سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۳۴۹۴) حکم گذاشتن گل بر قبر و دعا با دست‌های بلند

(۳۴۹۴) سوال: شیخ بزرگوار، یکی از نمازگزاران در مسجد محله به من گفت که برخی مسلمانان در شهر او –الله هدایتشان کند– گل و ریحان و مانند آن بر قبر اموات خود پخش می‌کنند، و برایشان با بالا بردن دو دست در روبروی قبرها دعا می‌کنند، پس من به او گفتم که این جایز نیست و بدعت است، لذا نصیحت شما به مانند این افراد چیست؟

جواب:

نصیحت ما به این افراد این است که از الله ù بترسند (و تقوای او را پیشه کنند)، و اینکه عملشان بر منهج پیامبر ﷺ و اصحابش باشد، و پیامبر ﷺ وقتی به قبرستان می‌رفت، بر آن‌ها سلام می‌کرد و برایشان دعا می‌نمود، و گُل‌هایی با خود نمی‌برد که بر قبرهایشان گذاشته شود، و در حالی برای آن‌ها دعا نمی‌کرد که رو به قبله دو دستش را بلند کرده باشد، بلکه می‌گفت: «السَّلامُ عليكم دارَ قومٍ مُؤمنينَ، وإنَّا إن شاءَ اللهُ بكم لاحِقُونَ» (سلام بر شما ای ساکنان مؤمن این سرزمین؛ ما هم به خواست الهی به زودی به شما ملحق می‌شویم)، «وَيَرْحَمُ اللهُ المُسْتَقْدِمِينَ مِنا ومِنْكُمْ والمُسْتَأخِرِين»  (الله به پیشینیان و بازماندگانمان رحم کند)، «أَسْأَلُ اللهَ لنا ولَكُمُ العافِيةَ» (از الله خواستار عافیت برای خود و شما هستم)، «اللّهُمَّ لا تَحْرِمْنا أجْرَهُمْ ولا تَفْتِنا بعدَهُم» (بارالها؛ ما را از اجر آن‌ها محروم مگردان، و بعد از آنان ما را مبتلا مکن)، «اللّهُمَّ اغْفِرْ لَنا ولَهُم» (بارالها؛ ما و آن‌ها را بیامرز).

سپس همین‌طور نیز کسانی‌که در قبر هستند را صدا نمی‌زد، زیرا صدا زدن آن‌ها شرک اکبر است -پناه بر الله-، برای اینکه امکان ندارد بتوانند هرگز آن را اجابت کنند، الله –تبارك وتعالى– می‌فرماید: ﴿إِن تَدْعُوهُمْ لَا يَسْمَعُوا دُعَاءَكُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَكُمْ ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكْفُرُونَ بِشِرْكِكُمْ ۚ وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ﴾ [فاطر: ١٤] (اگر آن‌ها را بخوانید، خواندن شما را نمی‌شنوند، و اگر بشنوند به شما پاسخ نمی‌گویند، و روز قیامت شرک شما را انکار می‌کنند، و هیچ‌کس مانند -الله- آگاه خبردارت نمی‌کند). و الله -تعالى- می‌فرماید: ﴿إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَن يَشَاءُ ۖ وَمَا أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَّن فِي الْقُبُورِ﴾ [فاطر: ٢٢] (بی‌گمان الله هرکس را بخواهد می‌شنواند، و تو –ای پیامبر– نمی‌توانی به در گور خفتگان بشنوانی).

