(۳۰۲۱) حکم شریعت پیرامون نماز جمع تقدیم هنگام بارندگی چیست؟

(۳۰۲۱) سوال: حکم شریعت پیرامون نماز جمع تقدیم هنگام بارندگی چیست؟

جواب:

دلیل جایز بودن نماز جمع آن چیزی است که ابن عباس Ç در حدیث بدان اشاره نموده است که پیامبر ﷺ در مدینه بدون وجود ترس یا بارندگی نماز جمع خواندند گفتند: برای چه این کار را انجام داد؟ گفت: خواست که امتش را در سختی نیندازد. [۱]

لذا هرگاه در ترک نمودن نماز جمع سختی و مشقت باشد جایز است نماز جمع خوانده شود چه بین ظهر و عصر یا بین مغرب و عشاء باشد لذا انسان به خاطر بیماری بارانی که باعث تر شدن لباس و مشقت شود همچنین اگر بین او و بین مسجد راهی باشد که خاک و لغزنده باشد بین نمازها جمع می‌‌بندد و به خاطر همه‌‌ی این‌‌ها نماز جمع می‌‌خواند تا اینکه از جماعت جدا نشود همچنین برای مسافرت جمع می‌‌بندد اما آیا بهتر است جمع ببندد یا خیر؟ می‌‌گوییم: اگر سبب آن وجو داشته باشد بهتر است به دلیل داخل شدن آن در عموم فرموده‌‌ی الله À: {و مَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ۚ}[حج: ۷۸](و در دین برای شما هیچ سختی (و تنگنایی) قرار نداد) همچنین فرموده‌‌ی الله À: { يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ}[بقره: ۱۸۵](الله برای شما آسانی می‌‌خواهد، و برای شما دشواری نمی‌‌خواهد) و اما اگر سبب آن یافت نشود حرام است زیرا واجب است هر نمازی در وقت خودش خوانده شود به دلیل فرموده‌‌ی الله À: {إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا}[نساء: ۱۰۳](همانا نماز (فریضه‌ای است که) در اوقات معینی بر مؤمنان واجب (و نوشته) شده است) و پیامبر ﷺ اوقات را به صورت خیلی واضح مشخص نموده ومی‌‌فرماید: «وقت الظهر إذا زالت الشمس و کل ظل الرجل کطوله، ما لم یحضر العصر، و وقت العصر ما لم تصفر الشمس، و وقت صلاة المغرب ما لم یغب الشفق، و وقت صلاة العشاء إلی نصف اللیل الأوسط، و وقت صلاة الصبح من طلوع الفجر ما لم تطلع الشمس»[۲](وقت نماز ظهر از زوال آفتاب آغاز شده و تا زمانی که سایه‌‌ی شخص به اندازه‌‌ی خودش نشده و وقت نماز عصر نرسیده ادامه دارد و وقت نماز عصر (از وقتی که سایه‌‌ی شخص به اندازه‌‌ی خودش می‌‌شود) تا هنگام زدرد شدن خورشید است و وقت نماز مغرب (از غروب آفتاب) تا زمانی است که شفق (سرخی) پنهان نشده است و وقت نماز عشاء (بعد از پنهان شدن شفق) تا نصف شب است و وقت نماز صبح از طلوع فجر تا قبل از طلوع خورشید است) لذا اصل بر این است که واجب است هر نماز در وقات آن خوانده شود اما اگر سبب جمع وجود داشته باشد جایز است بین مغرب و عشاء و بین ظهر و عصر جمع تقدیم یا تأخیر بسته شود اما نماز صبح با نماز قبل و بعدش جمع بسته نمی‌‌شود همچنین نماز عصر با نماز جمعه جمع بسته نمی‌‌شود یعنی اگر مسافری روز جمع از شهری عبور کند و تا عصر در آن جا بماند و در نماز جمعه شرکت کند نماز جمعه را می‌‌خواند و نماز عصر را همراه آن جمع نمی‌‌بندد حتی اگر شهر را قبل از نماز عصر ترک کند جمع نمی‌‌بندد بلکه گفته می‌‌شود: منتظر بمان تا اینکه وقت نماز عصر فرا رسد بعد نماز عصر را بخوان.

[۱] تخریج آن گذشت.

[۲] مسلم: کتاب المساجد و مواضع الصلاة، باب أوقات الصلوات الخمس، شمارهی (۶۱۲).

تعداد بازدید: 0

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل ما هو الحكم الشرعي في جمع الصلوات جمع تقديم في المطر؟

فأجاب – رحمه الله تعالى-: القول في جواز الجمع ما أشار إليه ابن عباس رضي الله عنهما في حديثه، حين حَدَّثَ عن النبي – صلى الله عليه وعلى آله وسلم- «أنه جمع في المدينة من غير خوف ولا مطر»، قالوا ما أراد إلى ذلك -يعني: لماذا فعل ؟ – قال: «أراد أن لا يحرج أمته»، أي: أن لا يلحقها الحرج.

فمتى كان في ترك الجمع حرج، أي مشقة وضيق، جاز الجمع، سواء كان بين الظهر والعصر، أو بين المغرب والعشاء. فيجمع الإنسان للمرض، ويجمع للمطر الذي يبل الثوب ويحصل معه مشقة، ويجمع للوحل إذا كان بينه وبين المسجد شارع فيه وحل ،وزلق فيجمع الناس لهذا حتى لا يتفرقوا عن الجماعة، ويجمع للسفر ، ولكن هل الجمع أفضل أم تركه أفضل؟ نقول، إذا وجد سببه فهو أفضل؛ لدخوله في عموم قول الله تعالى: ﴿ و مَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ﴾ [الحج: ۷۸]، وقوله تعالى: ﴿ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ ﴾[البقرة: ١٨٥]، وأما إذا لم يوجد له سبب فإنه حرام؛ لأن الواجب أن تصلي كل صلاة في وقتها؛ لقول الله تعالى: ﴿ إِنَّ الصَّلَاةَ كَانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ كِتَابًا مَّوْقُوتًا ﴾ [النساء: ١٠٣]، وقد حدد النبي صلى الله عليه وسلم الأوقات بأوضح بيان فقال: «وقت الظهر إذا زالت الشمس، وكان ظل الرجل كطوله، ما لم تحضر العصر، ووقت العصر ما لم تصفر الشمس، ووقت المغرب ما لم يَغِبِ الشَّفَقُ الأحمر، ووقت العشاء إلى نصف الليل، ووقت الفجر من طلوع الفجر إلى طلوع الشمس»، فالأصل وجوب كل صلاة في وقتها، لكن إذا وجد سبب للجمع فإنه جائز بين المغرب والعشاء، وبين الظهر والعصر، تقديما كان أم تأخيرا، وأما الفجر فلا يجمع إليها ما قبلها ولا ما بعدها، كذلك الجمعة لا تجمع إليها صلاة العصر، يعني لو أن مسافرًا مر ببلد يوم الجمعة، وأقام فيه أ إلى العصر، وحضر صلاة الجمعة، فإنه يصلي الجمعة، ولا يجمع إليها العصر، حتى وإن كان سيغادر البلد قبل العصر، فإنه لا يجمع، بل يقال: انتظر حتى إذا جاء وقت صلاة العصر فصل العصر.