سه‌شنبه 22 ربیع‌الثانی 1447
۲۲ مهر ۱۴۰۴
14 اکتبر 2025

(۲۹۴۵) حکم خروج خون و همزمانی عبادات با درمان

(۲۹۴۵) سوال: شیخ بزرگوار! لطفا در مورد کسی که دیالیز می‌شود فتوا دهید آیا خروج خون در اثنای دیالیز وضو را باطل می‌‌کند؟ هنگام دیالیز چگونه روزه بگیرد و نماز بخواند؟ ممکن است برای سالمندان دیالیز در اثنای نماز باشد لطفا پاسخ دهید.

جواب:

وضو را باطل نمی‌‌‌‌کند زیرا قول راجح از اقوال علما این است که آنچه از بدن خارج می‌‌شود وضو را باطل نمی‌‌کند مگر آنچه از دو طرف انسان خارج می‌‌شود که وضو را باطل می‌‌کند و فرقی ندارد که ادرار، مدفوع، رطوبت یا باد شکم باشد هر آنچه از دو طرف انسان خارج می‌‌شود وضو را باطل می‌‌کند.

آنچه از غیر دو طرف انسان خارج می‌‌شود: مانند خونی که از بینی خارج می‌‌شود یا خونی که از زخم خارج می‌‌شود و شبیه این‌‌ها وضو را باطل نمی‌‌کند چه کم و چه زیاد باشد بنابراین دیالیز وضو را باطل نمی‌‌کند.

به نسبت نماز: کسی که مبتلا شده می‌‌تواند بین ظهر و عصر و بین مغرب و عشاء جمع ببندد و مستقیم با پزشک هماهنگ کند که شست و شو بیش از نصف روز نباشد تا اینکه نماز ظهر و عصر در وقتش از او فوت نشود مثلا به او می‌‌گوید: شست و شو را از وقت زوال به اندازه‌‌ای که بتوانم نماز ظهر و عصر را بخوانم به تأخیر بینداز یا اینکه آن را به جلو بینداز تا اینکه نماز ظهر و عصر را قبل از خروج وقت عصر بخوانم.

مهم اینکه برای او جمع بستن بدون تأخیر نماز از وقت آن جایز است بنابراین باید مستقیم با پزشک هماهنگ کند.

به نسبت روزه من در این قضیه متردد هستم برخی اوقات می‌‌گویم: مانند حجامت نیست زیرا به وسیله‌‌ی حجامت خون خارج شده و به بدن بر نمی‌‌گردد و این باطل کننده‌‌ی روزه است همان‌‌طور که در حدیث آمده است و شست وشو خون را خارج ساخته و پاک می‌‌کند و به بدن بر می‌‌گردد اما می‌‌ترسم که در این شست و شو مواد مغذی باشد که از خوردن و نوشیدن بی‌‌نیاز سازد. اگر این‌‌گونه باشد روزه‌‌ باطل می‌‌شود در این صورت اگر انسان به چنین چیزی برای همیشه مبتلا شود از جمله بیمارانی می‌‌شود که امیدی به خوب شدن آن‌‌ها نیست لذا به جای هر روز به مسکینی غذا می‌‌دهد اما اگر برخی اوقات است در هنگام شست وشو روزه نمی‌‌گیرد سپس بعد از آن قضا می‌‌کند.

اما اگر چیزهایی که با خون هنگام شست وشو قاطی می‌‌شود جنبه‌‌ی غذایی ندارد و فقط خون را تصفیه می‌‌کند روزه را باطل نمی‌‌کند و در این صورت می‌‌تواند در هنگام روزه شست و شو کند و امر آن به پزشکان بر می‌‌گردد.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: أفتونا يا فضيلة الشيخ فيمن يغسل كلى، هل خروج الدم أثناء غسيل الكلى ينقض الوضوء؟ وكيف يصوم ويصلي أثناء الغسيل الكلوي؟ بالنسبة لكبار السن قد يتوافق غسيل الدم أثناء قيام الصلاة، وجهونا في ذلك؟

فأجاب رحمه الله تعالى: أما نقض الوضوء فإنه لا ينقض الوضوء، وذلك لأن القول الراجح من أقوال العلماء أن الخارج من البدن لا ينقض الوضوء، إلا ما خرج من السبيلين، فما خرج من السبيلين فهو ناقض للوضوء، سواء كان بولا، أم غائطًا، أم ،رطوبة، أم ريحًا، كل ما خَرَجَ من السَّبِيلَيْنِ فإنه ناقض للوضوء.