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: يا فضيلة الشيخ أخبرني أحد المصلين في مسجد الحي أن بعض المسلمين في بلاده – هداهم الله – يوزعون الورود والرياحين وأشباه ذلك على قبور موتاهم، ويدعون لهم مع رفع اليدين تجاه القبور، فأخبرته بأن هذا لا يجوز وأن هذا بدعة، فما نصيحتكم لمثل هؤلاء؟

فأجاب رحمه الله تعالى نصيحتنا لهؤلاء أن يَتَّقُوا الله -عز وجل-، وأن يكون عملهم على منهج النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- وأصحابه، وقد كان النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- إذا خَرَجَ إلى المقابر يُسَلِّمُ عليهم ويدعو لهم، ولم يكن يحمل معه الزهور لتوضع على قبورهم، ولم يكن عليه الصلاة والسلام – يدعو لهم مُسْتَقْبِلَ القبلة رافعا يديه، بل كان يقول: «السَّلَامُ عَلَيْكُمْ دَارَ قَوْمٍ مُؤْمِنِينَ، وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللهُ بِكُمْ لَاحِقُونَ»، «وَيَرْحَمُ اللَّهُ الْمُسْتَقْدِمِينَ مِنَّا وَالْمُسْتَأْخِرِينَ»، «أَسْأَلُ اللَّهَ لَنَا وَلَكُمُ الْعَافِيَةَ». «اللَّهُمَّ لَا تَحْرِمْنَا أَجْرَهُمْ، وَلَا تَفْتِنَا بَعْدَهُمْ»، «اللَّهُمَّ اغْفِرْ لَنَا وَلهُمْ».

ثم كذلك أيضًا لا يدعو هؤلاء المقبورين، فإن دعوتهم شرك أكبر -والعياذ بالله-؛ لأنه لا يمكن أن يقدروا على إجابته أبدا، قال الله -تبارك وتعالى-: ﴿ إِن تَدْعُوهُمْ لَا يَسْمَعُوا دُعَاءَكُمْ وَلَوْ سَمِعُوا مَا اسْتَجَابُوا لَكُمْ وَيَوْمَ الْقِيِّمَةِ يَكْفُرُونَ بِشِرْكُمْ وَلَا يُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِيرٍ ﴾ [فاطر: ١٤]. وقال -تعالى-: ﴿ إِنَّ اللَّهَ يُسْمِعُ مَن يَشَاءُ وَمَا أَنتَ بِمُسْمِعٍ مَن فِي الْقُبُورِ ﴾ [فاطر: ٢٢].

مطالب مرتبط:

(۳۴۸۱) حکم زیارت قبر رسول الله ﷺ و دعا نزد قبرش چیست؟

زیارت قبر پیامبر ﷺ بدون بستن بار سفر به این صورت که انسان به مدینه آمده به قصد نماز خواندن در مسجد نبوی، مشروع است...

ادامه مطلب …

(۳۴۷۴) حکم زیارت قبرستان بلافاصله پس از نماز عید

این کار غیر مشروع است، زیرا پیامبر ﷺ در روز عید برای زیارت قبور خارج نمی‌شدند و امتش را به زیارت نمودن قبور در این روز امر نکرده‌اند...

ادامه مطلب …

(۳۴۵۰) دعای مأثور هنگام زیارت قبر پیامبر ﷺ و صحابه

وقتی انسان دعای مأثور را هنگام زیارت قبرها نمی‌داند پس وی می‌تواند که هر دعایی خواست بکند؛ زیرا مقصود از زیارت، دعا برای اهل قبور است....

ادامه مطلب …

(۳۴۸۵) حکم درخواست سلام رساندن به پیامبر ﷺ توسط مسافران مدینه

این از روی خطا و جهل است و بدعت است؛ زیرا سلام کردن عمل بدنی است و وکیل کردن کسی در آن جایز نیست...

ادامه مطلب …

(۳۴۷۲) حکم زیارت میت در روز جمعه

صحیح این است که زیارت نمودن میت خاص روز جمعه نیست بلکه قبور در هر وقتی که باشد زیارت می‌شوند....

ادامه مطلب …

(۳۴۹۲) حکم سلام دادن و خواندن فاتحه بر قبور

خواندن فاتحه موقع زیارت قبور اصلی برایش نیست، بلکه سنت هم نیست، و شایسته نیست برای انسان که در این حالت فاتحه بخواند...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه