(۳۵۳۴) نصیحتی به معتقدان به ضرورت برگزاری عزاداری

(۳۵۳۴) سوال: شیخ بزرگوار لطفا کسانی را معتقد هستند ماتم گرفتن چیز مهم و ضروری است را توجیه کنید با این وجود که این امر مجالی برای مسابقه‌ای شده که قاری بهتر و هزینه‌ی بیشتری را بکنند. لطفا در این خصوص نصیحت بفرمایید.

جواب:

نصیحت من متوجه کسی است که به این عادات که مخالف آن‌چیزی که رسول اللهﷺ و اصحابش بر آن بوده است، می‌باشد به یقین اجتماع برای این ماتم از امور بدعی‌ای است که در عهد رسول اللهﷺ و اصحابش معروف نبوده است و بدانند که رسول اللهﷺ فرموده است: {كل بدعة ضلالة}[۱] (هر بدعتی گمراهی است) و همچنین این اجتماع شامل مرثیه و نوحه است که از گناهان کبیره است، از رسول اللهﷺ ثابت است که می‌فرماید: {لَعَنَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ النَّائِحَةَ وَالْمُسْتَمِعَةَ}[۲] (رسول الله کسی که زن نوحه خوان و کسی که به آن گوش می‌دهد را لعنت کرد) و می‌فرماید: {النَّائِحَةُ إِذَا لَمْ تَتُبْ قَبْلَ مَوْتِهَا ؛ تُقَامُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَعَلَيْهَا سِرْبَالٌ مِنْ قَطِرَانٍ وَدِرْعٌ مِنْ جَرَبٍ}[۳] (اگر زن نوحه خوانی پیش از مرگش توبه نکند در روز قیامت در حالی برانگیخته می‌شود که شلواری از قطران (مواد اشتعال‌زا) و پیراهنی از جرب (پیسی، بیماری گری، زردزخم) بر تن دارد.) والعیاذ بالله و کسی که موافق آن نوحه باشد و به آن گوش دهد گناه او مثل آنهاست، اللهÀ می‌فرماید: {وَقَدۡ نَزَّلَ عَلَیۡكُمۡ فِی ٱلۡكِتَـٰبِ أَنۡ إِذَا سَمِعۡتُمۡ ءَایَـٰتِ ٱللَّهِ یُكۡفَرُ بِهَا وَیُسۡتَهۡزَأُ بِهَا فَلَا تَقۡعُدُوا۟ مَعَهُمۡ حَتَّىٰ یَخُوضُوا۟ فِی حَدِیثٍ غَیۡرِهِۦۤ إِنَّكُمۡ إِذࣰا مِّثۡلُهُمۡۗ}[۴] (و مسلماً (الله) در قرآن (این حکم) را بر شما نازل کرده که چون شنیدید (افرادی) آیات الله را انکار می‌کنند و آن را به ریشخند می‌گیرند با آنان ننشینید تا به سخن دیگری بپردازند (و اگر با آنان بنشیند) در این صورت قطعاً شما (نیز) هم مانند آن‌ها خواهید بود.) یعنی اگر همراه ایشان بنشیند پس مثل ایشان هستید {إِنَّ ٱللَّهَ جَامِعُ ٱلۡمُنَـٰفِقِینَ وَٱلۡكَـٰفِرِینَ فِی جَهَنَّمَ جَمِیعًا}[۵] (همانا الله همۀ منافقان و کافران را در جهنم گرد می‌آورد)

