چهارشنبه 23 ربیع‌الثانی 1447
۲۳ مهر ۱۴۰۴
15 اکتبر 2025

(۳۴۶۹) حکمت منع زنان از زیارت قبور در اسلام

(۳۴۶۹) سوال: شیخ بزرگوار! دانستیم که زیارت قبور فقط خاص مردان است و برای زنان حرام است لذا از شما می‌‌خواهیم که حکمت منع شدن زنان از زیارت قبور را بیان نمایید؟

جواب:

می‌‌گویم: فهمت بسیار خوب است زمانی که از سخنم دانستی که زیارت قبور برای مردان سنت است اما برای زنان غیر مشروع است و در واقعیت نیز این گونه است چرا که برای زنان زیارت قبور سنت نیست بلکه قول راجح از اقوال اهل علم این است که زیارت قبور برای زنان حرام است بلکه از گناهان کبیره است زیرا پیامبر ﷺ زنانی را که زیارت قبور می‌‌کنند لعنت نموده است و لعنت یعنی دور شدن از رحمت الله B و لعنت جز بر گناهی بزرگ نیست. به همین دلیل اهل علم گفته‌اند که یکی از نشانه‌‌های گناهان کبیره این است که بر آن فعل لعنت مترتب شود زیرا عقوبت بزرگی است و عقوبت بزرگ جز بر گناهان بزرگ نیست اما اگر زنی از کنار قبرستان عبور کرد اشکالی ندارد که بایستد و برای اهل قبرستان دعا نماید اما اینکه از خانهاش به قصد زیارت قبور خارج شود حرام است و حکمت از این کار این است که در زیارت قبور برای زنان مفاسدی وجود دارد.

 از جمله‌‌ی آن مفاسد این است که زن بسیار ضعیف و احساساتی است چه بسا هنگام ایستادن بر قبر یکی از خویشاوندانش، مانند: مادر، پدر و غیره تحمل و صبر نکند و زمانی که صبر نکرد چیزهایی مانند گریه و نوحه خوانی و آنچه که بر دین و بدنش به او ضرر می‌‌رساند از او صادر میشود.

دیگر اینکه اگر به او اجازه‌‌ی زیارت قبرستان داده شود و زن به قبرستان برود، قبرستان غالباً خالی از زندگان است و چه بسا انسان‌‌های اهل فسق و فجور در آن مکان خالی باشند و به سبب آن‌‌ها شر و فساد ایجاد شود.

 دیگر اینکه زن هنگامی که از خانه‌‌اش به سمت قبرستان خارج شود و همانطور که اشاره نمودیم زن بسیار احساساتی و ضعیف است، چه بسا این کار را از عادت خود قرار داده و به این دلیل مصلحت دین و دنیایش از بین رود و نفسش وابسته به این زیارت باشد.

 و به طور کلی اگر حکمتی جز فرموده‌ی رسول الله ﷺ که زنانی که زیارت قبور می‌کنند را لعنت نموده وجود نداشت برای پرهیز دادن و دور نمودن زنان از زیارت قبور کافی بود، زیرا الله هنگامی که در قرآن یا بر زبان رسول الله ﷺ  به چیزی امر نمود آن حکمت است الله B می‌‌فرماید: {وَمَا كَانَ لِمُؤمِن وَلَا مُؤمِنَةٍ إِذَا قَضَى ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ أَمرًا أَن یَكُونَ لَهُمُ ٱلخِیَرَةُ مِن أَمرِهِم} [الأحزاب: ٣٦] ترجمه: (و هیچ مرد مؤمن و زن مؤمنی را نسزد؛ هنگامی‌که الله و پیامبرش کاری را حکم کند، آنکه آنها در کارشان اختیاری باشد. ) و از عایشه È سوال شد: (چرا زنی که حیض می‌‌شود روزه‌‌اش را قضا می‌‌کند اما نماز را قضا نمی‌‌کند، ایشان فرمود این گونه به ما رسیده است و به قضا نمودن روزه امر شدیم اما به قضا نمودن نماز امر نشده‌‌ایم).[۱] و این دلالت می‌دهد بر اینکه حکمت در فرمانبرداری از امر الله و رسولش ﷺ و دوری از نهی الله و رسولش ﷺ است.


۱[رواه البخاري: كتاب الحيض، باب لا تقضي الحائض الصلاة، شماره­ی (۳۲۱). ومسلم: كتاب الحيض، باب وجوب قضاء الصوم على الحائض دون الصلاة، شماره­ی (۳۳۵).]