وأما ما خرج من غير السبيلين كالرُّعَافِ يخرج من الأنف، والدم يخرج من الجرح، وما أشبه ذلك فإنه لا ينقض الوضوء، لا قليله ولا كثيره، وعلى هذا فغسيل الكلى لا ينقض الوضوء.

أما بالنسبة للصلاة فإنه يمكن أن يجمع الرجل المصاب بين الظهر والعصر، وبين المغرب والعشاء، وينسق مع الطبيب المباشر في الوقت، بحيث يكون الغسيل لا يستوعب أكثر من نصف النهار؛ لئلا تفوته الظهر والعصر في وقتيهما، فيقول له مثلا: أَخَّرُ الغسيل عن الزوال بمقدار ما أصلى فيه الظهر والعصر، أو قدمه حتى أتمكن من صلاتي الظهر والعصر قبل خروج وقت العصر.

المهم أنه يجوز له الجمع دون تأخير الصلاة عن وقتها، وعلى هذا فلا بد من التنسيق مع الطبيب المباشر.

و أما بالنسبة للصيام فأنا في تردد من ذلك، أحيانًا أقول: إن هذا ليس كالحجامة؛ لأن الحجامة يستخرج بها الدم، ولا يعود إلى البدن، وهذا مفسد للصوم كما جاء به الحديث، والغسيل يُخرج الدم ويُنظف ويعاد إلى البدن، لكن أخشى أن يكون في هذا الغسيل مواد مُغَذِّيَة تغني عن الأكل والشرب، فإن كان الأمر كذلك فإنها تفطر، وحينئذ إذا كان الإنسان مُبتلى بذلك أبد الدهر يكون ممن مَرِضَ مرضًا لا يُرْجَى برؤه، فيطعم عن كل يوم مسكينا، وأما إذا كان ذلك في وقت دون آخر فيفطر في وقت الغسيل ويقضي بعد ذلك.

وأما إذا كان هذا الخلط الذي مخلط مع الدم عند الغسيل لا يغذي البدن، لكن يصفي الدم وينقيه، فهذا لا يفطر الصائم، وحينئذ له أن يستعمل الغسيل ولو كان في الصوم، ويُرجع في هذا الأمر إلى الأطباء.

مطالب مرتبط:

(۲۹۲۹) حکم نماز زن به حالت نشسته در صورتی که درد پا دارد چیست؟

اگر شخصی -چه زن و چه مرد- در صورتی که ایستاده نماز بخواند دچار درد می‌‌شود و خشوع مطلوب برای او حاصل نمی‌‌شود به صورت نشسته نماز می‌‌خواند...

ادامه مطلب …

(۲۹۳۰) حکم اقتدای نمازگزار ایستاده به نمازگزار نشسته در نماز جماعت

این کار اشکالی ندارد هنگامی که به اندازه‌‌ی توانایی تقوای الله را پیشه نمایند و آن‌‌ها نمی‌‌توانند به صورت ایستاده نماز بخوانند لذا به صورت نشسته نماز می‌‌خوانند...

ادامه مطلب …

(۲۹۴۷) حکم نمازهای فوت‌شده مریض پس از وفات

مهم این است که نماز مادامی که عقلش زایل نشده ساقط نمی‌‌شود لذا هر طور که ممکن است می‌‌خواند حتی اگر فرض شود که نمی‌‌تواند سر و چشمش را حرکت دهد با قلبش نماز می‌‌خواند....

ادامه مطلب …

(۲۹۳۴) حکم سجده‌ی زن نشسته در نماز

اگر توانایی سجود داشت سجده می‌‌کند در غیر این صورت بیش از اشاره‌‌ی رکوع اشاره می‌‌کند...

ادامه مطلب …

(۲۹۳۸) حکم ترک نماز به علت ناتوانی در طهارت

اشکالی ندارد نماز بخواند هر چند که لباس و رختخوابش پاک نباشد در صورتی که نتواند آن‌‌ها را تغییر دهد همچنین اگر نزدش آب یا چیزی که با آن تیمم کند نباشد بدون تیمم و آب نماز بخواند مهم این است که نماز از وقتش  در هر صورتی به تأخیر انداخته نشود....

ادامه مطلب …

(۲۹۳۲) حکم ایستادن در نماز برای بیماری لنگی که تنها با تکیه بر عصا یا دیوار قادر به قیام است

مقداری که برای شخص مباح می‌‌شود که نشسته نماز بخواند مشقت است مثل اینکه آن قدر خسته شود که در صورت ایستادن خشوع و حضور قلبش را از دست می‌‌دهد ...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه