دوشنبه 21 ربیع‌الثانی 1447
۲۱ مهر ۱۴۰۴
13 اکتبر 2025

(۲۸۳۹) حکم مأموم مسبوق هنگام یادآوری اشتباه امام پس از سلام

(۲۸۳۹) سوال: مردی برای نماز فرض در جماعت وارد شد در حالی که اول نماز از او فوت شده بود و بعد از اینکه امام سلام داد برای اینکه نمازش را تکمیل بلند شد ولی بعد از بلند شدنش نمازگزاران سبحان الله گفتند زیرا امام یک سجده را فراموش کرده بود، چه کاری انجام دهد؟ آیا به جماعت بپیوندد یا اینکه به تمام کردن نمازش به تنهایی ادامه دهد؟

جواب:

این شخصی که همراه امام وارد شده به تمام نماز نرسیده است و هنگامی که امام سلام داد بلند شد برای اینکه به آنچه نرسیده را قضا کند سپس متوجه می­شود که در نماز امام نقصی بوده است و امام می­خواهد که آن را کامل کند؛ لذا کسی که بلند شده برای قضای آنچه از او فوت شده اختیار دارد بین اینکه همراه امام برگردد و قیامش را لغو کند اما هنگامی که نمازش را کامل کرد بر او سجده­ی سهو لازم است یا اینکه به نمازش ادامه دهد و آن را تکمیل کند زیرا به خاطر عذری از امام جدا شده است و هرگاه از امام به خاطر عذری جدا شد می­تواند بر حسب آنچه به او اجازه داده شده تکمیل کند و اگر خواست همراه امام بر می­گردد زیرا برای او مشخص شده که نماز امام کامل نشده است.

فقها M شبیه این مسأله را ذکر نموده­اند که اگر مأموم از امامش به خاطر عذری جدا شود سپس عذر از بین برود گفته­اند: اختیار دارد بین اینکه به تنهایی خواندنش ادامه داده و بین اینکه به امام بپیوندد. مثال: اگر مأموم در اثنای نماز احساس استفراغ نمود سپس از امام برای تکمیل نمودن نمازش جدا شد و از امامش سریع­تر خواند سپس این حس از بین رفت گفته­اند: می­تواند به امامش بپیوندد و به نماز جماعت برگردد و می­تواند نمازش را به صورت انفرادی تکمیل کند.   

سؤال: شیخ بزرگوار! آیا بر حالت استفراغ اگر ضرورت باشد نیز قیاس می­گیریم مثلا برای نجات یکی از مردن فرا خوانده شود در این صورت نمازش را به تنهایی سریع­تر تکمیل کند؟

جواب: بله، بر آن قیاس می­گیریم زیرا نجات دادن شخص بی­گناه واجب است، لذا می­تواند برای نجات دادن این شخص بی­گناه نمازش را قطع کند.

این صفحه را به اشتراک بگذارید

مشاهده‌ی اصل متن عربی

يقول السائل: دخل رجل لصلاة الفريضة مع الجماعة وقد فاته أول الصلاة، وبعد أن سَلَّم الإمام قام ليكمل ما فاته، وبعد قيامه سبح المأمومون؛ لأن الإمام قد نسي سجدة ، فماذا يفعل؟ هل ينضم إلى الجماعة، أم يستمر في إكمال صلاته منفردًا؟

فأجاب رحمه الله تعالى: يكون هذا الرجل الذي دخل مع الإمام مسبوقا ببعض الصلاة، ولما سَلَّمَ الإمام قام ليقضي ما فاته، ثم كان على الإمام نقص في صلاته، فأراد الإمام أن يُتِمَّه، فلهذا الرجل الذي قام وانفرد ليقضي ما فاته الخيار، بين أن يرجع مع الإمام ويلغي قيامه، ولكن عليه سجود السهو إذا أتم صلاته، أو يستمر في صلاته ويكملها، وذلك لأنه انفرد عن الإمام لعذر، فإذا انفرد عن الإمام لعذر فله أن يكمل على حسب ما أُذِنَ له فيه، وإن شاء رجع مع الإمام؛ لأنه تبين أن صلاة الإمام لم تتم بعد.

