سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۶۲۰) وظیفه خانواده در قبال زکات نپرداخته شده متوفی

(۳۶۲۰) سوال: مادرم که مریض بود در حالی وفات کرد که زکات طلایش را پرداخت نمی‌کرد زیرا پدرم به او می‌گفت: من به جای تو زکات را خواهم پرداخت؛ آیا ما در این مورد مرتکب گناه‌ شده‌ایم؟ خانواده‌ی شخص مرده که زکاتش را پرداخت نمی‌کرده است، چه کاری باید انجام دهند؟

جواب:

از سؤال متوجه شدیم که مادرشان در مورد پرداخت زکات به شوهرش اعتماد نموده است. حال از شوهر می‌پرسند که آیا زکات را پرداخته است یا خیر؟ اگر گفت: (بله) کار انجام شده است و اشکالی باقی نمی‌ماند اما اگر پرداخت نکرده باشد، به او می‌گویند: همین الان زکات را بپرداز تا به وعده‌ات وفا کرده باشی یا این که قبل از عمل به وصیت و تقسیم میراث، زکات را از ارث بپردازند.

اگر پدرشان در حالی از دنیا رفت که زکات را پرداخت نکرده بود، بررسی می‌شود: در صورتی که به وعده‌اش پایبند بوده اما پرداختش را به تأخیر ‌انداخته تا این که ناگهان از دنیا رفته است، این زکات را از ارثی که وی از خود به جای گذاشته می‌پردازند و امید است که بدین ترتیب، مسئولیت از عهده‌ی وی برداشته شود؛ اما اگر سهل‌انگاری کرده و برایش اهمیتی نداشته که پرداخت کند یا نکند، علما در مورد وی اختلاف نظر دارند که آیا اگر ورثه، زکات را از میراث وی بپردازند، مسئولیت از عهده‌ی وی برداشته خواهد شد یا خیر؟ اما در هر صورت، مقدار زکات را از ارث وی می‌پردازند زیرا حق دیگری که همان حق مستحقان و نیازمندان است به زکات تعلق دارد؛ بنابراین زکات از ارث میت پرداخت می‌‌شود اما مسئولیت از عهده‌ی وی برداشته نخواهد شد زیرا تصمیم داشته که آن را پرداخت نکند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

تقول السائلة من اليمن: تُوُفِّيت والدتي ولم تكن تخرج الزكاة عن الذهب، وذلك لأن أبي قال لها: سوف أخرج عنك الزكاة. وكانت مريضة، فهل علينا ذنب في ذلك؟ وماذا يعمل أهل الميت إذا مات لهم شخص لم يكن يخرج الزكاة؟

فأجاب -رحمه الله تعالى -: الأُمُّ الآن فهمنا من كلام السائلة أنها اعتمدت على زوجها في إخراج الزكاة، فيُسأل زوجها هل كان يخرج الزكاة أم لا؟ إذا قال: نعم إنه يخرجها فقد انتهى الأمر ولا إشكال. وإن قال إنه لم يخرجها قيل له: إما أن تُخرِجها الآن وفاء بوعدك، وإما أن تُخْرَج من تَرِكتها قبل كل شيء، قبل الوصية وقبل الميراث. وأما إذا مات الشخص وهو لا يخرج الزكاة، فيُنظر: إن كان ملتزما بها لكنه يقول غدًا أخرجها غدًا أخرجها حتى فاجأه الموت، فإنها تُخرج من تَرِكَته، ويُرْجَى أَن تَبْرَأ ذمته بذلك. وإن كان متهاونا ولم يُبالِ أَخْرَجَ أم لم يُخْرِج، فهذا فيه خلاف بين العلماء هل تَبْرَأ ذمته إذا أخرج عنه الورثة أم لا، لكن يُخرج من التركة مقدار الزكاة، نظرا لأن الزكاة يتعلق بها حق آخر لمستحقيها، فتُخْرَج الزكاة من التركة، ولكنها لا تبرأ بذلك ذمة الميت؛ لأنه عزم على ألا يخرجها.

مطالب مرتبط:

(۳۵۹۹) آیا طلایی که زنان به عنوان زیور و زینت، استفاده می‌کنند، زكات دارد؟

دیدگاه صحیح این است که پرداخت زکات آن، واجب است زیرا ادله‌ی وجوب زكات طلا و نقره، عام است و استثنا ندارد....

ادامه مطلب …

(۳۶۱۲) حکم زکات طلایی که زن برای زینت خود استفاده می‌کند

صحیح این است که زكات دارد؛ دليلش نیز عموم نصوص و ادله‌ای است که بدون تفصیل و قید، دلالت بر وجوب زکات طلا و نقره دارد...

ادامه مطلب …

(۳۶۱۴) حکم زکات زیورآلات زنان مورد استفاده در مناسبت‌ها

قول صحیح از بین اقوال علما این است که اگر مجموع النگوها و دیگر طلاهایش به حد نصاب می‌رسد، زکات بر وی واجب است و نصاب طلا نیز بیست مثقال می‌باشد...

ادامه مطلب …

(۳۵۹۸) حکم زکات طلاهای زینتی

دیدگاه درست این است که پرداخت زکات زیورآلات طلا و نقره، واجب است بنا بر عموم ادله که بدون تفصیل، دلالت بر واجب بودن زکات دارد.....

ادامه مطلب …

(۳۶۰۵) نحوه محاسبه زکات طلا و نقره بر اساس وزن و قیمت

زكات طلا بر اساس وزن است و اگر وزنش کمتر از حدّ نصاب باشد زكات ندارد، هر چند که قیمت زیادی داشته باشد؛ هرگاه وزنش به حد نصاب برسد، زكات دارد...

ادامه مطلب …

(۳۶۰۲) زکات طلا چقدر است و چه زمانی پرداخت آن واجب می‌شود؟

دیدگاه برتر و راجح، وجوب زكات در زیورآلات طلا و نقره در صورتی است که به حد نصاب برسد و تفاوتی ندارد که برای استفاده قرار داده شود یا نشود و کم یا زیاد باشد. حدّ نصاب طلا، هشتاد و پنج گرم است. زمان پرداخت زکات وقتی است که یک سال بر آن بگذرد...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه