است؛ همان طور که الله À می‌فرماید: {خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا} [التوبة: ۱۰۳] : (از اموالشان صدقه را دریافت کن تا آن‌ها را پاک گردانی و با آن‌ تزکیه دهی). رسول الله ﷺ نیز به معاذ بن جبل Ð هنگامی که وی را به یمن می‌فرستاد، فرمود: «أَعلِمْهُمْ أَنَّ اللَّه افْتَرَضَ عَلَيهمْ صدَقَةً في أموالهم تُؤْخذُ مِنْ أَغنيائِهِمْ  وتُرَدُّ عَلَى فُقَرائهم»[۱] : (به آن‌ها اعلام کن که الله زکات اموال را بر آنان فرض نموده که از ثروتمندان ايشان گرفته می‌شود و به فقرا و نیازمندانشان داده می شود).

بنابراین اموال این کودکان یتیم نیز زکات دارد و واجب است که پرداخت شود؛ اما چنان‌چه در بانک، مسدود شده است و نمی‌توانند آن را برداشت کنند، در این مدت، زكاتی بر آنان نیست زیرا نمی‌توانند از آن استفاده کنند لذا شبیه قرضی است که بر گردن شخص تنگ‌دستی می‌باشد که نمی تواند آن را پرداخت کند؛ لذا هرگاه آن را از بانک دریافت کردند، فقط یک زکات برای یک سال می‌پردازند.

۱-تخریج آن گذشت.