وقد ذكر الفقهاء -رحمهم الله – نظيرا لهذه المسألة، فيما لو انفرد مأموم عن إمامه لعذر، ثم زال ذلك العذر ، قالوا فهو بالخيار بَيْنَ أن يبقى ويستمر على انفراده، وبين أن يدخل مع إمامه، مثال ذلك: لو أن المأموم في أثناء صلاته أحس بتقيؤ، ثم انفرد عن الإمام من أجل أن يكمل الصلاة، فأسرع عن إمامه، ثم زال عنه التقيؤ، قالوا: فله أن يدخل مع إمامه ويرجع إلى صلاة الجماعة، وله أن يستمر في إكمال صلاته منفردًا.

يقول السائل: فضيلة الشيخ هل نقيس على حالة التقيؤ لو كان هناك ضرورة، واسْتُدْعِيَ شخص من المأمومين لإنقاذ شخص من الهلاك، أن ينفرد ويكمل صلاته مستعجلًا فيها أو مسرعًا فيها؟

فأجاب -رحمه الله تعالى-: نعم نقيس عليه؛ لأن إنقاذ الْمَعْصُومِ يجب، ولو فات الأمر إن أكمل فله أن يقطع صلاته نهائيا من أجل إنقاذ هذا المعصوم.

مطالب مرتبط:

(۲۸۳۱) کسی که در نماز چهار رکعتی فقط به رکعت چهارم رسیده چگونه نمازش را کامل کند؟

بعد از سلام امام بلند می­شود و در آن رکعت سوره­ی فاتحه و هر چه از قرآن برای او میسر بود می­خواند سپس برای تشهد اولی می­نشیند سپس بلند شده و در دو رکعت بعدی فقط سوره­ی فاتحه را می­خواند....

ادامه مطلب …

(۲۸۳۰) کیفیت قضا و ترتیب رکعات برای مأموم لاحق در نمازهای سه و چهار رکعتی

صفت قضای نماز شخصی که به نماز نرسیده این است که بر آن بنا دارد هر چه رسیده اول نمازش محسوب می­شود ...

ادامه مطلب …

(۲۸۳۵) ترتیب رکعات مأموم لاحق و حکم افزودن سوره پس از فاتحه در رکعت‌های سوم و چهارم

جواب این است که هر تعداد رکعاتی که به امام رسیده اول نمازش محسوب می­شود به دلیل فرموده­ی رسول الله ﷺ...

ادامه مطلب …

(۲۸۳۳) حکم کسی که به دو رکعتی که امام در نماز عشا آن را سری می‌خواند رسیده چیست؟

قول صحیح این است که هر چه مسبوق آن را قضا می­کند آخر نمازش است و نه اول نمازش...

ادامه مطلب …

(۲۸۳۸) احکام مسبوق در نماز مغرب

اگر شخص رکعت آخری در نماز مغرب را همراه امام رسید دو رکعت برای او باقی می­ماند پس از اینکه امام سلام داد بلند شده و یک رکعت می­خواند و در آن سوره­ی فاتحه و هر چقدر از قرآن میسر است می­خواند ...

ادامه مطلب …

(۲۸۳۴) حکم جهر و اخفات برای مأمومی که در رکعت سوم نماز عشاء به جماعت ملحق می‌شود

نمازش را به صورت سری تکمیل می­کند زیرا قول راجح این است آنچه شخص مسبوق آن را قضا می­کند آخر نمازش است نه اولش ...

ادامه مطلب …

کُتُب سِتّة:  شش کتاب اصلی احادیث اهل سنت و جماعت:

صحیح بخاری
صحیح مسلم
سنن ابو داود
جامع ترمذی
سنن نسائی
سنن ابن ماجه