و بداند که هیچ نفعی از این به میت نمی‌رسد و آن قاری‌ای فقط با اجرت قرائت می‌کند، اصلا اجری ندارد و اراده‌ی او دنیا بوده‌است پس وقتی ثوابی نداشته باشد نمی‌تواند به میت بدهد اللهÀ می‌فرماید:{مَن كَانَ یُرِیدُ ٱلۡحَیَوٰةَ ٱلدُّنۡیَا وَزِینَتَهَا نُوَفِّ إِلَیۡهِمۡ أَعۡمَـٰلَهُمۡ فِیهَا وَهُمۡ فِیهَا لَا یُبۡخَسُونَ* أُو۟لَـٰۤىِٕكَ ٱلَّذِینَ لَیۡسَ لَهُمۡ فِی ٱلۡـَٔاخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا۟ فِیهَا وَبَـٰطِلࣱ مَّا كَانُوا۟ یَعۡمَلُونَ}[۶] (اینان کسانی هستند که در آخرت، جز آتش (جهنم، نصیبی) نخواهند داشت، و آنچه را در دنیا انجام داده‌اند، بر باد رفته است، و آنچه را عمل می‌کردند؛ باطل است.* اینان کسانی هستند که در آخرت، جز آتش (جهنم، نصیبی) نخواهند داشت، و آنچه را در دنیا انجام داده‌اند، بر باد رفته است، و آنچه را عمل می‌کردند؛ باطل است.) و رسول اللهﷺ می‌فرماید: {فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ فَهِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ، وَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ لِدُنْيَا يُصِيبُهَا، أَوِ امْرَأَةٍ يَتَزَوَّجُهَا فَهِجْرَتُهُ إِلَى مَا هَاجَرَ إِلَيْهِ}[۷] (پس کسی که هجرت و انتقال او (به مدینه) برای الله و پیامبر بوده باشد، این هجرت به سوی الله و پیامبر اوست و هرکس هجرتش به خاطر مال دنیا باشد و یا به خاطر زنی که بخواهد با او ازدواج کند (اهمیت) هجرتِ او برابر با همین قصد و همّت اوست.) بنابراین این عمل جز اتلاف وقت و مال و کسب گناه، چیز دیگری ندارد.

و نصیحت من به برادرانم این است که وقتی به مصیبتی دچار شدند، آن کاری را انجام دهند که الله و رسولش بدان ارشاد فرموده‌اند: {وَبَشِّرِ ٱلصَّـٰبِرِینَ* ٱلَّذِینَ إِذَاۤ أَصَـٰبَتۡهُم مُّصِیبَةࣱ قَالُوۤا۟ إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّاۤ إِلَیۡهِ رَ ٰ⁠جِعُونَ}[۸] (و مژده بده به صبر کنندگان* آن‌ها که هرگاه مصیبتی به ایشان برسد می‌گویند: ما از آنِ الله هستیم، و به سوی او باز می‌گردیم.) پس می‌گوید: {إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ، اللَّهُمَّ اؤْجُرْنِي فِي مُصِيبَتِي وَأَخْلِفْ لِي خَيْرًا مِنْهَا. إِلَّا أَخْلَفَ اللَّهُ لَهُ خَيْرًا مِنْهَا}[۹] (بگوید:إنالله و إنا إلیه راجعون؛ و چنین دعا کند: خداوندا! مرا در مصیبتم اجر بده و بهتر از آن را نصیب من گردان) و اگر این را گفت، الله در این مصیبتش اجر به او می‌دهد و بهتر را برای او جایگزین می‌کند پس صبر کند تا در این مصیبت دارای اجر گردد و اللهÀ می‌فرماید: {وَبَشِّرِ ٱلصَّـٰبِرِینَ* ٱلَّذِینَ إِذَاۤ أَصَـٰبَتۡهُم مُّصِیبَةࣱ قَالُوۤا۟ إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّاۤ إِلَیۡهِ رَ ٰ⁠جِعُونَ} [۱۰](و مژده بده به صبر کنندگان* آن‌ها که هرگاه مصیبتی به ایشان برسد می‌گویند: ما از آنِ الله هستیم، و به سوی او باز می‌گردیم.) و {وَٱصۡبِرُوۤا۟ۚ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلصَّـٰبِرِینَ}[۱۱] (و صبر کنید، بی‌گمان الله با صابران است.) و {إِنَّمَا یُوَفَّى ٱلصَّـٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَیۡرِ حِسَابࣲ}[۱۲] (جز این نیست که صابران، پاداش خود را بی‌شمار و تمام دریافت می‌دارند(.

[۱] [تخريج آن گذشت]

[۲] [تخريج آن گذشت]

[۳] [تخریج آن گذشت]

[۴] [سوره النساء: ۱۴۰]

[۵] [سوره النساء: ۱۴۰]

[۶] [سوره هود: ۱۵-۱۶]

[۷] [رواه بخاری (۵۴) و مسلم (۱۹۰۷)]

[۸] [سوره البقرة: ۱۵۵-۱۵۶]

[۹] [تخریج آن گذشت]

[۱۰] [سوره البقرة: ۱۵۵-۱۵۶]

[۱۱] [سوره اﻷنفال: ۴۶]

[۱۲] [سوره الزمر: ۱۰]

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: إنني أرجو من فضيلة الشيخ توجيه كلمة لأولئك الذين يعتقدون أن إقامة المأتم شيء ضروري ومهم للميت، مع العلم بأن هذا الأمر يكون مجالا للتسابق فيمن يأتي بقارئ أحسن، ويأخذ مالا أكثر، نرجو النصيحة بخصوص هذا الأمر.