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل عرفنا فضيلة الشيخ أن زيارة القبور خاصة فقط للرجال، وهي محرمة على النساء، فنرجو بيان الحكمة في منع النساء من زيارة القبور؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: أقول: إن فهمك جيد حيث فهمت من قولي: أن زيارة القبور سنة للرجال، أما الزيارة للنساء فغير مشروعة، وهو كذلك، فإن المرأة لا يُسَنُّ لها زيارة القبور، بل القول الراجح من أقوال أهل العلم أن زيارتها للقبور مُحرَّمَةٌ، بل من كبائر الذنوب؛ لأن النبي صلى الله عليه وسلم لعن زائرات القبور. واللعن هو الطرد والإبعاد عن رحمة الله ولا يكون اللعن إلا على إثم كبير؛ ولهذا جعل أهل العلم من علامة الكبيرة أن يُرَتَّبَ عليها اللعن؛ لأنه عقوبة عظيمة، والعقوبة العظيمة لا تكون إلا على ذنب عظيم، ولكن إذا مرت المرأة بالمقبرة فلا حرج عليها أن تَقِفَ وتَدْعُوَ لأصحاب القبور، وأما أن تخرج من بيتها قاصدة الزيارة فهذا هو المحرم.

والحكمة من ذلك أن في زيارة النساء للقبور مفاسد، منها: أن المرأة ضعيفة قوية العاطفة، فربما لا تتحمل إذا وقفت على قبر قريبها، كأمها وأبيها وما أشبه ذلك، أن تَصْبِرَ، وإذا لم تصبر حدث لها من البكاء والعويل والنياحة ما يكون ضررًا عليها في دينها وبدنها.

ومنها: أنها إذا مُكنَتْ من الزيارة فخرجت إلى المقبرة، والمقبرة غالبا تكون خالية من الناس الأحياء، فإنها قد يتعرض لها الفساق وأهل الفجور في هذا المكان الخالي فيحصل عليها الشر والفساد.

ومنها: أن المرأة إذا خرجت من بيتها إلى المقبرة وهي كما أشرت آنفًا – قوية العاطفة ضعيفة العزيمة، ربما تتخذ ذلك ديدنا لها، فتضيع بذلك مصالح دينها ودنياها، وتبقى نفسها معلقة بهذه الزيارة، ولو لم يكن من الحكمة إلا أن الرسول صلى الله عليه وسلم لعن زائرات القبور لكان ذلك كافيًا في الحذر من زيارة القبور، وفي البعد عنها؛ لأن الله -سبحانه وتعالى- إذا قضى أمرًا في كتابه أو على لسان رسوله فإن ذلك هو الحكمة؛ لقوله تعالى-: ﴿ وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ﴾ [الأحزاب: ٣٦]. وقد سُئِلَتْ عائشة رضي الله عنها: مَا بَالُ الْحَائِضِ تَقْضِي الصَّوْمَ، وَلَا تَقْضِي الصَّلَاةَ… قَالَتْ: «كَانَ يُصِيبُنَا ذَلِكَ، فَنُؤْمَرُ بِقَضَاءِ الصَّوْمِ، وَلَا نُؤْمَرُ بِقَضَاءِ الصَّلَاةِ»، وهذا يدل على أن الحكمة كل الحكمة في امتثال أمر الله ورسوله، واجتناب نهي الله ورسوله.

مطالب مرتبط:

(۳۴۵۵) حکم دعا برای فردی که نماز نمی‌خوانده و فوت شده است

برای او دعای آمرزش نکن اگر که مرده و نماز نمی‌‌خوانده است زیرا اگر مرده باشد  در حالی که نماز نمی‌‌خوانده بر کفر -پناه بر الله- از دنیا رفته است...

ادامه مطلب …

(۳۴۸۴) آیا پیامبر ﷺ سلام زائران را می‌شنود؟

چیزی که برای من از دلایل شرعی مشخص است اینست که پیامبر ﷺ سلام او را بر خودش می‌شنود، و اینکه آن سلام به او می‌رسد، و همین‌طور اهل قبور وقتی بر آن‌ها سلام شد آن‌ها نیز می‌شنوند........

ادامه مطلب …

(۳۴۹۳) آیا دعا در قبرستان جایز است؟

خروج به قبرستان برای صدا زدن الله –تعالى– در آنجا بدعتی منکر است، همانا الله تعالی در هرجایی صدا زده می‌شود جز جاهای کثیفی که الله –تبارك وتعالى– از صدا زده شدن در آن پاک و منزه است...

ادامه مطلب …

(۳۴۷۵) حکم روشن کردن شمع و قرائت قرآن بر قبور در شب عید

این کار، کار باطل و حرام است....

ادامه مطلب …

(۳۴۶۰) آیا برای زن زیارت قبر پیامبر ﷺ جایز است؟

در مورد قبر پیامبر ﷺ نیز اینگونه می‌گوییم که زن قصد زیارت قبور را نکند اما اگر از کنار مسجد عبور کرد و کنار قبر ایستاد و سلام کرد اشکالی ندارد اما مشروط به این است که ترس فتنه‌ای نباشد و مزاحمتی برای مردان ایجاد نکند...

ادامه مطلب …

(۳۴۹۰) حکم خواندن سوره اخلاص و فاتحه و نماز در زیارت قبور

می‌گوییم: خواندن سوره اخلاص هشت مرتبه بعد از سلام اصلی در شرع ندارد، و از بدعت‌های نوآوری شده نزد انجام دهنده‌ی آن است....

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه