(۳۰۲۴) سوال: گروهی مسافر نماز مغرب و عشاء را جمع تأخیر بستند (در وقت نماز عشاء خواندند) و در اثنای نماز یکی از آن‌‌ها به نماز جماعت ملحق شد و نماز جمع را فراموش کرد و نماز عشاء را نیت نمود در اثنای نماز به یاد آورد که دوستانش نماز مغرب را می‌‌خوانند لذا نیت خود را از نماز عشاء به نماز مغرب تغییر داد؛ حکم این نماز چیست؟

جواب:

این نماز نه به عنوان نماز مغرب و نه نماز عشاء درست نیست.

اما نماز مغرب: زیرا آن را باطل کرده و آن را به نیت نماز عشاء تغییر داده است و اما نماز عشاء آن را از ابتدای نماز شروع نکرده است زیرا اولِ نماز، نماز مغرب بوده است.

بنابراین بر سؤال کننده واجب است که نماز مغرب و عشاء را بخواند و اگر در سفر است آن را با دو رکعت قضا کند زیرا دو رکعت بر او واجب شده لذا آن را با دو رکعت قضا کرده است به دلیل فرموده‌‌ی رسول الله ﷺ: «من نام عن صلاة أو نسيها، فليصلها إذا ذكرها»: (هر کسی که از نماز خواب برود یا آن را فراموش کند هرگاه به یاد آورد آن را بخواند) لذا فرموده‌‌اش «فلیصلها»: (آن را بخواند) یعنی آن نماز را بر همان صفت بخواند.

به همین دلیل اهل علم می‌‌گویند: “نماز قضا همانند نمازی که در وقتش خوانده می‌‌شود است” لذا هرکس نماز سفر را در غیر سفر قضا می‌‌کند دو رکعت می‌‌خواند و هر کسی که نمازی که در غیر سفر است را در سفر قضا می‌‌کند چهار رکعت می‌‌خواند و کسی که نماز شب را در روز قضا می‌‌کند به صورت جهری می‌‌خواند و کسی که نماز روز را در شب قضا می‌‌کند به صورت جهری نمی‌‌خواند زیرا عبرت به آن چیزی است که قضا می‌‌شود.