فأجاب – رحمه الله تعالى-: النصيحة التي أوجهها إلى من ابتلوا بهذه العادات المخالفة لما كان عليه النبي الا الله وأصحابه أن يعلموا علم اليقين أن الاجتماع على هذه المآتم من الأمور البدعية التي لم تكن معروفة في عهد النبي صلى الله عليه وسلم وأصحابه، ويعلموا أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال: «كُلُّ بِدْعَةٍ ضَلَالَةٌ»، ويعلموا أيضًا أن هذه المآتم إذا اشتملت على نَدْب ونياحة كان الاجتماع عليها من كبائر الذنوب؛ لأن النياحة من الكبائر، فقد ثبت عن النبي صلى الله عليه وسلم «أَنَّهُ لَعَنَ النَّائِحَةَ وَالْمُسْتَمِعَةَ»، وقال: «النَّائِحَةُ إِذَا لَمْ تَتُبْ قَبْلَ مَوْتِهَا، تُقَامُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَعَلَيْهَا سِرْبَالٌ مِنْ قَطِرَانٍ، وَدِرْعٌ مِنْ جَرَبٍ»، والعياذ بالله. ومن وافقها على نياحتها واستمع إليها كان له من الإثم مثل ما كان لها، قال الله -تعالى-: ﴿ وَقَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتَبِ أَنْ إِذَا سَمِعْتُمْ وَايَتِ اللَّهِ يُكْفَرُبِهَا وَيُسْتَهْزَأُ بِهَا فَلَا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ إِنَّكُمْ إِذَا مِثْلُهُمْ ﴾ [النساء: ١٤٠]، يعني: إن قعدتم معهم فإنكم مثلهم، ﴿ إنَّ اللَّهَ جَامِعُ الْمُنَفِقِينَ وَالْكَفِرِينَ فِي جَهَنَّمَ جَمِيعًا ﴾ [النساء:140].

وليعلم هؤلاء أن الميت لا ينتفع من ذلك بشيء، وذلك أن القارئ الذي يجلبونه إلى ذلك المكان لا يقرأ إلا بأجرة، وإذا كان لا يقرأ إلا بأجرة فإنه لا أجر له من ثواب الآخرة، حيث أراد بعمله هذا الدنيا، ومن أراد بعمله الدنيا لم يكن له من ثواب إلا ما حَصَّلَه في دنياه، وما حَصَّلَه في دنياه لا يَصِلُ إلى الميت، يقول الله -تعالى-: ﴿ مَن كَانَ يُرِيدُ الْحَيَوةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ أَعْمَلَهُمْ فِيهَا وَهُمْ فِيهَا لَا يُبْخَسُونَ أَوَلَيَكَ الَّذِينَ لَيْسَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِيهَا وَ بَطِلُّ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ ﴾ [هود: ١٥-١٦]. وقال النبي صلى الله عليه وسلم: «فَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ فَهِجْرَتُهُ إِلَى اللَّهِ وَرَسُولِهِ، وَمَنْ كَانَتْ هِجْرَتُهُ لَدُنْيَا يُصِيبُهَا، أَوِ امْرَأَةٍ يَتَزَوَّجُهَا، فَهِجْرَتُهُ إِلَى مَا هَاجَرَ إِلَيْهِ». وعلى هذا فإن هذا العمل ليس فيه إلا إضاعة الوقت وإضاعة المال واكتساب الآثام.

فنصيحتي لإخواني الذين أصيبوا بمصيبة ميتهم أن يفعلوا ما أرشد الله إليه ورسوله في قوله تعالى-: ﴿ وَبَشِّرِ الصَّبِرِينَ الَّذِينَ إِذَا أَصَبَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُوا إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ ﴾ [البقرة: ١٥٥-١٥٦]. فيقول: «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ اللهُمَّ أَجُرْنِي فِي مُصِيبَتِي، وَأَخْلِفْ لِي خَيْرًا مِنْهَا». فإنه إذا قال ذلك أجره الله في مصيبته وأخلفه خيرًا منها، وليصبر وليحتسب على مضض مرارة هذه المصيبة، فإن الله -تعالى- يقول: ﴿ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّبِرِينَ ﴾ [الأنفال: ٤٦]. ويقول -جل ذكره – : ﴿إِنَّمَا يُوَفَّى الصَّبِرُونَ أَجْرَهُم بِغَيْرِ حِسَابٍ ﴾ [الزمر:10].